- We weten veel nog niet over het coronavirus dat de longziekte Covid-19 veroorzaakt.
- Zo is niet duidelijk hoeveel mensen precies besmet zijn geraakt door het coronavirus, mede omdat niet iedereen wordt getest.
- Ook de snelle verspreiding van het virus roept nog altijd vragen op.
- Verder is nog niet goed duidelijk of je helemaal immuun bent als je Covid-19 hebt gehad.
- Business Insider neemt de 11 belangrijkste vragen over het coronavirus door.
In afwachting van een vaccin kan het coronavirus dat nu over de wereld waart iedereen treffen.
Het nieuwe coronavirus heet officieel SARS-CoV-2 en de ziekte die het veroorzaakt heet Covid-19. Maar wetenschappers weten nog veel niet over het virus dat grote delen van de wereld plat heeft gelegd.
Zwaar besmettelijke ziektes kunnen zich veel sneller verspreiden dan de wetenschap antwoorden kan produceren.
Wat we zeker weten is dat het coronavirus vlak voor de jaarwisseling voor het eerst de kop opstak in de Chinese stad Wuhan, inmiddels meer dan 175 landen heeft bereikt, meer dan 860.000 mensen heeft besmet en zeker 42.000 mensen heeft gedood.
Terwijl ziekenhuizen over de hele wereld overuren draaien om coronapatiënten te behandelen, zijn wetenschappers het coronavirus hard aan het bestuderen. Ze verstrekken levensreddende informatie en zetten gevaarlijke misverstanden recht.
Dit zijn 11 van de belangrijkste vragen rond het coronavirus en de longziekte Covid-19 die nog niet zijn beantwoord.
Waar komt het coronavirus precies vandaan?
De eerste infecties met het nieuwe coronavirus deden zich voor rondom een markt in de stad Wuhan in de Chinese provincie Hubei.
Wetenschappers zijn er vrij zeker van dat het virus zich heeft ontwikkeld in vleermuizen. Laboratoriumtesten hebben aangetoond dat zo’n 80 procent van het genoom van 30.000 letters overeenkomt met SARS, een virus dat afkomstig is van vleermuizen en in 2002 en 2003 een pandemie veroorzaakte.
Maar m
Minder duidelijk is hoe het nieuwe coronavirus de sprong van vleermuizen naar de mens heeft gemaakt. In het geval van SARS waren civetkatten het tussenstation. Wetenschappers denken nu dat opnieuw civetkatten, of varkens, slangen en mogelijk schubdieren de meest waarschijnlijke gastheer waren voor het nieuwe coronavirus.
Maar het zou ook heel goed kunnen dat het virus direct van vleermuizen is overgesprongen op mensen.
Waarom het van belang is: Door te begrijpen hoe nieuwe ‘zoönosen’ (infectieziekten die van dier op mens kunnen overgaan) zich ontwikkelen en verspreiden, kunnen nieuwe ziektes in de toekomst beter gevolgd en behandeld worden.
Hoeveel mensen zijn op dit moment besmet met het coronavirus?
De dagelijkse cijfers van besmettingen, doden, herstelde patiënten en actieve besmettingen van over de hele wereld geven alleen de bevestigde gevallen weer. Onderzoekers vermoeden dat het huidige aantal besmettingen vele malen groter is.
Voor iedereen die positief is getest op het nieuwe coronavirus zijn er mogelijk vijf tot wel tien niet bevestigde gevallen, blijkt uit een op 16 maart gepubliceerd onderzoek in het wetenschappelijk tijdschrift Science. Dat is omdat de testcapaciteit ver achterblijft bij de snelheid van de verspreiding van de ziekte. Daarnaast hebben veel landen, waaronder Nederland en de VS, niet van begin af aan grootschalig getest.
Waarom het van belang is: Een accuraat overzicht is van groot belang voor het begrip van hoe snel het coronavirus zich verspreidt, hoe groot het sterftecijfer is en wie het overdragen. Daaruit valt ook af te leiden hoe effectief ‘social distancing’, lockdowns en quarantaines zijn bij het voorkomen van verdere verspreiding van de ziekte.
Waarom kan het coronavirus zich zo makkelijk verspreiden?
