Het lijkt een mooi plan: werknemers van pensioenfondsen in staat stellen om een deel van hun pensioenpot in zetten voor bijvoorbeeld aflossing van de hypotheek, als ze met pensioen gaan. Maar de uitwerking hiervan is nog behoorlijk ingewikkeld.

Toen het pensioenakkoord tussen werkgevers, kabinet en vakbonden enkele weken geleden werd gepresenteerd, bleek dat deelnemers van pensioenfondsen de mogelijkheid moeten krijgen om maximaal 10 procent van hun pensioenpot op te eisen, bijvoorbeeld om een stuk van de hypotheek af te lossen.

Vooral voor pensioenfondsen die toezeggen dat je bijvoorbeeld een uitkering krijgt van 70 procent van het gemiddelde loon (inclusief de AOW-uitkering), is het plan een grote uitdaging.

Om te beginnen weet je als deelnemer van pensioenfonds ABP voor ambtenaren of zorgfonds PFZW niet welk deel van de miljardenpot voor jou is bestemd. ABP heeft momenteel een vermogen van ongeveer 430 miljard euro en bij PFZW zit er zo’n 217 miljard euro in de pot.

Als je bijvoorbeeld op jaarbasis 30.000 euro uitgekeerd zou krijgen als deelnemer, reken er dan maar op dat hiervoor een vermogen van enkele tonnen gereserveerd moet zijn.

Het opnemen van 10 procent van jouw aandeel in het vermogen van een pensioenfonds, vergt dus radicale transparantie: pensioenfondsen moeten per deelnemer precies gaan vertellen wat hun individuele vermogensaanspraak is. Maar dat is niet het enige.

Pensioen inzetten voor aflossing hypotheek

In een brief over dit onderwerp die minister van Sociale Zaken Wouter Koolmees donderdag stuurde aan de Tweede Kamer, blijkt dat er onderzoek gedaan moet worden naar diverse risico's van het plan.

Een gevolg van een onttrekking van een fors bedrag uit het voor jou opgebouwde pensioen, is dat je vervolgens een lagere uitkering krijgt. Maar hoe zwaar hakt dat erin? Koolmees wijst op het gevaar van "een te sterke achteruitgang in de hoogte van de levenslange pensioenuitkering".

Een ander risico is het effect op een pensioenfonds, als een grote groep deelnemers ineens 10 procent van hun individuele aanspraak uit het vermogen van een pensioenfonds haalt. Dat kan de financiële positie van het pensioenfonds raken. Volgens Koolmees moet gekeken worden in hoeverre extra regels nodig zijn, om te voorkomen dat pensioenfondsen in de problemen komen als veel deelnemers ineens een hap uit de pensioenpot nemen.

Sowieso, wil het kabinet de mogelijkheid om 10 procent van je pensioenpot op te nemen alleen toestaan op de datum van pensionering. Dus in de periode dat je nog werkt en pensioen opbouwt, is dit niet mogelijk.

Groot bedrag van je pensioen opnemen: let op belasting

Van groot belang is ook dat deelnemers goed worden voorgelicht. Cruciaal zijn hierbij de fiscale gevolgen.

AOW-gerechtigden hebben als voordeel dat het bruto inkomen tot ongeveer 34.000 euro tegen een laag tarief wordt belast in box 1 van de inkomstenbelasting. Daar kun je als gepensioneerde van profiteren.

Maar als je ineens een fors bedrag uit je pensioenfonds opneemt, val je voor dat jaar in een hogere belastingschijf. Bovendien kan dit invloed hebben op inkomensafhankelijke toeslagen die je ontvangt.

Om een idee te geven. Het kabinet Rutte 3 wil vanaf 2021 de volgende belastingtarieven hanteren voor AOW-gerechtigden in box 1

Stel je gaat op je 66e met pensioen en ontvangt een regulier jaarinkomen van 40 duizend euro. Maar op de pensioendatum wil je 50 duizend euro uit je pensioenpot halen voor aflossing van de hypotheek. Over die 50 duizend euro moet je dan wel ineens inkomstenbelasting betalen.

De 50 duizend euro uit je pensioenpot valt in dit voorbeeld deels in de tweede schijf (37,05 procent) en deels in de derde schijf (49,05 procent). Van de 50 duizend euro hou je dan netto ongeveer 29.000 euro over. Je betaalt dus in één keer ongeveer 21.000 euro belasting.

Eerder sprak Business Insider met Jeroen Wolfsen, directeur van financiële vergelijkingssite Moneywise over het pensioenplan. Bekijk hier zijn uitgebreide toelichting met een concreet voorbeeld van wat er kan gebeuren, als je een deel van de pensioenpot inzet voor aflossing van de hypotheek.

Lees meer pensioen: