Europa is in een energiecrisis beland die consumenten en bedrijven hard raakt. In tal van landen wordt gekeken naar steunmaatregelen, uiteenlopend van prijsplafonds voor stroom en gas tot financiële steun voor huishoudens met lagere inkomens.

Tussen Europese landen zijn er intussen wel grote verschillen in de actuele gas- en stroomtarieven. Uit het maandrapport van augustus van de Houshold Energy Price Index (HEPI) blijkt dat Nederlandse energieprijzen binnen Europa relatief hoog zijn. Voor gas had Nederland zelfs het hoogste consumententarief en voor stroom zat Nederland in de top 5.

De data van de HEPI hebben betrekking op prijzen voor nieuwe contracten in Europese hoofdsteden. Het zijn dus niet echt landelijke data, maar ze geven wel een indruk van prijsverschillen binnen Europa.

In de onderstaande tabel is de top 20 van gasprijzen voor augustus weergegeven.

Te zien is dat Nederland aan kop gaat met een gemiddeld leveringstarief voor nieuwe contracten in Amsterdam van 3,33 euro per kuub, inclusief belastingen.

Voor Nederland speelt onder meer mee dat het afschalen van het grote eigen gasveld in Groningen de afgelopen jaren gepaard is gegaan met een sterkere afhankelijkheid van de import van buitenlands aardgas en daarmee ook van de gasprijzen op de internationale markt.

In de top vijf voor de gasprijzen in augustus zitten naast Nederland vooral Noord-Europese landen, zoals Denemarken, Zweden en Duitsland. Maar ook in Griekenland (Athene) zijn de gasprijzen relatief hoog. Tarieven van gas in landen als Frankrijk, Portugal, Ierland en Luxemburg liggen daarentegen relatief laag.

Prijsverschillen tussen landen kunnen verschillende oorzaken hebben, waarbij bijvoorbeeld ook tijdelijke overheidsinterventies in sommige landen een rol spelen. Zo is de gasprijs in Griekenland in augustus relatief hard gestegen, omdat de overheid kortingen voor huishoudens een maand heeft opgeschort. In september krijgen Griekse huishoudens echter wel weer korting op de gasprijzen, blijkt uit de toelichting op van de HEPI-cijfers.

Grote verschillen energieprijzen in Europa

Een blik op de stroomprijzen in Europese landen laat het volgende beeld zien:

Ook hier zit Nederland in de Europese top 5, maar dan op de vierde plaats met een gemiddeld leveringstarief voor stroom inclusief belastingen van 0,51 euro per kWh in Amsterdam voor nieuwe contracten.

Volgens de HEPI-gegevens was stroom voor consumenten afgelopen maand het duurst in het Verenigd Koninkrijk, gevolgd door Denemarken en Italië. Prijzen in België waren vergelijkbaar met Nederland, terwijl in Duitsland de stroomprijzen iets lager waren.

Prijsverschillen kunnen volgens het HEPI-rapport onder meer optreden vanwege verschillen in landen tussen het aanbieden van variabele contracten en contracten waarbij prijzen langer vaststaan. Bekend is dat bijvoorbeeld in Nederland energieleveranciers bij nieuwe contracten de afgelopen maanden vrijwel uitsluitend variabele tarieven bieden.

Britse premier Truss bevriest energierekeningen

Om consumenten enigszins te ontlasten, worden de Britse energieprijzen twee jaar lang bevroren, zo maakte de nieuwe premier Liz Truss donderdag bekend.

Met de stap wil ze voorkomen dat meer huishoudens en bedrijven in de problemen komen door de sterk gestegen prijzen. Zo moet ook een recessie worden voorkomen of de omvang ervan worden beperkt.

De kosten van de maatregelen bedragen rond de 150 miljard pond, omgerekend een kleine 173 miljard euro. Daarmee wordt het een van de duurste overheidsingrepen sinds de Tweede Wereldoorlog. Een groot deel van dat bedrag zal opgebracht worden door het uitgeven van nieuwe staatsleningen.

De energieprijs gaat in het plan van Truss voor een gemiddeld huishouden naar maximaal 2.500 pond per jaar. Dat is nog altijd drie keer zoveel als een jaar geleden, maar aanzienlijk minder dan de 3.548 pond waarnaar het maximum in oktober zou zijn gestegen.

Door het bevriezen van de energieprijs kan de inflatie met wel 5 procentpunten worden beperkt, stelde Truss in het Lagerhuis. Diverse banken hielden tot nu toe rekening met een inflatie die zou pieken rond de 20 procent. Een lagere inflatie, zo hield Truss het parlement voor, betekent ook dat het makkelijker wordt om de leningen af te betalen.

Voor energiebedrijven trekt het Verenigd Koninkrijk 40 miljard pond uit. Dat geld kan worden benut om te zorgen dat ze genoeg geld hebben om de prijsstijgingen en -dalingen af te dekken. Dat doen ze met opties op toekomstige leveringen, maar ze moeten daarvoor een aanbetaling doen die door de hoge prijzen ook flink is toegenomen.

LEES OOK: Gebruik je veel of weinig stroom en gas vergeleken met andere huishoudens? Dit zou je gemiddeld moeten betalen met huidige recordprijzen