- De Leider van het Russische huurlingenleger Wagner Group, Jevgeni Prigozjin, zegt dat zijn mannen zich niet zullen overgeven aan de Russische president Vladimir Poetin.
- Poetin gaf zaterdagochtend in een tv-toespraak aan dat Rusland hard zal optreden tegen ‘verraders’. ‘We vechten voor onze onafhankelijkheid.’
- De Wagner Group heeft een belangrijke militair hoofdkwartier van het Russische leger bij de stad Rostov aan de Don bezet.
- Lees ook: Economie Rusland krimpt dit jaar volgens kredietbureau opnieuw door oorlog in Oekraïne: hoge inflatie en personeelstekorten
De in opstand gekomen Russische huurlingenleider Jevgeni Prigozjin zegt dat zijn mannen “patriotten” zijn en dat de Wagner Group zich niet zal overgeven aan de Russische president Vladimir Poetin. “We willen niet dat het land nog langer gebukt gaat onder corruptie, leugens en bureaucratie”, zegt Prigozjin in een opgenomen verklaring.
Prigozjin is de baas van de Wagner Group en is zaterdag met een deel van zijn troepen vanuit Oekraïne naar Rusland getrokken. Daarbij is in de stad Rostov aan de Don een belangrijk hoofdkwartier van het Russische leger in Zuid-Rusland ingenomen.
President Poetin beschuldigde Prigozjin zaterdagochtend van verraad. Volgens de huurlingenbaas beging de president daarmee “een fundamentele vergissing”.
Het is voor het eerst dat Prigozjin zich openlijk tegen Poetin keert. Tot nu toe bekritiseerde hij alleen de Russische legerleiding en de schatrijke elite van het land.
De Wagner Group beschikt mogelijk over 25.000 huurlingen en Prigozjin zou willen optrekken naar Moskou. Behalve uit Rostov, komen er ook uit de regio Voronez berichten over gevechten.
Poetin: we zullen hard optreden tegen verraders
Rusland zal hard optreden tegen "verraders" die "de wapens hebben opgepakt tegen hun kameraden", zei Poetin zaterdagochtend in een televisietoespraak naar aanleiding van de confrontatie met de Wagner Group. "Iedere binnenlandse muiterij is een serieuze bedreiging tegen onze staat", zei hij. Hij sprak van "landverraad, afpersing en terrorisme".
"We vechten voor onze onafhankelijkheid, het recht om Rusland te blijven", zei Poetin. Volgens de president moet iedereen die de strijd ondermijnt "uitgeschakeld worden". "Dit is verraad van degenen die het land in de armen drijven van anarchie, broedermoord, uiteindelijk de nederlaag en capitulatie."
Poetin kondigde verder "doortastend optreden in Rostov aan de Don" aan. In die stad hebben strijders van het huurlingenleger Wagner het militaire hoofdkwartier en bestuursgebouwen omsingeld. Hoe dat optreden er precies uit zal zien, zei Poetin niet.
Het Russische persbureau TASS heeft foto's gepubliceerd van pantservoertuigen en soldaten van de Wagner-groep in de straten van Rostov, zo meldde The New York Times.
In een videoboodschap op het sociale medium Telegram zegt Prigozjin dat hij en zijn huurlingen zich in het militaire hoofdkwartier van het zuidelijke district bevinden dat in Rostov aan de Don ligt. Hij dreigt een blokkade om de stad te leggen en naar Moskou op te trekken tenzij defensieminister Sergej Sjojgoe en legerchef Valeri Gerasimov hem in de stad ontmoeten.
Volgens de Wagner-baas belemmert zijn actie het verloop van de oorlog in Oekraïne niet. Prigozjin ligt al maanden op ramkoers met Sjojgoe en Gerasimov over het verloop van de oorlog.
Ook gevechten in Voronez
Het Russische leger is tevens in de regio Voronez, circa 500 kilometer ten zuiden van Moskou in gevechten verwikkeld, aldus de regiogouverneur. Hij zei niet met wie, maar eerder zijn er meldingen geweest van de aanwezigheid van paramilitairen van de Wagner Groep in de regio.
Persbureau Reuters bericht dat ooggetuigen een militaire colonne van de Wagner Groep door Voronez-stad hebben zien rijden richting Lipetsk en Moskou. Meldingen over leden van de Wagner Groep komen uit verscheidene plaatsen in de regio. Zo zouden ze een militair vliegveld bij Millerovo, niet ver van de Oekraïense grens, in handen hebben.
"In het kader van de antiterroristische operatie zijn de Russische strijdkrachten bezig met acties en de noodzakelijke gevechtshandelingen" in de regio, aldus gouverneur Aleksandr Goessev. Als de Wagner Group naar Moskou wil oprukken, zou het huurlingenleger door Voronez heen moeten. Er zijn verscheidene meldingen geweest dat militairen op de hoofdweg vanuit Rostov naar het noorden blokkades oprichten.
