Prins Bernhard van Oranje-Nassau is eigenaar van het racecircuit van Zandvoort waar op zondag 5 september voor het eerst in 36 jaar weer een Formule 1-wedstrijd wordt gehouden.
De volle neef van koning Willem-Alexander blijkt gezegend met een uitstekend zakelijk instinct.
Neem een kijkje in het leven van Bernhard van Oranje, zakenprins en racegek.
Prins Bernhard van Oranje-Nassau is eigenaar van het racecircuit van Zandvoort waar op zondag 5 september voor het eerst in 36 jaar weer een Formule 1-wedstrijd plaatsvindt. Hij staat dan ook bekend als een echte racegek. “Zoals jongetjes nou eenmaal graag met autootjes spelen, was het voor mij een droom om te racen”, zei hij daar een aantal jaar geleden over tegen Panorama.
Hoewel de prins heel behoorlijk kan racen (hij werd in 2014 Europees kampioen in de GT4-klasse samen met Ricardo van der Ende) veroorzaakte hij voordat hij Zandvoort kocht al eens een crash op het circuit. Hij sleurde een tegenstander mee van de baan af en werd hij daardoor uitgesloten van verdere deelname aan het race-evenement.
Bernhard is selfmade miljonair en bezit vele huizen in vooral Amsterdam en heeft daar zijn bijnaam ‘vastgoedprins’ of ‘pandjesprins’ aan te danken. Ook is hij eigenaar van het Mediapark in Hilversum.
Maar vastgoed is niet de enige activiteit waarmee de markant bebrilde Oranje-telg zich in het zakenleven bevindt. Al op jonge leeftijd begon hij een koeriersbedrijf, om zich daarna met IT en later dus vastgoed bezig te houden.
De volle neef van koning Willem-Alexander blijkt gezegend met een uitstekend zakelijk instinct. Zijn ondernemingen hebben succes, al gaat dit dikwijls gepaard met de nodige controverse.
Als ‘pandjesprins’ met vele (Amsterdamse) adressen in zijn bezit, oogstte hij veel kritiek. In die hoedanigheid lag hij ook een keer overhoop met een Amsterdamse snackbarhoudster, waarmee hij zich de woede op de hals haalde van het volk in de buurt De Pijp.
Nu kunnen leden van het Koninklijk Huis altijd op veel kritiek rekenen omdat ze op belastinggeld zouden teren. Maar geldt dat ook voor B., zoals intimi hem noemen? Hij was tot 2013 een potentiële troonopvolger, maar houdt al jaren zijn eigen broek op. Dat kan niet van alle Oranjes worden gezegd, pleiten sommigen voor hem.
Laten we eens een kijkje nemen in het leven van Bernhard van Oranje, zakenprins en racegek.
Op 25 december 1969 wordt in Nijmegen het kerstkindje prins Bernhard Lucas Emmanuel van Oranje-Nassau, Van Vollenhoven geboren. Hij is de tweede zoon van prinses Margriet der Nederlanden, een zus van kroonprinses Beatrix, en prof. mr. Pieter van Vollenhoven.
Bernhard van Oranje is een volle neef van de huidige koning Willem-Alexander.
Prins Bernhard jr. en zijn broers prins Maurits (1968), Pieter-Christiaan (1972) en Floris (1975) zijn aanvankelijk onderdeel van het Koninklijk Huis en de lijn van troonopvolging. Leden van het Koninklijk Huis vallen de onder de ministeriële verantwoordelijkheid en hebben recht op een toelage uit de schatkist.
Prins Bernhard jr. doet eindexamen havo (1987), een jaar later haalt hij met een staatsexamen zijn vwo.
Na zijn vwo-examen studeert prins Bernhard van Oranje een jaar economie aan Georgetown University in Washington. Daarna schrijft hij zich in voor de studie economie aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Nog voor zijn afstuderen in 1995 slaat hij aan het ondernemen. Na een korte carrière als diskjockey in Club Cachet investeert hij als ‘Bernhardt Jacobs’ 750 gulden in Ritzen Koeriers.
