Luchthaven Schiphol kan niet verantwoord doorgroeien zonder dat ingrijpende maatregelen worden genomen om de veiligheid te garanderen. Tot die conclusie komt de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) in een donderdag verschenen onderzoeksrapport.
“De grenzen van een veilige afhandeling van het vliegverkeer komen in zicht”, schrijft de raad. Om verdere groei mogelijk te maken, moet de afhandeling van het vliegverkeer veel minder complex worden ingericht. De overheid moet zich nadrukkelijker opstellen als eindverantwoordelijke, vinden de onderzoekers.
Aanleiding voor het onderzoek waren diverse incidenten op de belangrijkste luchthaven van het land, zoals bijna-botsingen tussen vliegtuigen.
De Onderzoeksraad stelt dat er “geen aanwijzingen zijn dat de luchthaven op dit moment onveilig is”. Maar om de risico’s beheersbaar te houden is ingrijpen wel noodzakelijk.
Kruisende banen
Een kwetsbaar punt van Schiphol is dat de start- en landingsbanen elkaar in het verlengde kruisen. Dat kan tot linke situaties leiden, bijvoorbeeld als een landend vliegtuig een doorstart moet maken en het pad van een opstijgend vliegtuig kruist.
De luchtverkeersleiding die alles in goede banen moet leiden, staat onder grote druk. De OVV signaleert een "structureel tekort aan capaciteit". De verkeerstoren zit helemaal vol. Om het toenemende verkeer af te handelen, wijken de verkeersleiders "vaker af van standaarden en routines".
Hun werk wordt nog complexer doordat achttien keer per dag een andere combinatie van landingsbanen moet worden gebruikt. Die spreiding is verplicht om de geluidsoverlast voor omwonenden binnen de perken te houden, maar de OVV raadt aan om minder vaak van combinatie te wisselen.
Volgens ondernemersvereniging voor handels- en productiebedrijven Evofenedex zijn eenvoudigere regels nodig voor de verdere groei van de luchthaven. Schiphol is "zo langzamerhand een van ’s werelds ingewikkeldste luchthavens". Waar Heathrow in Londen met twee landingsbanen 500.000 vluchten per jaar afhandelt, heeft Schiphol er vijf nodig.
Schiphol onderstreept in een reactie de veiligheid van de luchthaven. "De aanbevelingen bieden kaders voor alle betrokken partijen. We gaan samen met de ketenpartners verder om de aanbevelingen voortvarend op te pakken. Veiligheid is altijd topprioriteit, nu en in de toekomst."
Wat de OVV betreft moeten Schiphol en de bedrijven en diensten die er actief zijn een gezamenlijke visie op veiligheid gaan ontwikkelen. Daarnaast pleiten de onderzoekers voor effectiever toezicht. Ze raden aan de capaciteit van de Inspectie Leefomgeving en Transport uit te breiden.
Toezicht moet beter
Volgens de Vereniging Nederlandse Verkeersvliegers (VNV) is de situatie er door de groei van de afgelopen jaren niet overzichtelijker op geworden, zeker voor piloten die Schiphol slechts sporadisch aandoen. Ook het toezicht moet beter.
De VNV onderschrijft daarmee grotendeels de conclusies en aanbevelingen in het OVV-rapport. Deze aanbevelingen dienen wat de pilotenvakbond betreft dan ook opgevolgd te worden om de veiligheid ook in de toekomst te kunnen waarborgen, aldus voorzitter Steven Verhagen.
Fysiek gezien is volgens de pilotenorganisatie nog wel veel groei mogelijk maar dan moeten de overzichtelijkheid en veiligheid wel absoluut gewaarborgd zijn. "Wij vinden het in dit kader onbegrijpelijk dat Schiphol net voordat het rapport uitkomt nog even 9400 extra start- en landingstijden heeft uitgedeeld in het toch al zeer drukke zomerseizoen", aldus Verhagen.
Dijksma naar de Kamer
De Tweede Kamer wil staatssecretaris Sharon Dijksma van Infrastructuur spreken over het kritische rapport van de Onderzoeksraad. Onder meer PVV, GroenLinks, SP en PvdA vielen D66-Kamerlid Rob Jetten, die om de komst van Dijksma had gevraagd, donderdag bij.
Jetten is geschrokken van de stevige conclusies van de OVV en benadrukt dat "de veiligheid absoluut op de eerste plaats moet staan". Hij wijst erop dat de raad niet alleen heel concrete aanbevelingen doet aan Schiphol, maar ook aan het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Daarover wil de D66'er Dijksma zo snel mogelijk bevragen.
VVD en CDA wachtten liever een schriftelijke reactie van Dijksma af, maar een meerderheid van de Kamer steunde Jetten.