President Poetin riep de betrokkenen op om hun opstand, die hij omschreef als "een dolkstoot in de rug", te staken. "Samen met het moederland zullen we iedere beproeving doorstaan en er nog sterker uitkomen."
De Russische leider sprak herhaaldelijk van landverraad als gevolg van "persoonlijke ambities die de overhand krijgen over het vertrouwen in het volk". Hij maakte ook een vergelijking met 1917, het jaar van de Russische revolutie.
Zelensky: 'Russische zwakte is duidelijk'
De opstand van Prigozjin in het zuiden van Rusland is "slechts een begin" van binnenlandse strijd in Rusland, volgens een adviseur van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, Mychailo Podolyak.
Podolyak stelt dat "de elites in Rusland duidelijk diep verdeeld zijn". Ze kunnen het volgens hem niet meer bijleggen en er zou meer interne strijd in Rusland aankomen.
De rebellie van Prigozjin toont de chaos aan waarin Poetin zijn land heeft gestort door Oekraïne binnen te vallen, schrijft Zelensky zelf op Telegram in reactie op de opstand van de huurlingen van de Wagner Groep.
Poetin moet zich volgens de Oekraïense president nu in Moskou verschansen "voor dezelfde mensen die hij eerder heeft bewapend". Daarmee doelt Zelensky op de steun die Prigozjin en zijn Wagner Groep lange tijd kregen. Het Kremlin leunt niet alleen voor de oorlog in Oekraïne op het huurlingenbedrijf, maar gebruikt het ook al jarenlang om Russische belangen te verdedigen in Afrika en het Midden-Oosten. Voor de strijd in Oekraïne heeft Wagner onder meer wapens en munitie gekregen uit de voorraden van het Russische ministerie van Defensie, steun die veelal ten koste ging van het reguliere leger.
"De Russische zwakte is duidelijk", aldus Zelensky. "En hoe langer Rusland zijn troepen en huurlingen in ons land houdt, hoe meer chaos, pijn en problemen het later zal krijgen."
De gouverneur van de zuid-Russische regio Rostov heeft burgers zaterdag opgeroepen kalm te blijven en binnen te blijven, naar aanleiding van de eerder geuite dreigementen van Prigozjin.
"Wetshandhavers doen al het nodige om de veiligheid van de burgers in dit gebied te waarborgen. Ik vraag iedereen om kalm te blijven en hun huizen niet te verlaten, tenzij noodzakelijk", aldus een boodschap die gepost werd op het sociale medium Telegram.
Op social media circuleren video-opnames van wat ogenschijnlijk militaire helikopters zijn die over de stad Rostov aan de Don vliegen en van een aantal pantservoertuigen op zaterdagochtend in de straten van de stad, schrijft CNN. Het is volgens de Amerikaanse nieuwssite niet duidelijk onder wiens bevel de voertuigen staan. CNN heeft wel kunnen vaststellen dat de video-opnames gemaakt zijn in Rostov aan de Don.
De beveiliging van overheidsgebouwen, transportfaciliteiten en andere belangrijke locaties in Moskou is vrijdagavond aangescherpt. Dit meldt het Russische persbureau TASS op basis van een bron in een veiligheidsdienst.
Rusland beschuldigt Wagner Group van gewapende muiterij
De autoriteiten in de regio Moskou hebben een noodtoestand uitgeroepen gericht op de bestrijding van terrorisme. De veiligheidsmaatregelen worden verscherpt om mogelijke aanslagen te voorkomen.
De burgemeester van Moskou heeft op het sociale medium Telegram aangekondigd dat er "antiterroristische maatregelen" in de stad uitgevoerd worden, zo schrijft de Amerikaanse nieuwssite CNN. De maatregelen omvatten onder meer extra controle op de wegen en beperkingen op het houden van openbare evenementen.
Uren eerder hadden de Russische autoriteiten de baas van de Wagner Group beschuldigd van het organiseren van een gewapende muiterij. Dit was nadat hij gezworen had wraak te nemen voor de moord op duizenden van zijn strijders door het Russische leger. Voor zijn bewering is geen bewijs.
Russische autoriteiten hebben veiligheidsmaatregelen in verschillende regio's aangescherpt. "Besloten is om de veiligheidsmaatregelen in de regio aan te scherpen", zei zaterdag de gouverneur van de Lipetsk regio, een gebied op ongeveer 400 kilometer ten zuiden van Moskou. "Ik vraag iedereen om kalm te blijven."
