De Amerikaanse verkiezingen zijn natuurlijk alleen al belangrijk omdat het gaat om het machtigste land ter wereld. Maar er zijn ook genoeg concrete zaken op te noemen die direct voor ons in Nederland van belang zijn.
Op welke voor ons belangrijke punten verschillen Donald Trump en Hillary Clinton van mening, en hoe gaan wij dat voelen? Een overzicht van vijf belangrijke issues.
• Rusland
De afgelopen jaren zijn de spanningen tussen Rusland en het Westen opgelopen – met Nederland in het bijzonder door het neerschieten van vlucht MH17. Andere landen voelen de spanning ook – Zweden (geen NAVO-land), bijvoorbeeld, voerde daarom eerder dit jaar de militaire dienstplicht weer in, voor zowel mannen als vrouwen.
Hoe willen Clinton en Trump omgaan met Poetin?
Trump lijkt op een warmere koers met Rusland aan te sturen. “Zou het niet fijn zijn als we goed konden opschieten met, bijvoorbeeld, Rusland”, zei hij bijvoorbeeld. Ook is hij er niet zo zeker van dat er daadwerkelijk Russische hackers zitten achter de cyberaanvallen op Amerikaanse staatssystemen, terwijl meerdere Amerikaanse beveiligingsbedrijven en de FBI daar wel zeker van lijken.
Clinton is harder over Rusland. Tijdens deze verkiezingscampagne liet ze zich in harde bewoordingen uit over Russische hackers die volgens haar de Amerikaanse verkiezingen proberen te beïnvloeden. Ze noemde Poetin eerder al een “pestkop” en tijdens de verkiezingscampagne in 2008 zei ze dat de Russische leider per definitie “geen ziel had”, omdat hij een voormalig KGB-agent is.
Als minister van Buitenlandse Zaken was ze verantwoordelijk voor het 'resetten' van de Russische-Amerikaanse relaties in 2009. Later gaf ze in een interne memo toe dat dat was mislukt.
• NAVO
Trump liet zich aan het begin van de campagne behoorlijk negatief uit over de NAVO, de organisatie waarin westerse landen op militair gebied samenwerken. Hij wilde dat de andere NAVO-lidstaten meer gaan bijdragen, en hintte er zelfs op dat de Amerikanen onder zijn leiding zouden vertrekken uit het bondgenootschap.
Later in de campagne draaide de Republikein wel bij. Trump wil zich niet meer terugtrekken uit de NAVO, maar wel wil hij dat er minder wordt gericht op Rusland en meer aandacht besteed wordt aan het bestrijden van terrorisme.
Clinton is een groot voorstander van de NAVO, en wil Europese lidstaten juist via de NAVO helpen tegen Russische agressie. Een vertrek uit de NAVO zou volgens haar de Russen alleen maar machtiger maken.
• TTIP
De status van TTIP, het vrijhandelsverdrag tussen de Verenigde Staten en de Europese Unie, is niet helemaal duidelijk. Eerder noemde de Duitse vice-bondskanselier Sigmar Gabriel de onderhandelingen al mislukt, maar de gesprekken gaan nog steeds door.
Trump heeft zich meerdere malen fel uitgelaten over handelsverdragen, waaronder NAFTA (het Noord-Amerikaanse vrijhandelsverdrag) en ook TTIP. Volgens Trump hebben dit soort handelsverdragen Amerika te veel gekost. Het is dan ook onwaarschijnlijk dat er een TTIP-verdrag komt als Trump de verkiezingen wint.
Hillary Clinton is altijd voorstander geweest van dit soort handelsverdragen. TTIP noemde ze “een economische versie van NAVO”, TPP (het Trans-Pacifische handelsverdrag) noemde ze de “gouden standaard” van handelsverdragen.
Onder druk van Donald Trump en haar Democratische rivaal Bernie Sanders - ook tegenstander van TTIP - lijkt ze inmiddels te zijn bijgedraaid. Hoewel ze niet zo kritisch is als Trump, heeft ze wel gezegd dat het verdrag niet door kan gaan als het ten koste gaat van Amerikaanse banen. Het is afwachten wat dat in de praktijk betekent.
• Financiële markten
Analisten van Nomura hebben bekeken hoe de financiële markten zullen reageren op drie mogelijke uitkomsten van de verkiezingsnacht.
Het meest waarschijnlijke scenario is volgens hen dat Clinton wint, maar dat de Republikeinen de controle behouden over het Huis van Afgevaardigden.
De US Dollar Index zal 0,5 procent omhooggaan, met een grootste stijging ten opzichte van de Japanse yen. Aandelen gaan licht omhoog in een "bescheiden rally van opluchting". De Mexicaanse peso zal aanzienlijk stijgen ten op zichte van de dollar.
Als Trump wint, zal dat volgens analisten zorgen voor tijdelijke onrust op de financiële markten. De US Dollar Index zal dan met 1,3 procent dalen, en ook de Mexicaanse peso zal aanzienlijk zwakker worden. Aandelen zullen volgens de economen met 3 tot 5 procent zakken, en die daling zou ook nog de rest van het jaar doorzetten.
• Brexit
Donald Trump heeft zichzelf eerder al uitgeroepen tot “Mister Brexit” - en juicht de uitslag van het Britse referendum toe. Al voor de uitslag van het referendum zei Trump dat het voor hem niets uitmaakt of de Britten bij de Europese Unie horen of niet.
Toen president Obama de Britten waarschuwde dat zij gewoon achter aan de rij moesten aansluiten voor handelsverdragen na een eventuele Brexit, reageerde Trump dat wat hem betreft de Britten juist vooraan staan.
Clinton, aan de andere kant, heeft net als Obama gewaarschuwd voor een vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. “Clinton gelooft dat trans-Atlantische samenwerking van essentieel belang is, en die samenwerking is het sterkst wanneer Europa samenwerkt. Ze heeft een sterk Verenigd Koninkrijk binnen een sterke EU altijd gewaardeerd, en ze waardeert een sterke Britse stem binnen de EU”, zei haar woordvoerder destijds.
Hoewel Clinton zich er niet concreet over uit heeft gelaten, lijkt het wel waarschijnlijk dat Clinton dezelfde lijn als Obama zal volgen: achteraan aansluiten, dus.
