• Het demissionaire kabinet trekt structureel 675 miljoen euro uit om de salarissen in de zorg te verhogen.
  • Om dat te bekostigen moet de zorgpremie die alle Nederlanders betalen 13 euro per jaar omhoog.
  • De Tweede Kamer wil de hogere salarissen juist mogelijk maken door de vennootschapsbelasting voor bedrijven te verhogen.

Het demissionaire kabinet maakt toch geld vrij om salarissen in de zorg te verhogen. Het gaat om structureel 675 miljoen euro extra, meldt het ministerie van Volksgezondheid.

Daardoor gaan de middeninkomens in de zorg met 1,5 procent omhoog. Door het extra geld gaat ongeveer 60 procent van de zorgmedewerkers erop vooruit.

Om de maatregel te betalen wordt de zorgpremie jaarlijks 13 euro duurder. De zorgtoeslag wordt ook met 13 euro verhoogd, waardoor mensen die de toeslag ontvangen niet extra betalen.

Daarmee gaat het kabinet in tegen de wens van de Tweede Kamer. Een aangenomen motie van de SP en de ChristenUnie roept het kabinet op de salarisverhoging te betalen door de vennootschapsbelasting te verhogen.

Daar kiest het kabinet niet voor, omdat het volgens demissionair premier Mark Rutte belastingtechnisch niet kan. De maatregel wordt ook deels bekostigd omdat de zogeheten inkomensafhankelijke bijdrage omhoog gaat. Werkgevers, gepensioneerden en zelfstandigen gaan daar 0,05 procent meer voor betalen.

Zorgsalarissen al tijden onderwerp van discussie

Eerder gaf het kabinet nog geen gehoor aan oproepen uit de Tweede Kamer voor hogere zorgsalarissen.

Vorige week werd een motie van de SP en de ChristenUnie aangenomen, die het kabinet opriep minstens 600 miljoen euro vrij te maken voor de zorgsalarissen. Daarop trekt het kabinet toch de portemonnee.

Een motie van Geert Wilders om de zorgsalarissen te verhogen, werd vorig jaar aangenomen na een "fout" van een Kamerlid van coalitiepartij ChristenUnie. Stieneke van der Graaf stemde per ongeluk voor de motie, waardoor die een meerderheid haalde. Daarna zei het kabinet de motie niet te gaan uitvoeren.

Het verhogen van de zorgsalarissen is al langer een kwestie waar strijd over is in de Kamer. Vorige zomer dreigde een motie van Wilders aangenomen te worden.

Dat het kabinet de verhoging van het salaris van zorgpersoneel wil betalen door een hogere zorgpremie, is tegen het zere been van linkse oppositiepartijen. "Het is goed nieuws", zegt GroenLinks-leider Jesse Klaver over het plan om de zorgsalarissen te verhogen. "Maar er wordt niet aan de wens van de Kamer voldaan."

"In plaats van grote bedrijven voor deze salarisverhoging te laten betalen, gaat iedere Nederlander ervoor betalen", concludeert Klaver.

"Het kabinet voert de motie niet uit", vindt PvdA-leider Lilianne Ploumen. Volgens haar kiest het kabinet voor "multinationals en niet voor de burger". "Er ís een meerderheid om die winstbelasting te verhogen", zegt SP-leider Lilian Marijnissen.

Ruttes verdediging valt niet goed

De verdediging van demissionair premier Rutte dat het "aan de systematiek ligt", kon ook op weinig begrip rekenen. Een deel van de verhoging (ongeveer 40 procent) moet vanuit de zorgverzekeringswet worden gefinancierd, en kan dus niet van buiten. "Dat is gewoon de wet. Je kan daar niet zomaar van afwijken, daar zijn allerlei redenen voor."

Hoe het overige deel wordt betaald, daar "moeten we uit zien te komen", stelt Rutte. Verhoging van de winstbelasting (officieel de vennootschapsbelasting) sluit hij daarbij niet uit.

Marijnissen nam hiermee geen genoegen. "Nu zegt de demissionair minister-president: ja, het kan eigenlijk wel, maar ik wil het niet, want dan moet de wet aangepast worden. Het spijt me, maar de Tweede Kamer heeft hierover een uitspraak gedaan."

Geen steun voor motie van afkeuring

De onenigheid leidde ook tot een discussie over de verhouding tussen de Kamer en het kabinet. Volgens Rutte is het kabinet niet altijd verplicht de wensen van de Kamer in vervulling te laten gaan.

"Dat zijn niet de staatsrechtelijke verhoudingen. Het is niet zo dat een motie door het kabinet móét worden uitgevoerd", aldus de premier op kritiek van Ploumen. Alleen als de Kamer zou "persisteren in een bepaalde dekking, dan is dat een politiek gegeven".

"Ik weet niet waar de deze demissionaire minister-president de arrogantie vandaan haalt om dit zo naast zich neer te leggen", zegt Marijnissen daarover. "We laten ons gewoon piepelen", meent PVV-leider Geert Wilders. "U voert de motie gewoon niet uit als u niet uitvoert hoe die moet worden betaald."

Een voorstel van Wilders om direct te stemmen over een motie van afkeuring of wantrouwen tegen Rutte over deze kwestie, kreeg geen steun van de Kamer.

Zorgbonden: goed begin, maar onvoldoende

Zorgbonden zijn blij dat het kabinet 675 miljoen euro extra uittrekt om salarissen van mensen die in de zorg werken te verhogen, maar ze vinden het wel te weinig. "Het is simpelweg niet genoeg om dit grote, maatschappelijke probleem op te lossen. Er moet gezorgd worden dat het geld bij de juiste mensen terechtkomt, daar waar de problemen zijn: bij verpleegkundigen, verzorgenden en aanverwante beroepen", zegt een woordvoerster van zorgvakbond NU'91.

Volgens de vakbond loopt het salaris van verpleegkundigen tot 9 procent achter op de markt. "Dat zet een stijging van 1,5 procent toch in een ander perspectief. Om de problemen echt op te lossen, is structureel een verhoging van 3,5 miljard euro extra op het jaarlijks budget nodig."

NU'91 zegt dat verpleegkundigen en verzorgenden "eerder sceptisch dan blij" zijn.

FNV Zorg noemt het bedrag een goede eerste stap voor de inhaalslag van zorgsalarissen. "Maar het is nog niet genoeg voor de zorgsalarissen en dus koopkrachtbehoud van álle medewerkers in de zorg", zegt Kitty Jong, vicevoorzitter van FNV.

FNV wil lagere werkdruk in de zorg

Naast een verhoging van de salarissen wil FNV ook dat er goede afspraken worden gemaakt over verlaging van de werkdruk. Dat is volgens de bond essentieel om werknemers in de zorg te kunnen behouden. FNV becijferde eerder dat hier 2,25 miljard euro extra nodig is.

CNV Zorg & Welzijn stelt vast het kabinet "hier gewoon niet omheen kon". De hele sector én een Kamermeerderheid pleitten immers voor een salarisverhoging. CNV ziet dit als een "belangrijke eerste stap naar structureel betere beloning" voor werknemers in de zorg. De bond hoopt ook dat het volgende kabinet verdere stappen zal zetten.

Kritisch is CNV over de financiering van de loonsverhoging. Die moet volgens het demissionaire kabinet in elk geval voor een deel komen uit de zorgpremies, die dan dus omhoog moeten. De vakbond vindt een verhoging van de vennootschapsbelasting voor bedrijven een beter idee.

LEES OOK: Dit zijn de 5 best gewaardeerde zorgverzekeraars van Nederland – die hebben niet per se de laagste premie