Het Waalse parlement blokkeert sinds eind vorige week het CETA-verdrag, een vrijhandelsverdrag tussen de Europese Unie en Canada. Dat is niet alleen slecht nieuws voor het vrijhandelsverdrag, maar ook een slechte voorbode voor de Brexit-onderhandelingen.
De Walen hebben maandagochtend aangegeven niet te voldoen aan het ultimatum van maandagavond dat is opgelegd door voorzitter Donald Tusk van de Europese Raad. Na overleg met de federale regering bleek het Waalse ‘nee’ inderdaad onafwendbaar.
“We kunnen CETA niet ondertekenen”, gaf de Belgische premier Charles Michel maandagmiddag aan tijdens een persconferentie.
Donald Tusk, de voorzitter van de Europese Raad, had geëist dat de Walen uiterlijk maandagavond akkoord zouden zijn met het CETA-verdrag. Nu dat niet lukt, wordt de Europese top van donderdag aanstaande, waar het verdrag zou worden ondertekend, afgezegd.
“We wilden transparantie, en we willen dat de democratie wordt gerespecteerd”, aldus André Antoine, de voorzitter van het Waalse parlement maandagochtend.
Wat nog moet blijken is of met het sneuvelen van de deadline van 27 oktober ook het CETA-verdrag zelf dood is. Of dat er met kunst- en vliegwerk de komende weken en maanden nog overeenstemming kan worden bereikt.
Protest tegen de globalisering
Wallonië was ooit één van Europa's belangrijkste industriële regio's, maar de industriële sector kampt al tientallen jaren met achteruitgang. Inwoners voelen zich in de steek gelaten terwijl de andere regio's van België wel vruchten weet te plukken van de globalisering.
Vorige maand maakte de Amerikaanse machinefabrikant Caterpillar nog bekend een fabriek in Charleroi te zullen sluiten, waardoor tenminste 2.200 mensen hun baan zullen verliezen. Het werkloosheidspercentage ligt in die stad nu al boven de 20 procent.
Met die context in het achterhoofd, wordt het Waalse CETA-verzet gezien als een protest tegen de globalisering, en een uiting van de angst dat het verdrag grote multinationals te veel macht zal geven.
"Canada is teleurgesteld, maar het is gewoon onmogelijk"
Chrystia Freeland, de Canadese minister van Internationale Handel, zei afgelopen vrijdag in een officiële verklaring dat de Canadese regering "teleurgesteld" is, en dat het bereiken van een akkoord "onmogelijk" is.
Het is nu duidelijk dat de Europese Unie niet in staat is om overeenstemming te bereiken.
"Canada heeft gewerkt, en ik heb persoonlijk erg hard gewerkt, maar het is voor mij nu duidelijk dat de Europese Unie niet in staat is om een akkoord te bereiken - zelfs met een land met Europese waarden zoals Canada, zelfs met een land dat vriendelijk en geduldig is zoals Canada", zei ze.
"Als het niet lukt met Canada weet ik niet of het wel lukt met de Britten."
Donald Tusk, de voorzitter van de Europese Raad, zei vorige week dat het eventuele mislukken van een Europees-Canadees akkoord ook een slecht voorteken zou zijn voor de Brexit-onderhandelingen.
"Als men niet in staat is om mensen te overtuigen dat handelsverdragen in hun eigen voordeel zijn ... is er ook weinig kans dat we er in slagen om maatschappelijk draagvlak te vinden voor de vrije handel", aldus Tusk.
De opmerkingen van Tusk werden ondersteund door eurocommissaris Cecilia Malmström (Handel). Als de EU "het niet lukt met Canada", aldus de Zweedse vorige week, "weet ik niet of het wel lukt met de Britten."
De meeste Britten weten waarschijnlijk niet eens waar Wallonië op de kaart ligt. Maar de macht van de regio om een bom te leggen onder een internationaal handelsverdrag laat maar weer eens zien de Britse premier Theresa May een zware dobber zal hebben aan de Brexit-onderhandelingen.
België heeft net als veel andere EU-lidstaten een federaal politiek systeem. Dat betekent dat er veel macht ligt bij de regio's van het land, waardoor zij wetgeving op het nationale niveau kunnen blokkeren.
Met andere woorden, Groot-Brittannië moet bij de Brexit-onderhandelingen niet alleen de Europese leiders overtuigen van het nut van handelsverdragen, maar ook kleinere regio's zoals Wallonië. Het is een gigantische uitdaging.
Het Britse sociaal-democratische parlementslid Stephen Kinnock, die in Brussel heeft gewoond en gewerkt voordat hij de Britse politiek in ging, merkte dit vorige week al op in een interview met Business Insider.
Hij zei: "Je moet beseffen dat wanneer Artikel 50 is geactiveerd, de volgende stap is om een absolute meerderheid (tenminste de helft +1, red.) in het Europees Parlement en alle 27 nationale parlementen te krijgen. Ik zou verbaasd zijn als dat binnen een jaar zou lukken."
"Je hoeft bijvoorbeeld alleen het Sloveense parlement te hebben dat zegt: 'Eigenlijk zijn we het niet eens met de besluiten over de tarieven voor auto's', en vervolgens wordt het hele proces opgehouden door het Sloveense parlement", zei Kinnock. "Ik denk dat dat één van de redenen is waarom de harde kern van het Brexit-kamp op een harde Brexit aanstuurt."
