ANALYSE – De Zwitserse zakenbank UBS constateerde onlangs in zijn modellen voor de Verenigde Staten de grootste maandelijkse toename van recessiekansen in dertig jaar.

De financiële dienstverlener schat de kans op een groeivertraging van de Amerikaanse economie inmiddels op ruim 70 procent. Dat is overigens nog niet per se een recessie, want dan moet de economie twee kwartalen achter elkaar terrein prijsgeven.

Vanuit de politieke invalshoek bekeken is het niet zo gek dat economen negatiever tegen de economische ontwikkelingen in de VS aankijken. Hieronder nemen we 4 politieke risico’s door die de Amerikaanse economie negatief kunnen beïnvloeden.

1. De regie in het Witte Huis is zoek

De pragmatische, ‘verstandige’, gematigde mensen in het Witte Huis hebben een voor een het veld moeten ruimen. Veel verhalen die naar buiten komen, wijzen erop dat de regie zoek is, als die ooit al aanwezig was.

2. Trump en Democraten houden elkaar in wurggreep

Tijdens de eerste jaren van zijn termijn heeft president Donald Trump de economie een behoorlijk zetje in de rug gegeven via belastingverlagingen en deregulering. Het laaghangende fruit is inmiddels geplukt.

Nu wil Trump – getuige zijn recente begrotingsvoorstellen – vooral veel investeren in Defensie en de muur bij de grens met Mexico. Verder wil hij snijden in de verzorgingsstaat, waarbij begrotingstekorten er niet veel toe doen.

Trumps voorstellen maken weinig kans, omdat de Democraten het Huis van Afgevaardigden in handen hebben en het Congres uiteindelijk de power of the purse heeft.

De voorstellen geven wel aan waar Trump z'n prioriteiten legt en dat hij de confrontatie met het Congres niet schuwt. Dit betekent ook dat als het Witte Huis en het Congres elkaar in een houdgreep houden, we op 1 oktober zomaar weer een government shutdown kunnen zien.

Voordien kan de discussie rondom het schuldenplafond weer oplaaien. Daar is eigenlijk al tegenaan gestoten, maar met creatief boekhouden kan het Amerikaanse ministerie van Financiën het moment van een officiële default uitstellen tot ergens rond september.

3. Haperende en krakende overheid

Over ministeries gesproken, veel hoge functies op departementen, bij agentschappen, op ambassades en andere plekken kennen een hoog verloop en/of zijn al lange tijd onbezet. Hierdoor gaat institutionele kennis verloren, blijft werk liggen en raken normaal goed draaiende onderdelen van de overheid ontregeld door het ontbreken van essentiële radertjes. Daardoor verliest de overheid aan slagkracht in eigen land, maar ook aan macht en aanzien in het buitenland.

Sommige commentatoren verwijzen naar de woorden van Trumps voormalige strateeg Steve Bannon. Deze zei ooit dat een van de prioriteiten van de regering-Trump de “deconstruction of the administrative state” zou zijn. Andere waarnemers zien het veel te lang onbemand blijven van belangrijke posten ‘slechts’ als gevolg van de chaos, kortzichtigheid en stuurloosheid die heersen in het Witte Huis.

Een voorbeeld van het tanende aanzien en de afbrokkelende overmacht van Amerika in de wereld is de nasleep van de twee crashes van Boeing 737 MAX 8-toestellen binnen een paar maanden tijd. Voorheen werd de Amerikaanse luchtvaartautoriteit (FAA) min of meer gezien als de mondiale toezichthouder met een beslissende stem. Nu besloten veel landen, waaronder China en EU-lidstaten, dat het bewuste type vliegtuig niet meer welkom is in hun luchtruim, ook al stribbelde de FAA flink tegen.

Uiteindelijk is Amerika bezweken onder internationale druk. Een dergelijke gang van zaken zou niet zo lang geleden misschien niet ondenkbaar zijn geweest, maar zou op z’n minst tot heel veel verbazing hebben geleid.

4. De campagne voor 2020 is al losgebarsten

Het nieuwe Congres is nog maar net geïnstalleerd na de midterm-verkiezingen van november of de campagne voor 2020 voor het Congres en Witte Huis lijkt al volop losgebarsten. Een hele sloot Democraten heeft al te kennen gegeven het volgend jaar op te willen nemen tegen Trump.

Soms heeft het er sterk de schijn van dat politici meer energie en tijd steken in de campagnekas goed gevuld krijgen dan in volksvertegenwoordiger of bestuurder zijn. Dit is niet noodzakelijk een nieuw fenomeen, maar de campagneloze tijd tussen verkiezingen wordt wel steeds korter. Er is sprake van een permanente campagne van politici.

Dat is ook niet zo gek aangezien het zonder goed gevulde campagnekas steeds moeilijker wordt om verkiezingen te winnen. De andere kant van de medaille is dat er voor Congresleden simpelweg minder tijd overblijft om goed beleid uit te denken en de rol van kritische toezichthouder op de regering uit te oefenen.

Wat dit laatste betreft kan de kritische toon ook doorslaan: omdat je permanent campagne voert, wordt het moeilijker compromissen sluiten, aangezien je dan door de tegenstanders binnen je eigen partij en door je achterban als verrader weggezet kunt worden.

Kortom, de onafgebroken verkiezingscampagne in de Amerikaanse politiek frustreert het uitoefenen van het 'normale' politieke vakwerk. En dat kan ook negatief uitstralen op het economische beleid.

Afbrokkelend potentieel

Gelet op de huidige gang van zaken is de kans op een heldere en doordachte koers van Washington klein. Recente woorden van de hoofdredacteur van Foreign Affairs Gideon Rose over het Amerikaanse buitenlandse beleid moeten we daarom breder trekken:

“Living in a constant transactional present, Trump deploys national power instinctively to grab whatever is in reach. Call it foreign policy as anti-social work.”

De impulsieve wijze van politiek bedrijven door de regering-Trump zal zeker niet bijdragen aan het groeipotentieel van Amerika op de middellange tot lange termijn.

Andy Langenkamp is senior politiek analist bij ECR Research en ICC Consultants.