“Mijn broer studeert hier,” vertelt Antonin Kopira (18) uit Parijs. "Wij
zijn bij hem op bezoek." Met twee vrienden hangt hij tegen een hekje
voor het van Gogh Museum in Amsterdam. Dreadlocks, skatebroek en gympen en
de ogen half gesloten.
"We zijn hier dus om mijn broer op te zoeken, maar ook voor de
coffeeshops," gaat Kopira verder. "Mijn broer en de coffeeshops
staan eigenlijk gedeeld eerste. Op de derde plaats komen de musea."
De jongens zijn nu vier dagen in Amsterdam. Ze zijn al naar vijf coffeeshops
geweest. Een museum hebben ze nog niet bezocht. "Dit wordt de eerste,"
zegt Kopira en knikt naar het Van Gogh.
Of ze ook naar Amsterdam waren gekomen als de stad geen coffeeshops had gehad? "Nou
ja, als mijn broer hier dan had gewoond. Maar ja, zou die hier zijn gaan
studeren als er geen coffeeshops waren?"
Toerisme
Het afschaffen van het gedoogbeleid zal gevolgen hebben voor het toerisme. En
dan gaat het niet om drugstoerisme aan de grens. De Fransen, Belgen en
Duitsers die alleen wiet kopen, kennen weinig meerwaarde voor de economie.
Maar Amsterdam gaat er zeker last van krijgen.
Van alle toeristen die Amsterdam bezoeken, zegt 23,4 procent een coffeeshop te
bezoeken. 7,3 Procent noemt coffeeshops en softdrugs de belangrijkste reden
om de stad te bezoeken. Daarmee laat het de Rembrandtactiviteiten en
speciale tentoonstellingen ver achter zich. Zo blijkt uit het
bezoekersprofiel 2008 dat het Amsterdams Toerisme en Congres Bureau (ATCB)
publiceerde.
Volgens het CBS telde de hoofdstad 4.863.600 hotelgasten in 2007, gemiddeld
bleven zij 1,8 nachten. Zonder coffeeshops zouden dat er ruim 350.000 minder
zijn. Hoeveel ze dan roken en wat ze uitgeven in coffeeshops kan het ATCB
niet zeggen. Dat wordt niet apart onderzocht. Wel vond het ATCB dat de
gemiddelde toerist 124 euro per dag besteedt.
Omzet
De eventueel mis te lopen inkomsten uit het toerisme zijn slechts een
indirect gevolg. Het pleidooi van Pieter van Geel, de fractievoorzitter van
de christendemocraten, om alle coffeeshops te sluiten, betekent het einde
van een hele bedrijfstak.
Harde cijfers over omzet en winst in de branche zijn amper te vinden. Wat wel
bekend is dat Nederland in 2007 702 coffeeshops telde. Dat staat te lezen in
het rapport 'Coffeeshops in Nederland' van bureau Intraval. Datzelfde bureau
becijferde in 2004 dat de omzet van alle Nederlandse coffeeshops bij elkaar
tussen de 211 en 283 miljoen euro ligt.
Coffeeshops halen de meeste omzet uit de verkoop van cannabis. Mark Jacobsen,
voorzitter van de Bond voor Cannabis Detaillisten (BCD) en eigenaar van de
Amsterdamse coffeeshop The Rookies schat dat 70 procent van wat een
coffeeshop verkoopt cannabis is, en 30 procent bestaat uit andere producten
als eten of drinken.
"Toen ik nog alcohol mocht schenken was het meer gelijk. Maar sinds 1
april 2007 is dat verboden. Dat scheelt me een hoop omzet," vertelt
Jacobsen.
Coffeeshops betalen wel belasting, net als andere bedrijven. Wat het
moeilijker maakt om de branche te controleren is het gebrek aan
transparantie. Omdat de handel in cannabis wel illegaal is, zijn
coffeeshopeigenaren aangewezen op het criminele circuit om hun wiet te
kopen. Facturen en inkoopbonnen ontbreken dus.
Ook zijn er geen vaste inkoopprijzen. "Cannabis is een natuurproduct,"
vertelt Jacobsen. "De prijs varieert per partij, net als bij
sinaasappels of bloemen. Daarnaast telt ook of er veel gepakt is door de
politie of dat er mensen overvallen zijn. Dan wordt het duurder."
Werkgelegenheid
Jacobsen schat dat de gemiddelde bezoeker ongeveer 15 euro uitgeeft in een
coffeeshop. Sinds het alcoholverbod is de gemiddelde uitgave flink gedaald.
Ook zijn er veel minder locals in zijn zaak en moet hij het steeds meer
hebben van toeristen.
De meeste coffeeshops worden gerund door kleine ondernemers. In 2004 waren er
in totaal 4.600 personen werkzaam in de branche. Ondernemers en werknemers
die als het CDA zijn zin krijgt, om moeten zien naar ander werk.
Wat kost het de samenleving?
En dan zijn er nog de kosten voor de overheid. Hoewel de coffeeshophouders
belasting betalen, kan de woordvoerder van de Belastingdienst niet zo snel
zeggen wat de belastingopbrengsten zijn. En dat is niet gek "want we
houden het ook niet bij van alle bakkers of slagers." Maar dat het de
schatkist inkomsten kost, is zeker.
Op cannabis wordt in ieder geval geen BTW geheven. Volgens Europese regels mag
er geen BTW zitten op zaken die illegaal zijn in de EU.
Bij het Van Gogh Museum ondertussen, komen vier jonge Aziatische vrouwen
aanlopen. Ze hebben hippe mutsjes op en warme shawls om. "Natuurlijk,"
zouden zij ook naar Amsterdam gekomen zijn als de stad geen coffeeshops had
gehad, zegt Heng Ying (29). Ze komt uit Singapore. Haar vriendinnen komen
uit China en Maleisië.
Ze zijn nog niet naar een coffeeshop geweest, maar gaan er straks zeker nog
wel even naar eentje toe. "Het hoort er toch een beetje bij, als je in
Amsterdam bent. Je hebt hier musea, de grachten en coffeeshops," legt
Chyi Tee (21) uit Maleisië uit.
Heng Ying: "Het zou heel jammer zijn als er geen coffeeshops meer zouden
zijn. Dan is Amsterdam net als iedere andere stad. Musea heb je overal."
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl
