Iedereen weet dat je je handen moet wassen na een toiletbezoek.
Alleen, onderzoek na onderzoek toont een nogal vieze waarheid: dat mensen dat niet altijd doen. Volgens een studie onder Amerikanen wast slechts 67 procent van de toiletbezoekers de handen na afloop van hun verblijf op de plee.
Nederlanders presteren niet veel beter: uit een peiling in 2016 blijkt dat de helft van de Nederlanders aangeeft de handen niet te wassen met zeep na het toiletbezoek.
Don Schaffner is voedingsdeskundige bij de Amerikaanse universiteit Rutgers. Hij zegt dat je de conventionele wijsheid niet moet negeren. “Het maakt niet uit of je een grote of kleine boodschap doet, je moet je handen wassen”, zegt hij tegen Business Insider.
En wel hierom.
Bacteriën kunnen heel lang in leven blijven
Elk toiletbezoek is een reis naar een universum vol ziektekiemen. En voor sommige toiletten geldt dat je beter je handen moet wassen dan voor sommige andere.
"Als je diarree over je handen hebt, dan is het natuurlijk belangrijker dat je je handen wast dan wanneer je handen schoon blijven", zegt Schaffner.
Vergeleken met uitwerpselen is urine relatief schoon, hoewel het niet helemaal steriel is. Tenzij je natuurlijk een enge ziekte hebt.
"Mensen die van een urinoir gebruik maken denken vaak dat ze hun handen niet hoeven te wassen", zegt Michael Osterholm, directeur van het Onderzoeks- en Beleidscentrum voor Besmettelijke Ziekten van de universiteit van Minnesota tegen de New York Times. Maar dat is niet zo.
Het is verstandig om na elk toiletbezoek de handen te wassen. Menselijke uitwerpselen zijn immers dragers van ziekten als E. coli, Shigella, Streptococcus, hepatitis A en E, en nog veel meer.
Je kunt al eenvoudig het norovirus oplopen door oppervlaktes aan te raken die besmet zijn door de feces of braaksel van een zieke. Deze extreem besmettelijke ziekte leidt tot misselijkheid, braken, maagpijn en diarree.
Toiletten herbergen een heel scala aan andere microbes en bacteriën. Staphylococcus komt voor op "vrijwel iedere hand" zoals een onderzoeksteam stelde naar aanleiding van een studie uit 2004. Met name op openbare toiletten komen veel verschillende varianten van die bacterie voor die vaak resistent zijn tegen medicijnen.
Maar zelfs wanneer je eigen handen schoongewassen en rein zijn: geldt datzelfde voor je voorganger op dat toilet die vervolgens het lichtknopje, deurklink of kraan beetpakte?
Handen wassen is geen overbodige routine
Religieuze tradities schrijven ritueel handen wassen al duizenden jaren voor, maar pas in de negentiende eeuw legden gezondheidsdeskundigen het verband tussen een betere handhygiëne en minder besmettingen.
De Oostenrijks-Hongaarse arts Ignaz Semmelweis ontdekte dat wanneer artsen en studenten eerst lijken ontleedden en daarna op de kraamafdeling aan de slag gingen, meer moeders koorts kregen en zelfs stierven. Hij legde een weinig populair regime op van handen wassen met chlorine en zag het aantal koortsgevallen en doden teruglopen.
Tijdens de Krim-oorlog introduceerde verpleegster Florence Nightingale regels voor hygiëne in het Britse veldhospitaal waar ze werkte. Het aantal doden daalde met twee derde.
Toch kunnen we niet elke besmetting voorkomen. In de regel krijgen mensen diarree (jaarlijks sterven zo'n 525.000 kinderen onder de vijf jaar wereldwijd eraan) door het drinken van besmet water, het eten van besmet voedsel (dat dan weer besmet is door andermans vieze handen) en doordat het van mens op mens wordt overgebracht, aldus de Wereldgezondheidsorganisatie.
Een betere handhygiëne zou het aantal sterfgevallen door diarree kunnen halveren en jaarlijks meer dan een miljoen levens kunnen redden, aldus onderzoekers aan de London School of Hygiene and Tropical Medicine. Regelmatig handen wassen verkleint het risico op infecties van de luchtwegen met 16 procent.
"Was je handen telkens wanneer je denkt dat ze vies zijn"
Iedereen komt in aanraking met andermans bacteriën: bedenk dat deurklinken van openbare gelegenheden, ons mobieltje en natte keukendoekjes waarschijnlijk stuk voor stuk smeriger zijn dan een schone wc-bril, die op zijn beurt weer meer dan 8 bacteriën per vierkante centimeter herbergt.
Veelvuldig je handen wassen gedurende de dag voorkomt dus wel degelijk de verspreiding van allerlei bacteriën en virussen.
"Ik denk dat het een goede vuistregel is dat je je handen wast telkens wanneer je denkt dat ze vies zijn", aldus Schaffner. Met andere woorden: grijp de gelegenheid zodra je een wastafel treft.
Naar eigen zeggen is hij niet "superparanoïde", maar idealiter wast hij zijn handen na het uitlaten van de hond en het bereiden van rauw vlees.
Zelfs kort wassen met water zonder zeep is volgens onderzoekers al heilzaam, omdat je sommige bacteriën dan al kwijtraakt.
Dit zijn Schaffners Gouden Tips voor je volgende toiletbezoek
Wil je griep, voedselvergiftiging en diarree voorkomen? Volg dan dit eenvoudige driedelige protocol voor handen wassen.
Ten eerste: de temperatuur van het water is niet belangrijk. Schaffners studies tonen aan dat temperatuur niets uitmaakt. Belangrijk is dat de temperatuur aangenaam is voor je handen.
Ten tweede: "Neem de tijd om je handen goed in te zepen, ook onder je nagels", aldus Schaeffer. Waar 5 seconden inzepen al veel bacteriën om zeep helpt, daar zijn 20 seconden natuurlijk veel beter.
Ten derde: droog je handen voordat je de toiletruimte verlaat. Natte handen zijn betere overbrengers van bacteriën dan droge.
"Raak je de deurklink aan met natte handen, dan is de kans groot dat je bacteriën oploopt", aldus Schaeffner. Hij droogt z'n handen zelfs aan zijn broek als er geen handdoek of tissue is.
Veel verder dan dat advies wil Schaeffner niet gaan: "Jouw handen zijn niet mijn verantwoordelijkheid, omdat ik nu toevallig de man ben die daar onderzoek naar gedaan heeft. Doe wat je wilt."
Lees meer:
- Komen muggen op licht af of niet? Een wetenschapper geeft antwoord
- Waarom het douchegordijn tijdens het douchen altijd naar binnen trekt
- Ik probeerde cryotherapie, de ijskoude behandeling waarbij je lichaam denkt dat je doodgaat
- Al 66 jaar zijn veel mensen niet in staat deze puzzel op te lossen – jij wel?
