De spanning op de arbeidsmarkt is opgelopen tot recordhoogte, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
In het vierde kwartaal van vorig jaar waren er tachtig vacatures voor iedere honderd werklozen. Kort voor het begin van de crisis eind 2008 waren dat 79 vacatures per honderd werklozen. De arbeidsmarkt is nu vijf kwartalen op rij gespannen, meldt het statistiekbureau.
De toegenomen spanning is vooral toe te schrijven aan de gedaalde werkloosheid, die op 3,6 procent uitkwam. In het vierde kwartaal daalde het aantal werklozen met 18.000 tot 330.000. Ook langdurige werkloosheid, waarbij mensen minimaal een jaar op zoek zijn naar een baan, nam af. In totaal zijn 94.000 mensen langdurig werkloos.
Ook het aantal openstaande vacatures bereikte met 264.000 een nieuw record. Al in het tweede kwartaal van vorig jaar werd echter het hoogtepunt van voor de crisis gepasseerd. De meeste vacatures kwamen er afgelopen kwartaal bij in de zorg. Ook het aantal banen steeg, met 49.000 tot 10,5 miljoen.
Ondertussen is het aantal flexibele werknemers sinds 2003 met driekwart toegenomen, becijferden het CBS en onderzoeksinstituut TNO. In totaal waren er vorig jaar ruim 3 miljoen flexwerkers zoals zzp-ers, oproepkrachten en mensen met een nulurencontract.
Zzp'ers en oproepkrachten waren de grootste groepen. Vorig jaar stond de teller op 1,1 miljoen zzp'ers, van wie het merendeel eigen arbeid aanbiedt. De categorieën flexwerkers die sinds 2003 het hardst zijn gegroeid, zijn mensen met een zogeheten nulurencontract, zowel met een vast als een tijdelijk contract, en oproepkrachten. Daarvan waren er vorig jaar 539.000 in Nederland.
Oproepkrachten zijn vaak te vinden in de horeca waar ze banen als keukenhulpen en barpersoneel hebben. Ook in winkels en in de landbouw zijn veel oproepkrachten te vinden. Zzp'ers die eigen arbeid aanbieden zijn sterk vertegenwoordigd in creatieve beroepen. Zo zijn kunstenaars, fotografen en radio- en televisietechnici relatief vaak zzp'er.
De Vakcentrale voor Professionals (VCP) vindt het onbegrijpelijk dat er niet massaal vaste contracten worden aangeboden in de huidige krappe arbeidsmarkt. "Werknemers hebben behoefte aan zekerheid. Een vast contract zou de norm moeten zijn. Soms werken werknemers al jaren bij dezelfde werkgever, zonder zicht op een vast contract", zegt voorzitter Nic van Holstein.
Ook de FNV wijst op veel onzekerheid bij werkenden over hun inkomen en toekomst, wat op den duur een grote impact heeft op de samenleving. De bond roept werkgevers op om andere keuzes te maken. "De flexibilisering van de arbeidsmarkt is in de afgelopen 15 jaar doorgeslagen", aldus bestuurslid Zakaria Boufangacha.
