Tanken wordt dinsdag weer fors duurder als gevolg van de oorlog in Oekraïne. De gemiddelde adviesprijs voor een liter Euro95 (E10) gaat waarschijnlijk met meer dan 6 cent omhoog en zal dan uitkomen op meer dan 2,40 euro, meldt consumentencollectief UnitedConsumers. Bij enkele oliemaatschappijen wordt die zelfs 2,45 euro per liter.

Voor een liter diesel is de prijsstijging naar verwachting nog iets groter met gemiddeld 8 cent. De gemiddelde adviesprijs komt daar dan uit rond de 2,15 euro per liter. De prijzen aan de pomp stegen voor het weekend ook al flink, omdat de aardolie flink duurder is geworden.

Pomphouders kunnen wel afwijken van de adviesprijzen van de grote oliemaatschappijen, die UnitedConsumers al meer dan twee decennia bijhoudt. De adviesprijs wordt vooral gevraagd bij stations langs de snelweg. Op andere plekken is tanken doorgaans nog wat goedkoper.

Waarschijnlijk blijft het niet bij de nu aangekondigde prijsstijgingen, geeft marktdeskundige Paul van Selms van UnitedConsumers aan. Een liter benzine zou binnenkort zomaar meer dan 2,50 euro kunnen kosten, denkt hij. “Mijn verwachtingen waren eerder getemperd, maar dat komt nu wel dichtbij. Het zal mij niet verwonderen als die grens deze week wordt doorbroken. Dit soort stijgingen hebben we nog nooit gezien.”

Russische vicepremier waarschuwt dat olieprijs kan stijgen tot meer dan 300 dollar per vat

Als het Westen een verbod op de invoer van Russische olie oplegt kan dat "catastrofale gevolgen hebben voor de wereldmarkt". Daarvoor waarschuwt de Russische vicepremier Aleksandr Novak volgens Russische persbureaus. Volgens hem wordt de prijsstijging die op zo'n sanctie volgt "onvoorspelbaar". Olie kan dan "meer dan 300 dollar per vat gaan kosten en misschien zelfs nog meer".

Het Westen denkt over een ban op Russische olie, al zijn verschillende Europese landen nog niet overtuigd. De Verenigde Staten zouden eventueel ook zelfstandig de Russische olie in de ban kunnen doen. Als gevolg van de geruchten steeg de olieprijs maandag al hard, tot de hoogste prijzen sinds 2008. Sindsdien werd weer wat terrein prijsgegeven, maar een vat olie kost nog altijd rond de 120 dollar.

Zo'n sanctie zou weinig uithalen, stelt Novak verder. Volgens hem weet Rusland waar het zijn olie heen moet sturen als Europa en de VS de brandstof niet meer willen hebben. Op het ogenblik is het echter lastig voor Rusland om olie te verkopen, mede omdat eigenaren van olietankers huiverig zijn om hun schepen op dit moment naar Rusland te sturen.

Verder dreigde Novak dat Rusland de leveringen van gas aan Europa kan opschorten door pijplijn Nord Stream 1 buiten gebruik te stellen. Volgens hem "duwt Europa Rusland in die richting", al is zijn land nog niet klaar om die beslissing te nemen.

Oliebedrijven profiteren van prijsstijgingen

Olie- en gasbedrijven waren maandag grote stijgers op de lager gesloten Europese beurzen. Door de verdere escalatie van de oorlog in Oekraïne gingen veel aandelen in de uitverkoop. De prijzen voor olie en gas gingen echter omhoog na berichten dat de Verenigde Staten en de Europese bondgenoten overwegen Russische olie te boycotten.

Shell stond daardoor met afstand bovenaan in de Amsterdamse AEX-index. Dat aandeel werd 7,5 procent meer waard. Ook branchegenoten als BP (plus 3,8 procent in Londen), TotalEnergies (plus 0,9 procent in Parijs), Eni (plus 4,3 procent in Milaan) en Repsol (plus 4,2 procent in Madrid) behoorden tot de grote winnaars.

Brentolie werd 4,7 procent meer waard en kostte 123,71 dollar voor een vat van 159 liter. Amerikaanse WTI-olie kostte 3 procent meer op 119,16 dollar per vat. Eerder op de dag bereikte de olieprijs het hoogste niveau sinds 2008.

Naast de prijzen voor energie worden ook metalen, tarwe en andere gewassen flink duurder. Dit zal doorwerken in de prijzen die consumenten betalen voor tal van voedingsproducten zoals brood, pasta en andere graanproducten en zal de al hoge inflatie verder aanjagen.

De AEX-index op Beursplein 5 sloot 0,4 procent lager op 669,04 punten. De MidKap daalde 2,6 procent tot 919,50 punten. De beurzen in Frankfurt en Parijs zakten tot 2 procent. Londen verloor 0,4 procent.

LEES OOK: Noorse kroon en Canadese dollar profiteren van torenhoge olieprijs en onzekerheid over Russisch aanbod