Bernhard jr. en zijn Groningse studievrienden Marc Niederer en Paul Mol komen op het idee om een koeriersbedrijf te beginnen dat gebruikmaakt van de net ingevoerde OV-studentenkaart, waarmee studenten volledig gratis kunnen reizen met het openbaar vervoer.
De drie investeren ieder 750 gulden en lenen 6.000 gulden bij de bank voor een fax. Zo wordt in 1990 Ritzen Koeriers geboren, vernoemd naar Jo Ritzen, de minister van Onderwijs die verantwoordelijk is voor de invoering van de geliefde kaart. De gratis reizende studenten brengen pakketjes door het hele land.
Bernhard van Oranje opereert onder de naam Bernhardt Jacobs om anoniem te blijven. Voor een interview met de Universiteitskrant lijkt hij de bril van zijn opa te hebben opgezet en een lik van diens brillantine in zijn haar te hebben gesmeerd.
Het lijkt erop dat hij en zijn broer kunnen bekomen van de mediastorm die was losgebarsten door hun bijbaantjes als respectievelijk diskjockey in Club Cachet en barkeeper bij café ’t Golden Fust. Maar eind 1990 ziet het AD wat andere kranten over het hoofd hebben gezien: Bernhardt is prins Bernhard jr.
Het was niet de bedoeling dat de identiteit van de prins in het nieuws zou komen, zei medeoprichter Marc Niederer destijds in het Leidsch Dagblad. “We hadden het liefst alles uit de krant gehouden. Dit is niet de promotie die we nodig hadden.”
De aandacht voor de afkomst van de prins noemde Niederer ‘onterecht’. “Hij is toch ook een student. Waarom zou hij geen bedrijf mogen oprichten en wij wel?”
In 1994 behoort hij tot de voorhoede van online ondernemers met ‘een virtueel warenhuis bereikbaar via internet’.
In 1994, nog voordat iedereen thuis piepend en krakend kan inbellen om het internet op te kunnen, worden Bernhard jr. en zijn vrienden Menno de Jong en Paul Mol online ondernemers met Shop.nl en Clockwork. “Dat internet gaat nog groot worden”, zei Bernhard van Oranje al in het Stan Huygens Journaal van De Telegraaf, na een stage bij Philips in Singapore.
De drie starten Shop.nl, “een virtueel warenhuis dat via internet bereikbaar is”, omschrijft het Reformatorisch Dagblad het bedrijf in 1997. Volgens de krant verkoopt het bedrijf cd’s, reizen, boeken, kleding en pizza’s en is het “de droom van de prins dat huisvrouwen in de toekomst via de afstandsbediening van de televisie een pizza bij hem bestellen”.
Dat lukt niet, maar Clockwork trekt wel de aandacht van grote bedrijven die ook iets met dat internet moeten. Zo helpen de drie onder meer Bacardi, Coca-Cola, Citroen en Wehkamp het wereldwijde web op.
De studenten van Ritzen Koeriers blijken niet alleen met de trein te reizen. Bernhards eerste zakelijke akkefietje is geboren.
Ondertussen groeit Ritzen Koeriers uit tot het tweede of derde koeriersbedrijf in Groningen met zo’n honderd parttime werknemers. En studenten brengen de pakketjes niet meer alleen maar rond met het openbaar vervoer, blijkt in 1999. Een aantal krijgt ook een leaseauto in plaats van loon, constateren rechercheurs van het GAK (Gemeenschappelijk Administratiekantoor), de voorloper van het UWV. Op die manier zouden Bernhard jr. en consorten sociale premies ontduiken. De drie worden aan de tand gevoeld door de opsporingsambtenaren van het GAK.
Het gaat om minstens 25.000 gulden aan premiefraude, aangezien het GAK vanaf dat bedrag verplicht is melding te doen bij Justitie. Want dat doet de instantie, ondanks dat “Ritzen Koeriers op hoog niveau druk uitoefent” om te voorkomen dat het dossier naar het Openbaar Ministerie gaat. Het feit dat de toen 29-jarige Bernhard van Oranje lid is van het Koninklijk Huis is geen belemmering om hem eventueel te vervolgen, zei Justitie destijds.
“Het ging in feite over de vraag of de studenten freelancers waren of niet. Wij vonden dat ze freelancers waren. Het GAK meende dat er sprake was van een dienstverband”, zei Bernhard van Oranje hier later over.
De boel loopt met een sisser af als het bedrijf in maart 2000 een schikking treft voor 12.000 euro. Voor fraudezaken met een omvang als bij Ritzen Koeriers is dat normaal, aldus de toenmalig persofficier van Justitie.
Een schone lei en een nieuwe fase in zijn leven: op 6 juli 2000 trouwt prins Bernhard van Oranje met Annette Sekrève. Het parlement geeft toestemming voor het huwelijk, waardoor hij in de lijn van troonopvolging blijft.
De schikking van de fraudezaak bij Ritzen Koeriers komt op tijd. Bernhard jr. kan zonder zakelijke beslommeringen aan zijn hoofd in het huwelijk treden met psycholoog Anette Sekrève (18 april 1972). De twee trouwen op 6 juli 2000 in Utrecht. Het paar krijgt toestemming van het Nederlandse parlement, waardoor Bernhard van Oranje in de lijn van troonopvolging blijft. Dit in tegenstelling tot zijn broers, die geen toestemming vroegen voor hun huwelijken.
Hij vindt niet dat hij moet kiezen tussen ondernemerschap of eventueel koningschap. “Ik was voor mijn huwelijk al ondernemer en ik zag geen redenen om wegens mijn huwelijk m’n plaats in de troonopvolging te wijzigen”, zei hij in 2001 tegen Management Team.
Met de abdicatie van koningin Beatrix in 2013 vervalt Bernhards aanspraak op de troon.
Met de abdicatie van koningin Beatrix en het aantreden van neef Willem-Alexander als koning, kan Bernhard van Oranje geen aanspraak meer maken op de troon. Dit is alleen voorbehouden aan familieleden tot de derde graad. Niet dat Bernhard jr. in de startblokken stond voor het koningschap. Hij zou pas aan de beurt zijn als zijn “halve familie is uitgestorven”, zei hij ooit tegen Management Team.
“Toen ik trouwde zat ik nog redelijk vooraan in de lijn van de troonsopvolging, want mijn neven van waren nog niet getrouwd. Na de huwelijken van mijn neven en de geboorte van hun kinderen is het natuurlijk allemaal een heel erg theoretische zaak geworden.”
Bernhard en Annette krijgen drie kinderen: Isabella, Samuel en Benjamin.
Het echtpaar krijgt drie kinderen: Isabella Lily Juliana (14 mei 2002), Samuel Bernhard Louis (25 mei 2004) en Benjamin Pieter Floris (12 maart 2008). De kinderen krijgen de achternaam Van Vollenhoven en bezitten geen adellijke titel.
De prins kampt met gezondheidsproblemen.
Fysiek heeft Bernhard het allesbehalve makkelijk. Hij is sinds 2002 in behandeling voor de ziekte van Crohn. Ruim tien jaar later wordt lymfeklierkanker bij hem vastgesteld. Hij ondergaat een stamceltransplantatie en een chemokuur en verschijnt daarna, op Koningsdag 2014, weer in het openbaar.
“Mijn wereld stortte in, maar ik wist dat opgeven geen optie was”, vertelde hij nadat hij de ziekte had overwonnen. Naar aanleiding daarvan heeft hij de stichting Lymph & Co opgericht, die geld inzamelt en geld aan onderzoeken besteedt.
