Meer dan 100 miljoen Amerikanen zullen hun stem uitbrengen op 8 november, maar de uitslag van de verkiezingen kan bepaald worden door slechts één man in de staat Washington.
Robert Satiacum is een van Washingtons leden van het Amerikaanse kiescollege. Hij en de 537 andere kiesmannen zijn degenen die daadwerkelijk bepalen wie de president wordt in december, een maand na de Amerikaanse verkiezingen.
In de Verenigde Staten kiezen burgers niet direct hun president, maar doet het kiescollege dat. Elke staat is een bepaald aantal kiesmannen waard, afhankelijk van het aantal inwoners dat de staat heeft. Die kiezen vervolgens de president.
In de meeste staten werkt het vervolgens zo: als een van de kandidaten een meerderheid wint in een staat, gaan alle kiesmannen naar die partij. Er wordt van de kiesmannen vervolgens verwacht dat zij op de kandidaat stemmen die het meeste aantal stemmen haalt in de staat, en dat doen ze ook bijna altijd. Maar vorige week zei Satiacum dat hij niet voor Clinton zal stemmen, ook al wint ze in de staat ten noorden van Californië – zoals wordt verwacht.
“Over Hillary zeg ik nee, nee, nee. Absoluut niet. Voor geen geld”, zei Satiacum – een aanhanger van Bernie Sanders – vorige week tegenover de Seattle Times. “Ze zal mijn stem niet krijgen. Punt, uit.”, zei hij tegenover AP.
Ten minste drie andere leden van het kiescollege - nog een Sanders-supporter die het niet eens is met Clinton, en twee Republikeinen uit Georgia en Texas die juist tegen Trump zijn - hebben gezegd dat ze overwegen tegen de wens van hun staat te stemmen.
Het is niet de eerste keer dat zoiets voor zou komen. In de Amerikaanse geschiedenis waren er eerder 157 'ontrouwe kiesmannen'. Dat deden zij niet altijd uit protest - 63 kiesmannen veranderden in 1872 van stem toen hun kandidaat, Horace Greeley, overleed na de verkiezingsdag, maar voordat de stemmen werden geteld in het kiescollege. Het is overigens nog nooit voorgekomen dat ontrouwe kiesmannen daadwerkelijk hebben kunnen veranderen wie er als winnaar uit de bus kwam.
De gevolgen voor ontrouwe kiesmannen zijn verrassend laag, wat misschien ook verklaart waarom dit fenomeen zich zo nu en dan weer voordoet tijdens de presidentiële verkiezingen. Per staat verschillen de wetten, maar in Washington hangt Satiacum een boete van slechts 1.000 dollar boven het hoofd als hij daadwerkelijk iets anders kiest dan de meerderheid van de stemmen in zijn staat. (Hij heeft al gezegd dat de boete hem niet zal tegenhouden.)
Als de verkiezing eindigt in een fotofinish, of misschien zelfs gelijk eindigt, zou Satiacums keuze behoorlijk grote gevolgen kunnen hebben.
In het geval van een gelijk aantal kiesmannen, of als geen van beide kandidaten 270 kiesmannen haalt, moet het Huis van Afgevaardigden stemmen over de verkiezingen. De delegatie van elke staat krijgt in dat geval één stem. Er zijn meer Republikeinse staten dan Democratische staten, dus het zou kunnen dat Trump in dat geval wint, ook al heeft Clinton meer kiesmannen verzameld. Er zou natuurlijk wel een behoorlijke druk op het Huis van Afgevaardigden liggen om de verkiezingsuitslag te respecteren.
Als een ontrouwe kiesman een verliezende kandidaat over de grens van 270 zetels zou helpen, zou dat een juridische doos van Pandora openen, waarbij de 'secretary of state' (een hoge ambtenaar uit de staat die de kiesman vertegenwoordigt, niet te verwarren met de US Secretary of State, red.) uiteindelijk het laatste woord zou hebben. In dit geval zou dat betekenen dat de president van de Verenigde Staten wordt bepaald door Kim Wyman, de 'secretary of state' uit Washington.
Zoiets is nog nooit voorgekomen in de Amerikaanse geschiedenis. Maar er is een kleine kans dat één man de verkiezingen behoorlijk ingewikkeld maakt, voor slechts een relatief lage boete.
