- De afgelopen formatieperiode had volgens vertrekkend informateur Mariëtte Hamer te lijden onder de angst voor beeldvorming bij de verschillende partijen.
- Ze constateert ook dat de vruchteloze formatieperiode een wissel heeft getrokken op de verhoudingen tussen VVD, D66, CDA, PvdA, GroenLinks en de ChristenUnie.
- Hamer adviseert nu een minderheidskabinet te onderzoeken en een informateur van VVD-huize aan te stellen.
Vertrekkend informateur Mariëtte Hamer (PvdA) adviseert een minderheidskabinet te onderzoeken. Dat schrijft ze donderdag in haar eindverslag dat ze aan Tweede Kamer-voorzitter Vera Bergkamp heeft overhandigd.
Hamer constateert in haar verslag ook dat de afgelopen vruchteloze formatieperiode een wissel heeft getrokken op de verhoudingen tussen VVD, D66, CDA, PvdA, GroenLinks en de ChristenUnie.
De nieuwe ronde in de formatieperiode zou volgens Hamer geleid moeten worden door een informateur van VVD-huize. Eerder werd al bekend dat de VVD oud-bewindsman Johan Remkes heeft voorgedragen als nieuwe informateur. Of hij daadwerkelijk wordt aangesteld om de vastgelopen kabinetsformatie vlot te trekken, is aan de Tweede Kamer.
‘Veel tijd aan wat er in de media over elkaar is gezegd’
De zes politieke partijen die de afgelopen maanden met elkaar onderhandelden, wierpen “op andere gronden dan de inhoud” blokkades op, schrijft informateur Mariëtte Hamer in haar eindverslag. Ze blokkeerden elkaar niet uit inhoudelijke overwegingen, maar op basis van “de positionering van partijen ten opzichte van elkaar en de beeldvorming daarover”.
De partijen (VVD, D66, CDA, PvdA, GroenLinks en ChristenUnie) waren daarnaast veel bezig met het "risico dat de eigen visie en inhoud te veel ondergesneeuwd raken". Volgens Hamer vreesden sommige partijleiders daarom aan coalitieonderhandelingen te beginnen als slechts "een beperkt aantal partijen uit een bepaalde stroming".
"Tijdens de gesprekken is er ook veel tijd besteed aan wat over elkaar in de media is gezegd", schrijft Hamer in haar verslag. Dat is niet nieuw, maar "gezien de discussie over een open bestuurscultuur" zou het volgens de informateur goed zijn om hier bij nieuwe formatiegesprekken aandacht aan te besteden.
Volgens Hamer zijn de verhouding tussen de partijen die een rol speelden in het formatieproces geschaadt, terwijl die partijen er eerder juist "voor hebben gezorgd dat compromissen konden worden gesloten om oplossingen te realiseren".
Vooral de afgelopen week heeft de verhoudingen onder druk gezet, meent Hamer. Volgens haar is het wenselijk dat er snel "nieuwe werkbare relaties" komen, waarbij de VVD aan zet is.
FNV maakt zich grote zorgen
Vakbond FNV maakt zich grote zorgen om de langzame formatie. In een reactie op het vastgelopen proces laat voorzitter Tuur Elzinga weten dat er "urgente problemen" zijn op de arbeidsmarkt waar snel aandacht aan moet worden besteed.
De voorman van de vakbond meent dat nu de coronasteun aan bedrijven wordt stopgezet er "snel goede structurele maatregelen" moeten worden genomen. Daarmee zou moeten worden gezorgd dat mensen meer zekerheid en inkomen krijgen. Gebeurt dat niet, dan gaat het volgens Elzinga alsnog mis op de arbeidsmarkt.
Het concept voor een aanzet voor een regeerakkoord dat VVD en D66 schreven, kon FNV wel bekoren. Zo zijn de problemen op de arbeidsmarkt waarover vakbonden en werkgevers binnen de Sociaal-Economische Raad (SER) een advies gaven allemaal in dat document op hoofdlijnen meegenomen. En ook het klimaat zit erin. "Maar de taart gaat hier zogezegd nog niet rond", aldus Elzinga. "Het zijn vooralsnog intenties en geen harde afspraken op detailniveau."