Virussen zijn microscopisch kleine deeltjes erfelijk materiaal, verpakt in een eiwitomhulsel, die zichzelf vele malen kopiëren door binnen te dringen in de levende cellen van een gastheer.
De meetmethode om aan te duiden hoe makkelijk een virus zich van de ene naar de persoon kan verspreiden heet R0. Hoe hoger de waarde, hoe groter de besmettelijkheid – ook al verschilt dat per regio en is het ook afhankelijk van de omstandigheden. De R0 van het nieuwe coronavirus is ongeveer 2,2. Dat betekent dat een besmette persoon gemiddeld 2,2 andere mensen besmet. De R0 van een gewone seizoensgriep bedraagt ongeveer 1,3.
Wetenschappers weten nog niet precies waarom het coronavirus zich zo makkelijk kan verspreiden, al hebben ze daar wel ideeën over. Een daarvan is volgens The Atlantic dat de eiwitten aan het oppervlak, die het virus in staat stellen zich vast te maken aan gastcellen, heel stevig zitten vastgeklonken.
Verder lijkt het nieuwe coronavirus in tegenstelling tot SARS zowel de hogere als de lagere luchtwegen te infecteren. Ook verspreidt het virus zich via kleine druppels door te kuchen en dat is juist een van de kenmerkende symptomen van Covid-19.
Waarom het van belang is: Weten hoe een virus zich verspreidt, kan helpen verspreiding te voorkomen. Ook kan het regeringen aansporen eerder te handelen om toekomstige uitbraken te beteugelen.
Waaraan sterven mensen die zijn geïnfecteerd met het coronavirus precies?
Bij mensen met ernstige symptomen van Covid-19 ontwikkelt de ziekte zich volgens een tamelijk vast patroon.
Op dag één heeft de patiënt vaak koorts en last van spierpijn, vermoeidheid en een droge kuch. Op dag vijf verloopt de ademhaling moeizaam en op dag zeven moeten ze vaak opgenomen worden in het ziekenhuis.
Op dag acht kan de situatie echt ernstig worden, aangezien vloeistof de longen verstopt en de zuurstoftoevoer wordt geblokkeerd.
Onderzoekers zijn nog bezig om beter te begrijpen hoe het zit met kritieke gevallen: leeftijd speelt duidelijk een rol, omdat oudere mensen een hoger risico lopen. Vooral oudere mannen lijken kwetsbaarder.
Daarnaast zijn er ook risicofactoren als roken en chronische ziektes. In het programma Jinek gaf de Nederlandse ic-arts Peter van der Voort ook aan dat er een correlatie lijkt te zijn met obesitas: er belanden relatief veel mensen met overgewicht op de intensive care als ze Covid-19 hebben.
Het blijft echter zo dat soms ook jonge en ogenschijnlijk gezonde mensen ernstig ziek worden.
Het virus kopieert zich mogelijk snel genoeg om het immuunsysteem heel plotseling te activeren in plaats van stapsgewijs, waardoor het niet goed kan functioneren, zegt een viroloog tegen The Washington Post.
Waarom het van belang is: Begrijpen hoe het coronavirus precies schade toebrengt, kan leiden tot effectievere behandelingen in het ziekenhuis en de ontwikkeling van medicijnen.
Hoeveel procent van de geïnfecteerden overlijdt?
Er zijn veel factoren van invloed op de sterk uiteenlopende sterftepercentages.
Leeftijd is een belangrijke. Oudere mensen lopen een groter risico op overlijden als gevolg van longfalen dat wordt veroorzaakt door de ziekte Covid-19.
De situatie verschilt ook sterk per land. Overheden die niet snel en krachtig hebben gereageerd op de uitbraak zien hun spoedeisende hulp en intensivecare-afdelingen overstromen met patiënten die 24 uur per dag zorg nodig hebben. Er ontstaan tekorten aan medische hulpmiddelen en dokters worden gedwongen beslissingen over leven en dood te nemen.
Ook de weersomstandigheden kunnen van invloed zijn op de mate waarin het virus zich kan verspreiden en daarmee op het aantal doden dat het veroorzaakt.
Maar aangezien het aantal tests per land enorm verschilt en er dus geen duidelijk beeld is van het totale aantal geïnfecteerden is er eigenlijk heel weinig te zeggen over de sterftecijfers. Er is pas een betrouwbaar wereldwijd gemiddelde te bepalen als de pandemie eenmaal achter de rug is.
Waarom het van belang is: Verschillen in het sterftepercentage kunnen onderzoekers inzicht geven in de effecten van overheidsmaatregelen, bevoorradingsketens en patiëntenzorg. Daarmee kunnen ze tot betere oplossingen komen. De eerste data zijn in één opzicht duidelijk genoeg: het coronavirus kan niet worden genegeerd, aangezien het in korte tijd miljoenen mensen kan doden als je geen maatregelen neemt.
Waarom overlijden er nauwelijks kinderen aan het coronavirus?
Jonge mensen blijken het best opgewassen tegen het coronavirus. Maar ze raken wel geïnfecteerd en ondervinden ook klachten.
Jonge mensen “zijn niet onoverwinnelijk”, zei directeur-generaal Tedros Adhanom Ghebreyesus van de Wereldgezondheidsorganisatie tijdens een persconferentie begin maart.
Maar onder heel jonge kinderen zijn nauwelijks sterfgevallen (hoewel ook kinderen niet onkwetsbaar zijn). Normaal gesproken lopen jonge kinderen en oudere mensen ongeveer net zo veel risico’s bij ziektes als de griep. Maar dat is bij Covid-19 niet het geval. Zo’n 80 procent van alle doden is 65 jaar of ouder, terwijl er maar een handvol jonge kinderen is overleden aan de ziekte.
Hoe dat kan, is een van de grootste raadsels rond het coronavirus tot nu toe. Sommige onderzoekers denken dat het te maken kan hebben met receptoren die jonge kinderen hebben op hun cellen, terwijl de immuunsystemen van oudere mensen juist overreageren.
Waarom het van belang is: Begrijpen waarom kinderen vaak geen symptomen van de ziekte vertonen, kan helpen bij het ontwikkelen van een vaccin en het voorkomen van verspreiding van de ziekte.
Ben je immuun nadat je het coronavirus hebt gehad?
Er zijn enkele gevallen geweest waarbij mensen die het coronavirus hadden, genezen werden verklaard en later opnieuw positief testten, volgens The Guardian.
Deze gevallen lijken vooralsnog uitzonderingen en zijn mogelijk het resultaat van testfouten, zeggen experts. Het lichaam ontwikkelt vrijwel zeker immuniteit op korte termijn in de vorm van antilichamen.
Onduidelijk is echter hoe het zit met immuniteit op de lange termijn, aangezien het virus nog maar kort geleden mensen heeft geïnfecteerd. Onderzoekers van het immuunsysteem zijn er redelijk zeker van dat het lichaam het coronavirus in de toekomst zal herkennen en bestrijden.
De Amerikaanse gezondheidsexpert Anthony Fauci, directeur van het National Institute of Allergy and Infectious Diseases, gaf onlangs aan dat hij ervan uitgaat dat net herstelde coronapatiënten immuniteit hebben.
Aan de andere kant suggereren sommige onderzoeken dat coronavirussen bij vleermuizen voorkomen als blijvende infecties en dat deze eigenschap kan worden overgedragen op de variant die nu bij mensen voorkomt.
Waarom het van belang is: Als duidelijk is hoelang je immuun blijft, heeft dat grote gevolgen voor het beheersen van de pandemie. Het zou bijvoorbeeld kunnen betekenen dat mensen die al ziek zijn geweest, uitgezonderd worden van beperkende maatregelen.
Hoe seizoensgebonden is het virus?
Het is onduidelijk in hoeverre het coronavirus gevoelig is voor seizoenswisselingen. De meeste experts denken niet dat het virus gewoon zal verdwijnen als de temperatuur stijgt.
Er is een sprankje hoop dat warmere en nattere omstandigheden de verspreiding van het virus op zijn minst kunnen belemmeren.
Een nog niet gepubliceerd onderzoek van een team van wetenschappers in Beijing wees uit dat een “hoge temperatuur en een relatief hoge (lucht)vochtigheid de transmissie van Covid-19 aanzienlijk vermindert”.
