Facebook – en andere internetbedrijven – mogen in India geen gratis pakketten aanbieden, omdat dat de markt verstoort en de netneutraliteit bedreigt. 

Gaat het om digitale egaliteit of juist een poging om zoveel mogelijk consumenten te beknotten in hun keuzevrijheid? In India raast een discussie over de netneutraliteit en Facebook trekt daarbij aan het kortste eind. De Amerikaanse internetgigant, natuurlijk vooral bekend van het sociale netwerk, bood in India sinds kort de dienst ‘Free Basics’ aan. Maar dat mag niet meer van de Indiase telecomwaakhond TRAI.

Free Basics biedt in 38 niet-westerse landen gratis toegang tot natuurlijk Facebook, een aantal lokale nieuwssites, de BBC, Wikipedia, weerberichten en gezondheidspagina’s. Naast Facebook waren er ook andere aanbieders die een vergelijkbaar, maar ander pakket in de markt hadden gezet. TRAI maakte maandag een einde aan al die gratis diensten.

“Geen enkele serviceprovider mag discriminerende tarieven aanbieden of opleggen voor datadiensten op basis van de inhoud”, schrijft TRAI.

Paginagrote advertenties

De beslissing is een klap voor Facebook, dat naar verluidt tientallen miljoenen dollars uitgaf om de Indiase samenleving te overtuigen van haar goede intenties. Er verschenen posters op billboards en paginagrote advertenties in kranten.

Topman Mark Zuckerberg schreef zelfs een opiniestuk in The Times of India om Free Basics te verdedigen. Hij vergeleek de dienst met gratis bibliotheken en ziekenhuizen. "Voor elke tien mensen die het internet gaan gebruiken, onttrekt één persoon zich aan armoede. Want internet geeft toegang tot banen, onderwijs, zorg en communicatie."

Maar te veel mensen hebben te weinig geld om zich internet te kunnen veroorloven, vandaar dat Free Basics zich concentreert in Afrika en de armere streken van Azië.

Innovatie op lager pitje

De keerzijde, volgens critici van zogenoemde 'nul-aanslagen', is dat de aanbiedende bedrijven kiezen wat de internetgebruiker wel en niet te zien krijgt. Dat gaat in tegen het principe van netneutraliteit, dat bepaalt dat elke bit op het internet gelijkwaardig behandeld moet worden.

Uiteindelijk zorgt dat voor oneerlijke concurrentie waar kleinere spelers de dupe van worden. Innovatie loopt dan schade op. Free Basics specifiek zou data van de gebruikers opslaan, om op termijn ook uit de Indiase online bevolking munt te slaan.

De Indiase beslissing is een goede, vindt The World Wide Web Foundation, van de uitvinder van het internet Tim Berners-Lee. "De boodschap is helder: we kunnen niet een internet van twee niveau's creëren, één voor rijken en één voor de armen. We moeten iedereen verbinden met het volledige potentieel van het open web", aldus de stichting tegen de BBC.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl