Zoeken op webshops kan stukken beter. Een spin-off van de Universiteit van Amsterdam biedt webwinkels een zoekmachine die continu leert van het klikgedrag van bezoekers.

Webwinkel-software is goed in het inrichten van een online winkel, dus producten laten zien en zorgen dat klanten kunnen afrekenen. Maar het online aanbod doorzoekbaar maken, daar zijn de meeste pakketten niet zo goed in.

Zoekmachines van webwinkels geven lang niet altijd het goede antwoord, en soms geven ze helemaal niks terug. Als een klant op zoek is naar een witte broek maar de kleur staat niet in de titel, dan vinden veel webshops dat product niet.

Voor een webwinkel betekent zoiets direct minder inkomsten. Mensen die op een webwinkel zoeken naar een product gaan veel eerder over tot een aankoop dan mensen die wat rondklikken. En wie niet snel vindt wat hij zoekt, haakt al snel af.

‘Magento heeft slechte zoekfunctie’

Hier en daar komen bedrijven op die een veel betere ‘site search’ aanbieden. Dat is hard nodig, weet Erik Keegstra, oprichter van site-zoekmachine Sooqr. “Een oplossing als Magento wordt wereldwijd door 250.000 winkels gebruikt. Maar de zoekfunctie in dat e-commerce-platform is erg slecht.”

Een webwinkel doorzoekbaar maken is best een lastig probleem. “Wij hebben klanten met 150.000 artikelen op hun site. Een echte winkel heeft er misschien net zo veel, maar daar kun je zien in welk gangpad je moet zijn. En in de winkel kun je vragen 'waar staan de kappertjes?' Online werkt dat niet zo.”

Door meer zorg te besteden aan de zoekfunctionaliteit, kan de kans vergroot worden dat een klant snel het verlangde product vindt. “Fietsenwinkel.nl werkt ook met Sooqr. Als je daar zocht op 'rijwiel', dan vond je niks. Nu kan de beheerder zoiets signaleren en zelf synoniemen beheren.”

Door van tevoren filters in te stellen, kan de webwinkel ook meer sturen waar een klant op uitkomt. “Stel dat je eerst iPhones verkocht en daarna ook accessoires voor iPhones. De telefoons zijn daardoor onderaan in de zoekresultaten terechtgekomen en de hoesjes bovenaan, omdat het woord iPhone vaker voorkomt in de beschrijving daarvan. Terwijl je waarschijnlijk liever die telefoons verkoopt dan de goedkope hoesjes. Dat kun je met onze software beïnvloeden. Dat soort slimmigheden mis je bij veel standaardoplossingen.”

Verouderde algoritmes

Maar het kan nóg slimmer. 904Labs is een spin-off van de Universiteit van Amsterdam dat is opgezet door drie computerwetenschappers. Mede-oprichter Wouter Weerkamp: “De zoekmachines die bedrijven nu op hun site hebben staan, zijn gebaseerd op vrij oude algoritmes. Elasticsearch bijvoorbeeld is een heel goed product, maar het algoritme dat bepaalt of iets relevant is, bestond dertig of veertig jaar geleden ook al. Wij willen de nieuwste technologie toepassen.”

Wat zo uniek is aan de software van 904Labs, is dat het zelf leert van het klikgedrag van gebruikers. “Als mensen niet vinden wat ze zoeken, dan kun je wel ontwikkelaars gaan inhuren die de zoekresultaten gaan optimaliseren op basis van hun kennis, maar onze zoekmachine doet dat zelf. Waarom zou je niet direct de input van je bezoekers gebruiken?”

Zelflerende zoekmachines

De zoekmachine van 904Labs laat niet alleen lijstjes met zoekresultaten zien, maar kijkt ook waar mensen vervolgens op klikken, dus hoe zij de zoekmachine gebruiken. Met elke zoekvraag, elke klik en elke aankoop leert de zoekmachine zich beter aan te passen aan de bezoekers.

Daarbovenop komen dan nog features als de personalisatie van de zoekresultaten, legt Weerkamp uit. “Ons model kan relevante resultaten weergeven, maar mensen verschillen in wat ze willen vinden. BVA Auctions (een online veilinghuis, red.) bijvoorbeeld richt zich op b2b-verkopen. Als je weet dat een handelaar alleen in auto's handelt, dan hoef je hem geen golfclubs te laten zien als hij zoekt op 'Golf'.”

Een ton subsidie

904Labs bestaat sinds vorig jaar november. Weerkamp en Manos Tsagkias, beiden gepromoveerd en met een postdoc achter de rug, werken nu fulltime aan het bedrijf. De startup verkeert nog in een vroeg stadium, maar de UvA vindt het bedrijf zo veelbelovend dat het vorige week een subsidie van een ton toekende. Daarvan gaat 904Labs meer mensen aannemen om hun product verder te ontwikkelen en te vermarkten.

“De technologie die wij bieden is nieuw, echt cutting edge", zegt Weerkamp. "De academische wereld weet al enige jaren dat zelflerende systemen goed werken, maar nu moet de praktijk mensen gaan overtuigen. Er zijn weinig tot geen partijen die deze techniek aanbieden aan e-commercesites. De Googles en Bings passen het op beperkte schaal toe. Wij willen het toegankelijk maken voor elke zoekmachine ter wereld.”

Op dit moment draaien er pilots op de website ScienceDirect.com van Elsevier en op de mobiele site van BVA Auctions. “We hebben een product dat grotendeels af is, maar we zijn nu aan het kijken of het in de praktijk net zo goed werkt als wij denken. We hebben wel testen gedraaid met gesimuleerde data en daaruit blijkt dat we veel winst kunnen boeken ten opzichte van software die partijen nu gebruiken.”

30.000 webwinkels

De schattingen van het aantal webwinkels lopen nogal uiteen, maar volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek zijn het er in Nederland 30.000. Voorlopig kunnen bedrijven als Sooqr, Tweakwise en 904Labs nog wel vooruit. Al hoeven ze zich niet te beperken tot de webwinkels natuurlijk, zegt Weerkamp. “De zoekmachinetechnologie van 904Labs zou moeten werken voor elke site met een zoekmachine, maar in eerste instantie richten het bedrijf zich op e-commerce-sites. Daar is immers de relatie tussen zoekresultaten en inkomsten het duidelijkst.”

Hoe komt het eigenlijk dat zo'n hippe, jonge branche als de webwinkels blijkbaar grotendeels blijft hangen in knullige e-commercesoftware? “Ik vind dat ze wel erg volgen. Ze kijken erg naar wat anderen doen", zegt Erik Keegstra van Sooqr. "Vorig jaar hebben wij een bouwmarkt aangesloten. Voor ik het wist had ik zes dezelfde zaken aan de telefoon. Een kleine groep moet vooroplopen om de anderen te activeren.”