Omdat er nog steeds veel mensen zijn die het coronavirus niet hebben gehad, vermoeden onderzoekers dat de ziekte seizoensgebonden kan worden. Dan keert het periodiek steeds terug, totdat er een vaccin beschikbaar komt.
Waarom dit van belang is: Kennis over seizoenseffecten kan overheden helpen middelen tegen de verspreiding van het coronavirus beter in te zetten.
Zijn er veilige en effectieve geneesmiddelen tegen Covid-19?
Er is nog geen behandeling goedgekeurd door bijvoorbeeld de Amerikaanse Food and Drug Administration voor Covid-19 of de symptomen ervan. Wel zijn er enkele veelbelovende kandidaten.
In februari ontdekte een groep onderzoekers in Frankrijk dat hydroxychloroquine, een relatief goedkope ontstekingsremmer die is ontworpen om malariaparasieten te doden, enig effect kan hebben op de ziekte Covid-19.
Dat effect kan nog sterker zijn in combinatie met het antibioticum azithromycine, dat microben in de longen kan bestrijden. De eerste resultaten van een klinische proef suggereren dat de gecombineerde aanpak binnen een week enig effect had. Wel is deze proef gedaan met slechts een handvol personen.
De onderzoeken zijn nog steeds gaande en de combinatie van geneesmiddelen is mogelijk niet veilig of effectief voor gebruik bij een grotere groep. Ten minste één man stierf na het innemen van een variant van hydroxychloroquine.
Een ander geneesmiddel dat kan helpen is remdesivir, een experimenteel antiviraal medicijn. Maar net als bij de eerste optie zijn er nog onderzoeken gaande naar de daadwerkelijke werkzaamheid en veiligheid voor mensen met Covid-19.
Waarom dit van belang is: Medicijnen die remmend werken of misschien zelfs voorkomen dat het coronavirus mensen schade toebrengt, kunnen de verspreiding ervan beperken. Zo kan ook de druk op de zorg worden verlicht en kunnen levens worden gered.
Komt er een veilig en effectief medicijn tegen het coronavirus, en wanneer?
Er zijn minstens tien bedrijven bezig met klinische onderzoeken voor de ontwikkeling van een vaccin. Ze hebben allemaal een eigen aanpak, hoewel ze soms slechts een klein beetje van elkaar verschillen. De kans is groot dat er ten minste één veilig en effectief vaccin komt.
Maar de vaccinkandidaten bevinden zich in een vroege experimentele fase. Het kan meer dan een jaar duren om te bewijzen dat ze werken en nog eens zes maanden om ze te produceren en te distribueren. Er is ook geen absolute zekerheid dat er een werkend vaccin is over een jaar.
Ondertussen kan sociaal afstand houden – op minstens 1,5 meter – voor langere tijd het ‘nieuwe normaal’ worden.
Waarom dit van belang is: De ontwikkeling van een vaccin zou de wereld helpen een einde te maken aan de pandemie.
Wat zijn de gevolgen voor mensen die Covid-19 hebben gekregen voor de lange termijn?
Het is nog niet duidelijk wat de langetermijngevolgen zijn als je een zeer zware patiënt bent geweest met Covid-19. Bij sommige gevallen uit China is een verminderde longfunctie geconstateerd.
Sommige ex-patiënten hebben nog steeds ademhalingsproblemen als ze sneller lopen, zei een deskundige op het gebied van infectieziekten tegen de South China Morning Post. Hij voegde eraan toe dat “bij sommige patiënten de longfunctie met ongeveer 20 procent tot 30 procent kan verminderen”.
De tijd zal moeten uitwijzen wat er nog meer van invloed kan zijn op mensen die herstellen van Covid-19.
Waarom dit van belang is: Als blijkt dat het coronavirus blijvende schade aan de longen en andere organen veroorzaakt, kan dat een aansporing zijn voor overheden om drastischer en sneller maatregelen te nemen om de verspreiding van de ziekte onder controle te houden. Er kan ook nieuwe druk ontstaan op de reeds overbelaste zorgstelsels in de wereld.
Aria Bendix, Bill Bostock, Andrew Dunn, Holly Secon en Aylin Woodward droegen bij aan dit artikel.