Bernhard houdt van bouwen: “Dat is boeiender dan duizend man aansturen, of zo.”
Bernhard jr. en zijn partners weten al die jaren Clockwork fier overeind te houden. Ook als in 2000 de internetzeepbel barst, blijft het bedrijf winst maken, schrijft Management Team.
Net daarvoor, in 1999, verkopen ze Clockwork aan Achmea dat het bij zijn internettak Scaramea voegt. Daarmee zou de omzet kunnen worden verdubbeld, kondigden Marinus Jacometti, bestuurslid van Achmea en prins Bernhard aan. Maar na twee jaar wil Achmea stoppen met Scaramea vanwege “ongunstige omstandigheden” op de e-commercemarkt. De drie besluiten Clockwork terug te kopen via een management buy-out, om het bedrijf in 2003 voor 6 miljoen euro te verkopen aan automatiseerder Ordina.
Bernhard noemt zichzelf “meer ondernemer dan manager (…). Ik vind het leuk om dingen op te bouwen en nieuwe dingen te verzinnen. Dat is boeiender dan in lijn duizend man aansturen, of zo”, zegt hij in 2001 na de verkoop van Clockwork aan Achmea. “Op een gegeven moment kom je in een fase dat het bedrijf zo is geworden als je je had voorgesteld. Dan gaat het toch weer jeuken en wil je iets anders.” In 1999 hadden hij en zijn partners Ritzen Koeriers al verkocht.
Hij start een nieuw bedrijf, Levi9 Global Sourcing, vernoemd naar een komeet.
In 2001 start prins Bernhard van Oranje samen met studievriend Menno de Jong Levi9 Global Sourcing. Weer blijkt Bernhard een vooruitziende blik te hebben. Tegenwoordig is er een enorm tekort aan IT-kennis, bedrijven halen die uit het buitenland. Levi9 zit in Servië, Roemenië en Oekraïne en maakt gebruik van goedkopere IT-kennis aldaar. In totaal telt het bedrijf nu zo’n 900 medewerkers en heeft het klanten als Schiphol en Bol.com.
Levi9 is vernoemd naar een komeet die in 1994 met Jupiter botste. “We willen nergens tegenaan botsen maar wel een grote impact hebben. Net zoals die komeet”, zei Bernhard hierover.
Bernhard is dol op auto’s en boten.
Bernhard jr. heeft niet de goedkoopste liefhebberijen. Hij houdt van autoracen en boten. “Klassieke auto’s zijn als sculpturen”, zegt hij in 2015 tegen Esquire.
Zelf reed Bernhard jarenlang in een Audi RS4 die hij voor een zacht prijsje leasede bij autodealer Pon, meldde Quote. Daarvoor betaal je normaal gesproken zo’n 2.500 euro per maand, bij Bernhard jr. ging er een nul vanaf.
Daarnaast heeft hij ook een voorliefde voor boten. Die komt tot uiting met botenbouwer Waterdream waarvan hij mede-eigenaar is. Bij Waterdream moet je zijn voor ‘snelle, zeewaardige sloepen voor op de Amsterdamse grachten, met een flesje Moët & Chandon, of om lekker te scheuren rond Ibiza’, schrijft de Volkskrant.
Hij doet misschien denken aan zijn opa, naar wie hij NIET is vernoemd.
Als jetset-prins doet B. misschien denken aan wijlen Bernhard van Lippe-Biesterveld, zijn charismatische opa. De man van wijlen prinses Juliana en vader van prinses Beatrix zou een James Bond-achtig leven hebben geleid met grotere en kleinere affaires die maatschappelijk het stof deden opwaaien.
