- Het jaar 2023 kan gemiddeld genomen het warmste jaar ooit worden, met een temperatuur die 1,4 graden boven het pre-industriële niveau ligt.
- Om de opwarming van de aarde beheersbaar te houden moet de CO2-uitstoot als gevolg van het gebruik van fossiele brandstoffen snel worden teruggedrongen.
- Volgens een nieuwe studie kost de energietransitie naar duurzame energie ongeveer 2.000 miljard euro voor Europa.
- Lees ook: Klimaatdoel voor 2030 voor het eerst in zicht, maar ‘alles moet meezitten’
2023 is op weg om het warmste jaar te worden sinds temperaturen wereldwijd worden gemeten, voorspelt de Europese klimaatdienst Copernicus. De dienst baseert dit op metingen die erop duiden dat afgelopen maand de warmste september ooit was, nadat de afgelopen zomer ook al de warmste ooit was.
“2023 is op weg om het warmste jaar ooit te worden, ongeveer 1,4 graden celsius boven de pre-industriële gemiddelde temperaturen”, zegt Samantha Burgess, adjunct-directeur van Copernicus. “Twee maanden voor COP28 is het gevoel van urgentie voor ambitieuze klimaatactie nog nooit zo sterk geweest.”
September 2023 was wereldwijd de warmste september ooit gemeten, met een gemiddelde oppervlaktetemperatuur van 16,38 graden, becijferde Copernicus. De maand als geheel was ongeveer 1,75 graad warmer dan het septembergemiddelde van voor de pre-industriële referentieperiode (1850-1900). Ook in Europa werd de warmste september ooit gemeten: de gemiddelde zeeoppervlaktetemperatuur was 20,92 graden, 2,51 graden hoger dan het gemiddelde van de periode tussen 1991 en 2020.
Een van de gevolgen daarvan was dat het aanzienlijk natter dan gemiddeld was langs veel delen van de westkust van Europa, waaronder het westelijke Iberisch schiereiland, Ierland, Groot-Brittannië en Scandinavië, aldus Copernicus. Het was ook natter dan gemiddeld in Griekenland na extreme regenval veroorzaakt door de storm Daniel, die ook voor verwoestende overstromingen in Libië zorgde. Elders in de wereld kregen ook Zuid-Brazilië en Zuid-Chili te maken met extreme neerslag.
Andere gebieden kregen in september juist te maken met bovengemiddelde droogte, stipt Copernicus nog aan. Dat was bijvoorbeeld het geval in het zuiden van Europa, het zuidoosten van de VS, Mexico, Centraal-Azië en Australië, waar de droogste september ooit werd geregistreerd.
Afstappen van fossiele brandstoffen kost Europa €2.000 miljard
De uitstoot van CO2 als gevolg van het gebruik van fossiele brandstoffen is de belangrijkste aanjager van de opwarming van de aarde, volgens klimaatwetenschappers. Wereldwijd ligt er dan ook een belangrijke uitdaging bij het terugdringen van het gebruik van olie, gas en kolen.
Het zelfvoorzienend maken en verduurzamen van de Europese energiesector kost ongeveer 2.000 miljard euro. Volgens een onderzoek van het Potsdam Institute for Climate Impact Research, dat de resultaten deelde met persbureau Reuters, kan Europa daarmee tegen 2040 volledig onafhankelijk zijn van fossiele brandstoffen.
Om dat doel te bereiken, hebben onderzoekers berekend dat er tot 2030 jaarlijks 140 miljard euro moet worden geïnvesteerd. In de tien jaar daarna gaat het om jaarlijkse investeringen van 100 miljard euro.
Het leeuwendeel daarvan zou volgens de studie nodig zijn voor het uitbreiden van de opwekcapaciteit van windenergie op land. De overige investeringen zijn dan bestemd voor bijvoorbeeld zonne- en waterstofenergie.
Alle investeringen samen kunnen er volgens de onderzoekers voor zorgen dat de elektriciteitsbehoefte in Europa al in 2030 volledig gedekt is door duurzame energiebronnen. Vervolgens zou het nog een decennium duren voordat het volledige energiesysteem de transitie heeft doorgemaakt. Dan gaat het bijvoorbeeld om verwarming, die veelal nog wordt aangedreven door bijvoorbeeld aardgas.
