OPINIE – In de discussie over de financiële positie van pensioenfondsen, is Nederland internationaal gezien een buitenbeentje. Want zelfs de Zwitsers zijn minder streng, als het gaat over de manier waarop pensioenverplichtingen moeten worden berekend.
Als je de discussie over mogelijke korting op pensioenen volgt, lijkt het wel alsof er twee werelden zijn.
Aan de ene kant staan de verstandige economen, de Klaas Knots en Jeroen Dijsselbloems van deze wereld, die ons pensioengeld niet over de balk willen gooien. Zij worden gesteund door een meerderheid in de Tweede Kamer.
Aan de andere kant staan de opportunisten van de vakbonden, de grijze brigade en politiek links, die de jongeren willen laten opdraaien voor de pensioenen van de gepensioneerde gestaalde kaders.
Niemand heeft het erover hoe in de rest van de wereld wordt omgegaan met de zogenoemde rekenrente. Dat vraagt wel om enige uitleg.
Extreem lage rente
Waar het in de huidige discussie om draait is de rekenrente waarmee de waarde van de pensioenverplichtingen moeten worden berekend.
Dit is technisch vrij ingewikkeld, maar het komt erop neer dat pensioenfondsen een berekening moeten maken om te bepalen of het opgebouwde vermogen voldoende is om met een hoge mate van zekerheid aan de som van alle toekomstige pensioenuitkeringen te voldoen.
Probleem is wat je hierbij moet doen met de momenteel extreem lage rentes op obligatiemarkten. Is een rekenrente van 1 procent waarmee bijvoorbeeld pensioenfonds ABP momenteel moet rekenen, een redelijke inschatting van de toekomst of is dat te somber?
Wat je hier ook van vindt, vast staat dat Nederland met zeer conservatief ingeschatte rekenrente een buitenbeentje is en een extreme positie inneemt, zeg maar als het Saoedi-Arabië van de pensioenwereld. Fanatiek en dogmatisch.
Pensioen inschatten
Maar wat is wel een goede rekenrente? Een te hoge rekenrente is niet slim. Veel Amerikaanse pensioenfondsen rekenen zich wel erg gemakkelijk rijk door uit te gaan van een rekenrente van 6 tot 8 procent. Een pensioenfonds moet voorzichtig rekenen.
Maar wat nu als we ons zouden spiegelen aan een land dat qua soliditeit boven alle verdenking staat? En dat net als Nederland een toonbeeld van financiële stabiliteit is met een sterk ontwikkelde en omvangrijke pensioensector? Ik bedoel Zwitserland, de bakermat van het calvinisme, een land met een risicomijdende basishouding.
De Zwitserse rekenrente is voor een derde deel net als in Nederland gebaseerd op de risicovrije rente. Maar hij sluit ook aan bij de werkelijk te verwachte rendementen. Twee derde van de Zwitserse rekenrente wordt bepaald door het rendement dat de afgelopen 20 jaar werd behaald met een defensieve beleggingsportefeuille die voor 25 procent bestaat uit aandelen en voor de rest uit staats- en bedrijfsobligaties.
In werkelijkheid beleggen pensioenfondsen veel risicovoller. Daarom vind ik dit overdreven behoudend, maar vooruit, het zijn risicomijdende Zwitsers.
Maar in Nederland vinden we wat de Zwitsers doen dus onverantwoord cowboygedrag. De uiterst voorzichtig vastgestelde Zwitserse rekenrente is met 2 procent bijna twee keer zo hoog als de gemiddelde rekenrente waarmee veel Nederlandse pensioenfondsen moeten rekenen. Zo reken je jezelf niet rijk, maar arm.
Paul van der Kwast is onafhankelijk financieel planner en verdient geen geld aan de verkoop van financiële producten. Voor Business Insider volgt hij de fiscale ontwikkelingen op de voet.