Autoriteiten van de zuidelijke regio Voronezh maanden burgers om de M-4 noord-zuid autoweg te mijden die Moskou met het zuiden verbindt omdat er een militair konvooi reed. De autoriteiten zeiden op het sociale medium Telegram dat de situatie onder controle was en dat er maatregelen werden genomen om de veiligheid van burgers te garanderen.
Onderzoek Russische veiligheidsdienst naar Wagner-baas Progozjin
De Russische veiligheidsdienst FSB begint een onderzoek naar de baas van het Wagner-huurlingenleger omdat hij oproept tot muiterij, meldde het Russische staatspersbureau TASS. Het Nationale Antiterrorisme Comité eist dat deze "illegale acties onmiddellijk worden stopgezet".
Kort na de boodschap van Prigozjin had de woordvoerder van de Russische president Vladimir Poetin al gemeld dat "de nodige maatregelen" worden genomen. Ook sprak het ministerie van Defensie de aantijgingen van de Wagnerbaas tegen.
In een boodschap op het sociale medium Telegram claimde Prigozjin dat een Wagnerbasis in Oekraïne zou zijn beschoten, waardoor een enorm aantal doden viel. Het kwaad moet worden gestopt, dreigde de Wagnerleider.
Volgens hem had de Russische minister van Defensie, Sergej Sjojgoe, de aanval bevolen. Prigozjin zei 25.000 mannen onder zijn bevel te hebben. Hij riep de Russen, vooral soldaten, op zich bij hem aan te sluiten om "een einde te maken aan de chaos". Hij benadrukte verder dat het niet zou gaan om een "militaire staatsgreep", maar om een "mars voor gerechtigheid".
Moskou heeft inmiddels de noodtoestand uitgeroepen vanwege de dreiging van terrorisme. Lokale veiligheidsdiensten kunnen hierdoor eenvoudiger huizen doorzoeken.
Nederland volgt situatie 'op de voet'
Het Nederlandse ministerie van Defensie volgt de situatie in Rusland "op de voet", laat een woordvoerder desgevraagd weten. Wel is het nu nog te vroeg voor conclusies, aldus Defensie. Het huurlingenleger Wagner heeft zich tegen de Russische legertop gekeerd en zou de zuidelijke Russische stad Rostov in handen hebben.
"Onenigheid tussen de Wagner-huurlingen en de Russische legertop is natuurlijk slecht nieuws voor Poetin", reageert Defensie. De oorlog verloopt sowieso al niet hoe de Russische president het graag zou zien, aldus de zegsman.
Ook Europese regeringen zeggen de ontwikkelingen rond de opstand van het huurlingenleger van Wagner nauwlettend te volgen. "We monitoren de ontwikkelingen in Rusland nauwgezet", zegt een woordvoerder van de Duitse bondskanselier Olaf Scholz. Ook Emmanuel Macron wordt op de hoogte gehouden. "De president volgt de situatie zeer nauwgezet. We blijven ons richten op de steun aan Oekraïne", heeft het Elysée laten weten.
De Duitse regering kondigde zaterdag ook aan extra wapentuig naar Oekraïne te sturen. Het gaat om 45 Gepards, gepantserd luchtdoelgeschut. Daarvan zijn er nu al 34 in Oekraïne. De komende weken komen daar vijftien bij en in de loop van het jaar nog eens dertig. Hiervoor wordt samengewerkt met de Verenigde Staten.
Het Britse ministerie van Defensie sprak eerder zaterdag van "de grootste uitdaging voor de Russische staat in de recente geschiedenis".
Europa ziet kwestie als 'interne aangelegenheid'
De Europese Commissie ziet de situatie in Rusland als "een intern-Russische aangelegenheid", zegt EU-buitenlandchef Josep Borrell. Brussel volgt volgens hem de ontwikkelingen in Rusland nauwlettend en staat in voortdurend contact met de Europese diplomatieke vertegenwoordiging in Moskou.
Ook onderhoudt de commissie contacten met de afzonderlijke lidstaten en met internationale partners, waaronder de landen van de G7.
Charles Michel, de voorzitter van de Europese Raad, zei op Twitter eveneens dat sprake is van een "Russische" aangelegenheid. Hij liet erop volgen dat de Europese steun aan Oekraïne "onwankelbaar" is.
Poetin belt Loekasjenko van Belarus
Poetin heeft zaterdagochtend zijn Belarussische ambtgenoot Aleksandr Loekasjenko gebeld. Volgens het Belarussische staatspersbureau Belta heeft Poetin zijn collega bijgepraat over de situatie in Rusland, waar huurlingenleider Jevgeni Prigozjin in opstand is gekomen.
Loekasjenko is een van de trouwste bondgenoten van de Russische president. Belarus, dat aan zowel Oekraïne als Rusland grenst, diende februari vorig jaar als springplank voor de Russische invasie van Oekraïne. Eerder deze maand stuurde Rusland ook tactische kernwapens naar Belarus.
