Het Outbreak Management Team (OMT) adviseert om alle sectoren te sluiten, met uitzondering van essentiële winkels zoals supermarkten, apotheken en drogisterijen. Het kabinet neemt die advies over en komt vanwege de besmettelijkere omikronvariant van het coronavirus met een harde lockdown die gaat gelden tot zeker 14 januari.

Demissionair premier Mark Rutte, coronaminister Hugo de Jonge en RIVM-baas Jaap van Dissel lichten het besluit zaterdagavond toe tijdens een persconferentie.

Ingewijden bevestigen berichtgeving door RTL Nieuws dat scholen, horeca, doorstroomlocaties en niet-essentiële winkels dicht moeten. Hetzelfde geldt voor bioscopen, musea, sportscholen en niet-medische contactberoepen. De maatregel gaat in vanaf zondag 05.00 uur.

Essentiële winkels, zoals supermarkten en apotheken, blijven open. Ook komt er geen avondklok. Tijdens de feestdagen geldt het advies om maximaal vier bezoekers thuis te ontvangen.

Het kabinet kwam zaterdag bij elkaar voor spoedoverleg, nadat het Outbreak Management Team (OMT) een advies had uitgebracht over de omikronvariant. Bronnen noemden dat advies "alarmerend". Door nu met maatregelen te komen, wil het kabinet tijd winnen voor de boostercampagne. De vrees is dat niet alle gevaccineerden goed beschermd zijn tegen de omikronvariant.

De Jonge wilde na afloop van het ministersoverleg alleen kwijt dat het kabinet de "grote zorgen" van het OMT deelt. "Dat is reden voor aanvullende maatregelen." Hij ging niet in op de maatregelen of de inhoud van het OMT-advies.

NU91, de beroepsorganisatie voor verpleegkundigen, stelt dat maatregelen nodig zijn om de druk op de zorg niet groter te maken. "Als er grote druk komt op de ziekenhuizen, dan moeten er maatregelen komen. Het is niet anders", zegt een woordvoerder. "Het OMT komt niet voor niets met een advies. Daar kun je niet zomaar aan voorbij gaan, anders pluk je daar later de wrange vruchten van."

Ondernemers detailhandel vrezen enorme klap

De schrik zal veel ondernemers om het hart slaan nu Nederland opnieuw op een volledige lockdown lijkt af te stevenen. Dat zegt Hans Biesheuvel, voorzitter van ondernemersorganisatie Ondernemend Nederland in een reactie op het advies aan het kabinet om strengere coronamaatregelen in te voeren.

Na twee eerdere lockdowns waarin onder andere horecazaken, winkels, culturele instellingen en bioscopen aan coronabeperkingen werden onderworpen is het incasseringsvermogen van ondernemers volgens hem sterk afgenomen.

"Aan het begin van de pandemie stonden de meeste bedrijven er nog relatief goed voor. Maar nu hebben ze samen zo'n 20 miljard euro belastingschuld, private schulden en zijn er nog maar weinig reserves", zegt Biesheuvel. "Ik ben bang dat hun weerstand heel erg is afgenomen."

Vanuit de detailhandel klinkt ongeloof over de dreigende sluiting van niet-essentiële winkels. "Het is natuurlijk een advies, maar stel dat dit advies 100 procent wordt overgenomen, dan is dat een enorme klap. Niet alleen voor de sector maar ook voor de samenleving", zegt een woordvoerder van branchevereniging INretail. "Als je één week voor kerst, waarin mensen nog allerlei dingen willen regelen, alles dichtgooit vraag ik mij af of dit een intelligente aanpak is."

De winkeliersvereniging waarschuwt voor chaotische taferelen als mensen de komende dagen nog snel inkopen willen doen. De weken rond kerst zijn doorgaans de drukste van het jaar voor de detailhandel. Daarnaast denkt INretail dat er nog amper draagvlak is onder Nederlanders voor een totale lockdown.

Omikron rukt razendsnel op in het VK

Intussen breken de Britse coronacijfers record na record. Voor de derde dag op rij is het hoogste aantal nieuwe coronabesmettingen geteld sinds het begin van de uitbraak vorig jaar.

Het Verenigd Koninkrijk registreerde het afgelopen etmaal ruim 93.000 infecties. Toen woensdag het oude record van begin januari werd verpletterd, zeiden de gezondheidsinstanties een "duizelingwekkende" stijging te verwachten door de razendsnel oprukkende omikronvariant. De autoriteiten spreken van een tsunami.

De regering houdt dit weekend spoedberaad met de regeringen van Schotland, Wales en Noord-Ierland. De Britse premier Boris Johnson sprak al met de Schotse premier Nicola Sturgeon over de "aanzienlijke bedreiging" van omikron voor de gezondheid en de economie .

In vrijwel heel Engeland verdubbelde het aantal omikrongevallen in minder dan twee dagen. De variant is naar schatting al verantwoordelijk voor meer dan 80 procent van de nieuwe besmettingen in Londen.

Groot-Brittannië probeert met extra coronaprikken de snelle toename van infecties tegen te gaan. Omikron heeft nog niet geleid tot grootschalige ziekenhuisopnames. Tot nu toe is één sterfgeval bekend. Volgens een Brits onderzoek is het risico op herbesmetting met omikron ruim vijf keer hoger dan bij de deltavariant. Ook zou het niet milder zijn.

LEES OOK: Nederlandse bevolking groeit naar 18 miljoen in 2025, denkt CBS – mede door meer geboortes in coronatijd