In 2016 poseert Bernhard van Oranje in een klassieke Ferrari van zijn opa. Zijn liefde voor auto’s heeft hij met de ‘Schavuit van Oranje’ gemeen, maar niet per se van hem geërfd. “Mijn vader heeft ook rally’s gereden met Dafjes en Kevertjes. Als ik het van iemand heb meegekregen, dan is het van hem”, zegt hij tegen Esquire. Ook zijn naam heeft junior van een andere Bernhard, “de overgrootvader van mijn moeders kant”.
Hij koopt het zieltogende Circuit Zandvoort.
Bernhard maakt ook al jarenlang deel uit van Racing Team Holland, met onder anderen Jumbo-baas Frits van Eerd oud-coureur Jan Lammers. In 2016 besluit hij nog meer te investeren in zijn hobby: samen met Menno de Jong richt hij Chapman Andretti Partners op, dat Circuit Zandvoort koopt.
“Menno en ik hadden tegen elkaar gezegd: het zou leuk zijn als we ook een bedrijf kunnen vinden dat dichter bij onze passie zit”, zei hij daarover tegen De Ondernemer. “Ik ben zelf amateur-racer en kwam er vaak.” De nieuwe eigenaren wilden het circuit “100 procent” benutten en hebben de Formule 1 weer naar Nederland weten te halen.
Kenners noemden de aankoop destijds een opmerkelijke zet, want het circuit lag er niet bepaald florissant bij. “Als je depressief wil worden, moet je op maandagmorgen naar het circuit van Zandvoort”, aldus Carlo Brantsen, hoofdredacteur van automagazine Carros in het AD. Dat weerhoudt de eigenaren er niet van het mediterraan aandoende Bernie’s Beach Club te openen.
Nadat de eerste Formule 1-race in Nederland sinds 1985 vorig jaar vanwege corona niet doorging, zullen Max Verstappen, Lewis Hamilton op 5 september eindelijk wel te bewonderen op Zandvoort.
Bernhard toonde zich een brokkenpiloot op Zandvoort, maar werd ooit ook Europees kampioen.
Bernhard racete voordat hij Zandvoort kocht ook zelf al op het circuit, maar dat was op z’n zachtst gezegd niet altijd een even groot succes.
In 2009 deed hij mee aan het NK in de GT4-klasse en probeerde hij een inhaalmanoeuvre in de Arie Luyendijkbocht, waar dat eigenlijk niet kan. Hij veroorzaakte volgens Panorama dan ook een crash, waarbij hij naast zichzelf ook zijn tegenstander van de baan reed. Het gevolg was een zwarte vlag en uitsluiting van deelname de volgende dag.
Eerder dat jaar was hij in België ook al eens in opspraak geraakt vanwege zijn rijgedrag en mocht hij daardoor ook niet meedoen aan een race.
Maar het gaat vaak ook wel goed. Zo werd hij in 2014 samen met Ricardo van der Ende Europees kampioen in de GT4-klasse. “We hadden dit jaar niet de snelste auto, maar door constant te presteren hebben we het gehaald”, zei hij daarover. “Het is een onbeschrijfelijk gevoel.”
Bernhard jr. doet er wel meer vastgoeddingetjes bij, zo blijkt.
Circuit Zandvoort is niet bepaald het eerste vastgoedproject van de prins. Zowel privé als met zijn kompanen Menno de Jong en Paul Mol investeert hij al jaren in kantoren, winkels en huizen, onder meer met Vondel Capital en Pinnacle.
Via Pinnacle is de prins ook eigenaar van Gerard Douplein 9 in de Amsterdamse Pijp. Zo stuit hij op een onvervalst stukje Amsterdam in de vorm van Debby Daems, die daar al sinds 1988 is gevestigd met snackbar Mash.
Tussen 2005 tot 2012 woedt een conflict tussen de huisbazen en de snackbarhoudster. Die slikt een huurverhoging van 187 euro naar zo’n duizend euro per maand, maar is niet van plan de volgens Bernhard ‘marktconforme’ 2.500 euro te betalen. In 2009 zeggen de huisbazen de huur op voor ‘dringend eigen gebruik’, naar verluidt om een luxe afhaal-Italiaan te beginnen. Ze krijgen tot twee keer toe gelijk van de rechter.
