• Senator Bernie Sanders is in de race om de Democratische presidentskandidaat te worden voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen dit jaar.
  • Hij heeft de voorverkiezingen in New Hampshire gewonnen en greep in Iowa nipt naast de winst.
  • Sanders staat nu aan kop in de race terwijl hij vier jaar geleden nog als kansloos gold. 
  • Hoewel zijn kansen nu zijn gekeerd, krijgt hij veel kritiek uit eigen gelederen.

ANALYSE – Door de voorverkiezingen in New Hampshire te winnen nam senator Bernie Sanders dinsdagavond de leiding in de Democratische race naar het Witte Huis.

Gold Sanders vier jaar geleden nog als een relatief kansloze kandidaat, sinds dinsdag is hij de eerste van een brede waaier aan Democratische kandidaten voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen in november. Hij komt van ver en heeft daarbij veel hobbels genomen en veel nee-zeggers het nakijken gegeven.

Tegelijkertijd gaf Sanders de Democratische Partij een ruk naar links en bepaalde daarmee de toon van debat.

Toen Sanders zich in februari vorig jaar kandidaat stelde voor de verkiezingen van 2020 gold hij als favoriet onder de deelnemende Democraten. Totdat ook voormalig vicepresident Joe Biden zich april verkiesbaar stelde.

In de zomer leek Sanders campagne zelfs op z’n achterste te liggen, en velen vroegen zich af of hij überhaupt nog wel zou doorgaan nadat hij in oktober een hartaanval kreeg.

Maar de senator uit Vermont bleek onverwacht veerkrachtig. Begin 2020 maakte hij een stevige comeback in de peilingen, bleek hij ijzersterk in het werven van fondsen en harkte hij de ene na de andere steunbetuiging van belangrijke politici binnen.

Rivaal Peter Buttigieg wint Iowa

Zijn Democratische rivaal Peter Buttigieg heeft uiteindelijk de chaotisch verlopen verkiezingen in de staat Iowa gewonnen met 26,2 procent van de stemmen. Sanders werd gesteund door 26,1 procent van de Democraten in Iowa, waarmee hij zich een formidabele tegenstander van Buttigieg toont.

Sinds 1972 geldt dat geen enkele kandidaat die niet óf in Iowa óf in New Hampshire de eerste werd, het tot de officiële Democratische presidentskandidaat heeft geschopt. Sinds dinsdag valt Sanders officieel binnen die categorie.

Buttigieg kwam weliswaar sterk naar voren in de peilingen, belandde in de top twee en leek zelfs met een lichte meerderheid de meeste afgevaardigden voor zich te hebben gewonnen, maar hij ligt ver achter in de nationale peilingen.

Bovendien doet hij het slecht onder zwarte kiezers. Kort samengevat: de oud-burgemeester van South Bend krijgt het de komende tijd waarschijnlijk zwaar voor de kiezen. En niet in de laatste plaats omdat Sanders veel meer ervaring heeft in de landelijke politiek.

Niet alleen staat Sanders bovenaan in de landelijke peilingen, ook haalt hij het meeste geld binnen. Alleen al in de maand januari haalde Sanders een verbijsterende 25 miljoen dollar op (omgerekend bijna 23 miljoen euro).

Maar er kan de komende maanden nog veel gebeuren, en al helemaal na Super Tuesday begin maart - dan zijn er maar liefst 14 verkiezingen op één dag. Tel daarbij op dat veel afgevaardigden die uiteindelijk op de Democratische Conventie de presidentskandidaat moeten kiezen het gewoon nog niet weten.

Sanders zou zomaar eens last kunnen krijgen van de wet van de remmende voorsprong – niet iedereen die vroeg piekt, wordt het uiteindelijk – en bovendien krijgt hij nog met flink wat tegenstand te maken.

'Democratische socialist'

Sanders noemt zichzelf een 'democratische socialist', en dat zelf opgeplakte etiket zou hem nog eens serieus parten kunnen spelen in een land waar één op de vijf mensen socialisme nog steeds ziet als de grootste bedreiging van de VS.

Sanders telt veel critici binnen de gevestigde vleugel van de Democratische Partij die hem meer dan eens onverkiesbaar en radicaal genoemd heeft. James Carville, een doorgewinterde Democratische strateeg, liet zich tegenover MSNBC ontvallen dat wanneer Sanders de voorverkiezingen wint, de partij feitelijk "een cult" wordt.

"Een deel van de Democratische Partij wil dat we een cult worden", zei Carville op MSNBC, een gepeperde uitspraak die online viraal ging. En toch zei Carville later tegen Vox op Sanders te stemmen als hij de eerste wordt.

Tegelijkertijd deed oud-minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton - die in 2016 Sanders versloeg - de afgelopen maanden haar uiterste best om Sanders publiekelijk af te serveren.

"Hij was jarenlang Congreslid, maar slechts één medesenator steunde hem. Niemand mocht hem, niemand wilde met hem werken, hij kreeg niets voor elkaar. Hij was een carrièrepoliticus. Ik vind het zó jammer dat mensen hierin meegezogen worden", zei Clinton in een nieuwe documentaire die in januari in première ging.

Maar ondanks alle kritiek binnen zijn partij, maakt Sanders een vliegende start.

Lees meer: