Slapen is geen eenvoudige zaak. Inmiddels is wel duidelijk dat je genoeg slaap nodig hebt om gezond te blijven. En uit onderzoek is gebleken dat extra slapen in het weekend de schade van te laat opblijven en de vroeg opstaan gedurende de week, teniet kan doen.
Maar te veel slaap kan ook schadelijk zijn.
Mensen die die langer slapen dan acht uur per nacht, zouden een groter risico kunnen hebben om eerder te sterven aan hartziekten, wees een nieuwe studie uit die is gepubliceerd in de Journal of the American Heart Asscociation.
Tien uur lang slapen ging gepaard met een 30 procent hogere kans op overlijden, een 56 procent verhoogde kans op een beroerte en een 49 procent verhoogde kans op hart- en vaatziekten – in vergelijking met een zeven uur durende slaap.
Abnormale slaap is riskant
Onderzoekers van de Keele Universiteit, de Universiteit van Manchester, de University van Leeds, en de University van East Anglia namen 74 studies onder de loep, waaraan in totaal drie miljoen mensen deelnemen.
Ze analyseerden des sterfterisico's, de hoeveelheid slaap en de kwaliteit van de slaap.
"Onze bevindingen impliceren dat de gezondheidszorg meer aandacht zou moeten hebben voor het onderzoeken van slaapduur en slaapkwaliteit", zegt hoofdonderzoeker Chung Shing Kwok van Keele Universiteit.
En dat langer slapen dan nodig, schadelijk kan zijn.
"Als excessieve slaappatronen worden gevonden, in het bijzonder een slaap van langer dan acht uur of meer, dan zouden artsen onderzoek moeten overwegen naar cardiovasculaire risicofactoren en slaapapneu", aldus Chung Shing Kwok.
Slecht slapen in het algemeen, ongeacht de duur, wordt ook in verband gebracht met een 44 procent hoger risico op hartkwalen door vernauwing van de kransslagaders.
In verschillende studies worden nachtdiensten gelinkt aan een grotere kans op sommige chronische aandoeningen zoals bepaalde vormen van kanker, stofwisselingsziekten, hartziekten, zweren, maag- en darmproblemen en obesitas.
Tegelijkertijd is slaap complex, omdat er geen absolute regel is over hoeveel slaap een persoon nodig heeft.
Chronobiologie speelt ook een belangrijke rol. Of je nu een vroege vogel bent, een nachtmens of iets daartussenin. Sommige mensen functioneren gewoon goed met minder dan 7 uur slaap, weer anderen hebben meer nodig.
Verstoring van ons natuurlijke ritme - ook wel bekend als circadiaan ritme - wordt niet alleen in verband gebracht met mentale gezondheidsproblemen zoals depressie, het leidt ook tot een verslechterde focus, concentratieproblemen en afnemende alertheid. Vooralsnog echter vindt het meeste onderzoek naar slaap en circadiaan ritme gescheiden plaats, ondanks de hechte verbondenheid tussen beide.
"Vanuit een chronobiologisch perspectief weten we dat de impact van een circadiaanse onbalans negatieve effecten heeft op onze gezondheid" zegt Elise Facer-Childs, onderzoeker aan het Centre for Human Brain Health van de Universteit van Birmingham tegen Business Insider.
"Deze studie rept met geen woord over de manier waarop circadiaan ritme de uitkomsten beïnvloedt: zouden sommige mensen die langer slapen, meer last hebben van circadiaan gerelateerde zaken, juist omdat ze constant moe zijn en langer moeten slapen om 'bij te blijven'?"
Beperkingen van de studie
Gewoonlijk zijn grote hoeveelheden data goed voor onderzoek, ook voor slaaponderzoek, zegt Facer-Childs. Maar er moet wel onderzoek gedaan worden naar gelijksoortige onderzoekspopulaties. Onderzoeksresultaten uit deze nieuwe studie zijn bijvoorbeeld gebaseerd op een groot tijdinterval (1970 - 2017) en op een brede leeftijdcategorie (30 - 102 jaar).
Resultaten zijn bovendien mede gebaseerd op eigen waarnemingen van proefpersonen over hun slaapduur. Die kunnen sterk kunnen afwijken van objectieve waarnemingen. Dit laatste is belangrijk omdat slaap van week tot week kan variëren - want hoe hard we ons best ook doen, schema's zijn altijd gevoelig voor verstoring.
"Ik zou zeggen dat meer onderzoek nodig is naar slaap en circadiaans ritme", zegt Facer-Childs. "We hebben bovendien behoefte aan meer longitudinale en objectieve meetmethodes. Dan kunnen we rekening houden met verschillende slaapvariabelen en zien wat ons circadiaan ritme doet".
Totdat het plaatje duidelijk is, blijft het standaardadvies qua slaap min of meer hetzelfde: slaap wanneer je moe bent en overdrijf niet. Als je behoefte hebt aan meer rust, dan is dat waarschijnlijk ook zo.
Consistentie en routine zijn de beste voorspellers van een goede slaap, maar het is niet erg wanneer je daar een keer vanaf wijkt. Alles draait om de juiste balans.
