De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM ) is ook aansprakelijk voor immateriële schade van een groep inwoners van het door aardbevingen getroffen Groningen.

De rechtbank in Assen heeft woensdag bepaald dat de gaswinning door de NAM het woongenot van de Groningers meer dan gewoon aantast. Volgens de rechtbank is sprake van “aantasting in de persoon”.

De NAM draait al op voor het vergoeden van zichtbare aardbevingsschade aan woningen en gebouwen. Een groep van 127 Groningers stapte naar de rechter om een principe-uitspraak te krijgen over de vraag of de NAM bovendien aansprakelijk is voor andere niet tastbare schade.

Zo hebben mensen lichamelijke en psychische klachten. Velen kampen met een burn-out, hebben last van angst of stress en maken zich zorgen over hun woning die minder waard is geworden.

Of mensen recht hebben op een schadevergoeding, moet in afzonderlijke rechtszaken worden vastgesteld.

Staat niet aansprakelijk

De Staat is wat de rechtbank betreft niet aansprakelijk. De rechtbank vindt dat de Staat onrechtmatig heeft gehandeld door na een relatief zware beving in 2012 de gaswinning niet terug te schroeven. Maar dat wil nog niet zeggen dat de Staat ook voor de kosten moet opdraaien. De NAM is vergunninghouder en daarom aansprakelijk.

De rechter vindt dat duidelijk is dat de aardbevingen "diep ingrijpen in levens'' en veel inwoners de situatie als "zeer belastend'' ervaren. De NAM maakte een onrechtmatige inbreuk op hun ongestoorde woongenot, aldus de rechtbank.

Psychisch leed aantonen

Persrechter Jeff Biesma van de rechtbank Noord-Nederland sprak woensdag van een "bijzondere uitspraak". Volgens hem is het de eerste keer dat "een dergelijke vordering op zo'n grote schaal wordt toegewezen".

Biesma legde uit dat inwoners van het gebied waar als gevolg van de gaswinning aardbevingen voorkomen hun psychische leed wel moeten aantonen. Dat kan bijvoorbeeld met een doktersverklaring. Hij wees erop dat de uitspraak niet alleen van belang is voor de Groningers die de zaak aanspanden. Ook andere inwoners van het gebied kunnen met dit vonnis in de hand een procedure tegen de NAM aanspannen. Potentieel zijn dat volgens de persrechter duizenden mensen.

De NAM reageert woensdag nog niet inhoudelijk op het vonnis van de rechtbank in Assen. Het bedrijf heeft kennisgenomen van de uitspraak. Manager van het aardbevingenteam van de NAM Thijs Jurgens gaf wel aan dat hij zich afvraagt waar zo'n claim voor vergoeding van immateriële schade dan aan moet voldoen. "We zoeken duidelijkheid, gaan de uitspraak bestuderen en kijken dan wat we gaan doen", aldus Jurgens.

Mocht de NAM in beroep gaan, dan is onzeker of gedupeerden al eigen zaken kunnen beginnen. De NAM zou het gerechtshof kunnen vragen om opschorting van het vonnis van woensdag.

Hypotheekrente terugvorderen

Advocaat Pieter Huitema noemt de uitspraak van de rechter "een absolute doorbraak voor de inwoners van het aardbevingsgebied". Huitema stapte namens 127 gedupeerde Groningers naar de rechter. Hij verwacht dat zo'n tachtig van hen na de uitspraak een schadeclaim kunnen indienen. "In theorie gaat het echter in het hele aardbevingsgebied om duizenden, misschien wel tienduizenden mensen die geestelijk lijden en met een doktersverklaring hun immateriële schade vergoed kunnen krijgen."

Omdat de rechter heeft aangegeven dat dat het woongenot door de aardbevingen is aangetast, kunnen mensen volgens Huitema ook de rente op hun hypotheek terugvorderen.

De advocaat hoopt dat de NAM deze zaak niet gaat vertragen. "Hoe lang het duurt is afhankelijk van de NAM. Het zou de NAM sieren als ze een handreiking doen en met ons in gesprek gaan over een goede oplossing. Maar als ze in hoger beroep gaan kan het jaren duren voordat mensen hun schade vergoed krijgen."