Biologisch afbreekbaar plastic en milieuvriendelijk beton. Te mooi om waar te zijn?
Niet voor Jan-Govert van Gilst, oprichter en CEO van NNRGY, het Zuid-Hollandse bedrijf dat milieuvriendelijke consumentengoederen, verpakkingsmaterialen en jawel, groen en 3D-printbaar beton produceert met de naam vibers.
Plastic en beton. Twee van de meest veelgebruikte materialen op Aarde en helaas ook twee van de meest vervuilende. Vooral plastic is een zichtbare boosdoener. Iedereen kent de plastic soep en wie ergert zich nou niet bont en blauw aan de grote hoeveelheid plastic die je overhoudt na het uitpakken van je dagelijkse boodschappen?
Bij Jan-Govert van Gilst ging in 2009 de knop om. Op vakantie op het Maleisische Borneo zag hij grootschalige ontbossing en met plastic bezaaide stranden. Dat moet anders, besloot hij. Na een periode van trial and error en geëxperimenteer met Bamboe kwam Van Gilst via de Universiteit Wageningen op de sleutel tot succes: Miscanthus Giganteus. In gewone mensentaal: olifantsgras.
Het groene goud
Mocht je niet bekend zijn met het materiaal; olifantsgras is een uit Zuid-Azië afkomstig, rietachtig gewas dat razendsnel groeit, geen insecticide, mest of irrigatie nodig heeft en dus vrijwel eigenlijk overal kan groeien. Jaarlijks levert één hectare een oogst van maar liefst 20 ton op.
De plant is niet alleen heel sterk en buigzaam, olifantsgras bevat weinig vocht waardoor het niet eerst gedroogd hoeft te worden voor verdere verwerking. Ook mooi meegenomen: één hectare olifantsgras neemt viermaal zoveel CO2 op als een bos vol bomen. Milieuwinst met een hoofdletter M.
Allemaal leuk en aardig, maar wat zijn nu de toepassingen van olifantsgras? Of liever gezegd: van vibers, want dat is het materiaal dat op basis van olifantsgras gemaakt wordt.
Aanvankelijk maakte Van Gilst er papier van: “We noemden het ‘Hierpapier’ omdat het van hier is en niet van daar. Dat ging op zich goed, maar we moesten het kleinschalig houden omdat we nog niet genoeg olifantsgras tot onze beschikking hadden.” Te kleinschalig, te arbeidsintensief en daarmee te weinig rendement om een verschil te maken. En dat laatste was toch echt Van Gilsts’ insteek.
Duurzaam beton uit een printer
Niet voor een gat te vangen vond Van Gilst al snel een nieuwe toepassing voor vibers. Als weg-en waterbouwer en deskundige in bouwmaterialen concludeerde hij dat olifantsgras met z’n celluloserijke vezels een prima vulmiddel zou zijn voor beton.
En zo werd in samenwerking met de TU Eindhoven, Cybe Construction en Concrete Valley een milieuvriendelijke betonsoort ontwikkeld die 3D-printbaar is. In potentie een grote groeimarkt.
Van Gilst: “Er is een grote vraag naar beton zonder cement, dat een grote CO2-veroorzaker is.” Weliswaar zit even snel een woning printen er nog niet in, maar voor wie in de gemeente Bergen op Zoom in het park op een bankje gaat zitten: dat is hoogstwaarschijnlijk gemaakt van vibers.
Even voor ons begrip: heeft ‘vibers’ misschien iets te maken met het Engelse ‘fibres’? Jazeker, volgens Van Gilst is de naam “bij toeval bedacht door een reclameman die in zijn aantekeningen het woord ‘fibres’ verkeerd had gespeld.”
Bioplastic – waar business en duurzaamheid elkaar een hand geven
Ook de laatste toepassing zou misschien wel eens een echte blockbuster kunnen zijn: bioplastic. Hier snijdt het mes aan twee kanten: er is geen olie nodig om bioplastic te maken, het is ook nog eens biologisch afbreekbaar en composteerbaar waardoor je het gewoon bij het GFT-afval kunt gooien.
Vibers’ bioplastic heeft vooralsnog twee toepassingen: in de consumer goods en als verpakkingsmateriaal. Dus van borden, schalen, bekers tot het folie waar je elektronica en levensmiddelen in zitten.
Vooral dit laatste is interessant door de hoge schaalbaarheid en daarmee de potentieel grote (milieu)winst. In de maakindustrie worden veel producten verpakt via thermoforming, een verpakkingstechniek waarbij rollen met plastic folie door middel van warmte gevormd worden in de vorm van het product dat ze verpakken.
Werk samen mét de industrie, dacht Van Gilst. De plastic folie die Vibers maakt, is dan ook geschikt voor bestaande thermoformingmachines. Fabrikanten hoeven dus geen extra investeringen te doen om duurzamer te produceren. Nóg beter: het bioplastic vormt zich al bij lage temperaturen wat een energiebesparing van wel 40 procent oplevert.
Het lijkt een kwestie van tijd voordat vibers de wereld verovert. Van Gilst staat inmiddels met alle grote supermarkten in contact, en sinds mei liggen de eerste bioplastic bakjes in de schappen. Hoe groot het gaat worden? “Dit jaar gaan we serieus aan de slag met onze verpakkingen en gaan we onze betontoepassingen verder uitbouwen.”
Change the script, join the vibe is vibers’ mantra. Bioplastic en biobeton, het zouden zomaar eens game changers kunnen worden. Gaat Van Gilst dan echt het verschil maken? “Ik doe dit omdat ik impact wil maken.”
Dit is het eerste artikel in De Maand van Circulair Ondernemen. Deze serie wordt mogelijk gemaakt door ABN AMRO. De bank wil organisaties inspireren om samen de circulaire economie uit te breiden. Spannend, maar ongelofelijk waardevol.