Toch ontketenen ze een kleine volksopstand van bewoners in de Pijp, die hun buurt toch al ‘veryupt’ vinden. Maar de spandoeken en petities kunnen niet voorkomen dat Mash in oktober 2012 zijn deuren sluit met een afscheidsboodschap op de gevel. “De zaak bestaat nu 25 jaar; ik vond het een mooi moment om een punt achter het gedoe te zetten. En verder mag ik echt niets zeggen”, zei Daems in het Parool.
De prins laat weten het jammer te vinden dat zijn naam volop in de publiciteit is rond deze zaak. “Aan de andere kant besef ik dat bij alles wat ik doe de schijnwerper op mij gericht staat. Daar wil ik ook niet kleinzielig over doen.”
De ‘pandjesprins’ bezit maar liefst 349 adressen in Amsterdam.
Bernhard jr. kon toen wellicht niet bevroeden dat de controverse rond zijn vastgoedbezit nog veel groter zou worden. Eind 2017 pluist Het Parool zijn bv’s en privébezit uit en komt uit op 590 adressen in Nederland, waarvan 349 adressen in Amsterdam. Dat hij daarmee “een van de grootste vastgoedbonzen” van de hoofdstad is, is één ding, maar de verhuur gaat “niet altijd netjes”.
Huurders vertellen de krant dat hun huisbaas “geen confrontatie met de overheid wil” en hen maant de toegestane twee in plaats van zes huurders in te schrijven. Daarnaast moeten ze naast een waarborgsom ook nog 2.600 euro ‘agency fee’ betalen, sleutelgeld dat niet is toegestaan.
De prins laat weten dat het beheer van zijn vastgoed is uitbesteed en dat hij tot de bodem zal uitzoeken of die partij de regels volgt. Het voorkomt niet dat hij na het Parool-artikel symbool staat voor beleggers die met een verzameling Amsterdamse stenen slapend rijk worden, terwijl het woningtekort en de huizenprijzen in de hoofdstad alleen maar oplopen.
Zelf ziet Bernhard het zo: “Zijn rol is die van passieve investeerder die zijn geld in onroerend goed belegt als pensioenvoorziening”, aldus zijn woordvoerder in Het Parool.
Hij is miljonair, selfmade miljonair.
Met die pensioenvoorziening lijkt het wel goed te zitten. In 2016 probeerde Quote zijn vermogen in kaart te brengen. Via Vondel Capital en zijn bv Geen Woorden Maar Daden zou zijn belang in IT-bedrijf Levi9 7,5 miljoen euro waard zijn. Met vastgoedbedrijf Pinnacle zou de prins 3 miljoen euro hebben geboerd in 2014. Het eigen vermogen van Geen Woorden Maar Daden bedroeg toen 8,6 miljoen euro, al was er sprake van overlap tussen Levi9 en Pinnacle.
En dan is er nog het familievermogen van de Oranjes die het volgens Quote in 2018 tot de ‘negennullenclub’ hebben geschopt. Bernhards moeder prinses Margriet heeft daar een belang in via stichting Royale, waarvan haar ondernemende zoon bestuurslid is.
Twintig jaar na zijn eerste stappen als ondernemer met Ritzen Koeriers, is de prins een selfmade miljonair. Met nadruk op ‘selfmade’. “Enkel het feit dat hij als lid van de familie zo’n huizenbestand heeft, is hem niet kwalijk te nemen”, reageerde emeritus hoogleraar staatsrecht Joop van den Berg in de Volkskrant op de controverse rond Bernhards vastgoed. “Hij moet zijn eigen boterham verdienen en dat doet hij met succes. (…) Levert het eindelijk een keer wat op, is het weer niet goed.”
