Want daar komt het in het kort op neer: mensen die aandelen tegen vooraf
afgesproken prijzen verkopen, terwijl het onduidelijk is of die aandelen
überhaupt wel bestaan.

Het is een afgeleide van het veel bredere begrip ‘short selling’. Dat
is overigens niet verboden, hoewel sommige media hardnekkig beweren
dat dit wel zo is.

Short selling houdt in dat je als belegger met iemand afspreekt dat jij hem
een aandeel in een bedrijf zult verkopen voor bijvoorbeeld 100 euro. Die
afspraak staat vast.

Dat is het verkoopmoment. Maar tussen het verkoopmoment en de
leverdatum zit soms ruimte. En in die tussentijd – die soms minuten, soms
dagen is – probeer je de koers van het aandeel omlaag te krijgen, naar 80
euro per aandeel.

Dat gebeurde in het verleden door geruchten in de markt, of doordat iemand
zelf over een stukje informatie beschikte die het bedrijf slecht uitkwam en
dat liet lekken, of omdat gewoon aangenomen werd dat de één of andere
gebeurtenis het aandeel zou laten dalen op de beurs.

Je krijgt van je klant 100 euro voor het aandeel, want dat is zo
afgesproken, en op de dag van de daadwerkelijke inkoop en levering aan de
klant, is de prijs van het aandeel op de beurs 80 euro. Je winst is dus 20
euro.

Dit is de meest eenvoudige uitleg. Iets gecompliceerder wordt het als je zelf
niet beschikt over het bewuste aandeel, maar dat aandeel leent van een
andere aanbieder. Zoals bijvoorbeeld een pensioenfonds. Dat wil daar
uiteraard ook aan verdienen, en vraagt doorgaans een vergoeding voor het
uitlenen.

Dat moet je dan aftrekken van die 20 euro winst die je maakte, en aan
het pensioenfonds geven.

Maar bij beide varianten is het noodzakelijk dat je in ieder geval kunt
aantonen dat je over het bewuste aandeel beschikt. Of je het nu zelf in
bezit hebt of hebt geleend, je moet te allen tijde een bewijs van eigendom
kunnen overleggen.

Dit nu is bij naked short selling anders. Het komt erop neer dat je
handelt in aandelen vóórdat, of zonder dat je ze hebt. Je handelt dus
eigenlijk in hete lucht, en je bent dan ook zeer kwetsbaar. Vandaar het
'naakte' in de term; je bluft, en als het misgaat sta je niet eens in je
hemd maar in je blootje. Het is een beetje als pokeren, maar op een ander
niveau.

Het aandeel is er dan niet, en de deal met je klant wordt gecancelled. Om
hoeveel naked short-transacties het de afgelopen weken gegaan is, is niet
duidelijk. Niemand die dat soort gegevens verzamelt, of zelf bijhoudt,
vanwege het schimmige karakter van de handel.

Wel waren er in de Amerikaanse media berichten dat de afgelopen weken
opvallend veel aandelendeals afketsten -mogelijk een indicatie van verhoogde
naked short selling-activiteit.

De twijfelachtige handel heeft ook repercussies voor de waarde van het
aandeel. De koers van het beursgenoteerde bedrijf kan zeer nadelig beïnvloed
worden, want het marktsysteem is zo ingericht dat voor ieder bestaand
aandeel, een tegenwaarde moet bestaan in de vorm van geld, of een ander
financieel instrument.

Stel nu dat, door het gehandel in niet-bestaande aandelen, drie keer
meer aandelen op de markt zwerven dan er daadwerkelijk zijn. En dat terwijl
de waarde van die aandelen daalt, door bijvoorbeeld negatieve geruchten die
door naked short sellers in de markt zijn gezet.

Dan is het logisch dat er flinke onzekerheid uitbreekt in de markt over het
aandeel.

Beleggers die wel gewoon over aandelen beschikken, denken dat er iets
mis moet zijn en verkopen hun aandelen. Dat luidt een neerwaartse spiraal
in. Het Nederlands-Belgische Fortis vermoedt dat precies dit vorige week
gebeurde rondom het aandeel.

Naked short selling is nu voor de komende drie maanden verboden, om te
voorkomen dat aandelen van financiële instellingen meer dalen dan nu al het
geval is geweest.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl