De Nederlandse automarkt is het lelijke eendje van Europa. Waar de Europese autoverkopen dit jaar naar verwachting met zo’n 5 procent zullen stijgen, denken brancheorganisaties RAI en Bovag dat er in Nederland zo’n 10 procent minder nieuwe auto’s de showrooms uitrollen in 2016.

De cijfers over de eerste negen maanden van dit jaar bevestigen dat beeld. Er zijn van januari tot en met september ruim 15.000 minder auto’s verkocht dan in dezelfde periode een jaar eerder, blijkt uit cijfers die RDC afgelopen weekend publiceerde. Dat is een daling van ruim 5 procent.

Zelfs een eindspurt kan daar weinig meer aan veranderen, stelt directeur Clem Dickmann van marktonderzoeker Aumacon in de perstoelichting. “In november en december zullen nog wel veel zakelijke rijders hun laatste kans pakken voor een auto met verlaagde bijtelling. De impact van die koopgolf zal echter minder groot zijn dan een jaar geleden. Veel leaserijders rijden immers al in een auto met lage bijtelling.”

Dickmann doelt op de recordverkopen in december 2015. In de laatste maand voor de jaarwisseling werden er nog ruim 69.000 nieuwe auto’s verkocht, de beste decembermaand ooit voor autodealers.

Strengere bijtellingsregels

Dat had alles te maken met de strengere regels die staatssecretaris Wiebes van Financiën invoerde op 1 januari om zakelijk rijden fiscaal minder aantrekkelijk te maken. Daarmee wilde de bewindsman de aanzienlijke invloed van fiscale regelingen op de autoverkopen verminderen.

De bijtellingsregeling — het percentage van de cataloguswaarde dat zakelijke rijders bij hun bruto-inkomen moeten optellen als vergoeding voor het privégebruik van de auto — is per 2016 fors versoberd. De bijtelling voor de meeste plug-in hybrides ging van 7 naar 15 procent. Voor andere auto’s geldt dit jaar een percentage van 21 of 25 procent bijtelling. Alleen volledig elektrische auto’s hebben hetzelfde bijtellingspercentage behouden: 4 procent.

Verkooppiek in december

Leasebedrijven hebben op de nieuwe regels geanticipeerd door in december nog snel nieuwe auto’s te kopen, zodat ze onder de oudere, gunstigere fiscale regels vallen. Het bijtellingspercentage wordt namelijk voor vijf jaar vastgesteld op het moment dat een auto op kenteken wordt gezet.

Daarmee ontstond een enorme verkooppiek in december. En dus niet aan het begin van het nieuwe jaar, zoals de afgelopen tien jaar juist vaak het geval was omdat de fiscale regels steeds werden versoepeld. Daardoor wachtten consumenten en leasebedrijven met de aanschaf van een auto tot na de jaarwisseling.


Per 1 januari 2017 scherpt Wiebes de bijtellingsregels opnieuw aan, maar de wijziging is minder ingrijpend dan een jaar geleden. Voor volledig elektrische auto's blijft de bijtelling op 4 procent staan, alle andere auto's vallen onder het tarief van 22 procent.

De decemberpiek zal daarom minder hoog zijn dan vorig jaar, en dus vallen de verkoopaantallen over het gehele jaar een stuk lager uit. Voor heel 2016 verwacht Aumacon dat er 395.000 nieuwe auto’s worden verkocht, ruimschoots onder het eindtotaal van vorig jaar, toen de verkopen uitkwamen op 449.012 stuks.

De aantallen van vier jaar geleden, toen er meer dan een half miljoen nieuwe personenauto’s op kenteken werden gezet, lijken voorgoed buiten bereik.