Prijzen van stroom en gas stijgen ongekend hard dit jaar, maar het moment waarop je dat in de portemonnee voelt kan nogal verschillen. Huishoudens met een variabel energiecontract moeten hierbij oppassen dat ze niet plotseling met hoge naheffingen van duizenden euro’s te maken krijgen bij de energierekening.

Wat meespeelt is dat veel energieleveranciers werken met termijnbedragen, waarbij je twaalf maanden lang eenzelfde voorschotbedrag betaalt. Na afloop van zo’n 12-maandsperiode wordt dan een verrekening gemaakt op basis van het daadwerkelijke verbruik van gas en stroom en bijbehorende prijzen.

Tot vorig jaar was het zo dat prijzen bij een variabel contract veelal twee keer per jaar werden aangepast: in januari en juli. Maar door de onstuimige prijsontwikkeling passen de meeste energieleveranciers de prijzen inmiddels veel vaker tussentijds aan. Zo kondigde Vattenfall maandag aan dat de variabele energietarieven per 1 oktober opnieuw worden verhoogd, na eerdere verhogingen in april en juli.

Het risico is hiermee een stuk groter geworden dat je aan het eind van een 12-maandsperiode fors moet bijbetalen, omdat het maandelijkse termijnbedrag te laag is geweest.

Nu is het zo dat veel energieleveranciers tools aanbieden om na te gaan of je termijnbedrag in lijn is met de verwachte kosten. Maar je wordt niet altijd pro-actief gewaarschuwd op het moment dat de variabele energietarieven tussentijds worden verhoogd. En dat gebeurt momenteel zeer regelmatig.

Het kan dus geen kwaad om op dit vlak de vinger aan de pols te houden en zo nodig je termijnbedrag tussentijds te verhogen.

Je kunt ook eigenhandig een check doen door een aantal gegevens op te zoeken of op te vragen bij je energieleverancier. Hierbij moet je de volgende zaken in de gaten houden.

1) Check verbruik van stroom en gas van de laatste jaarafrekening

Op de meest recente jaarafrekening van de energiekosten kun je zien wat je in de twaalf voorgaande maanden aan stroom en gas hebt verbruikt. Dit is vaak een goede indicator voor je huidige verbruik. Maar je moet er wel rekening mee houden dat bijvoorbeeld een strenge winter voor extra gasverbruik kan zorgen.

Als je net nieuwe zonnepanelen hebt of extra isolatiemaatregelen hebt genomen, kan dat juist schelen op respectievelijk je stroom- en gasverbruik. Je kunt hier dus rekening mee houden met het verwachte jaarverbruik.

Je kunt ook een veiligheidsmarge inbouwen door bij je verbruik volgens de meest recente jaarrekening een marge van plus en minus 15 procent te nemen.

Stel bijvoorbeeld dat je 1.200 kuub gas en 2.400 kuub stroom hebt verbruikt, dat kun je dat als basis nemen. Vervolgens reken je met een zwaar scenario van 1.380 kuub gas en 2.760 kWh stroom en een licht scenario van 1.020 kuub gas en 2.040 kWh gas.

2) Check prijzen van stroom en gas bij laatste jaarafrekening en controleer huidige variabele prijs

Handig is nu om te weten wat de gemiddelde leveringstarieven voor stroom en gas waren bij je meest recente jaarafrekening.

Stel bijvoorbeeld dat je 0,40 euro voor een kWh stroom betaalde en 1,50 euro voor een kuub gas. Dit kun je dan vergelijken met je actuele variabele tarieven van bijvoorbeeld 0,90 euro per kWh voor stroom en 3,60 euro voor een kuub gas.

Op basis van het prijsverschil kun je berekenen of je termijnbedrag in de buurt zit van wat je mogelijk kwijt zult zijn.

3) Schat verschil oude en nieuwe jaarkosten

Heb je in juni een jaarafrekening gehad en zijn de variabele tarieven per augustus fors verhoogd, dan kun je het volgende doen.

Op basis van een verbruik van 1.200 kuub gas en 2.400 kWh stroom en de oude prijzen voor de levering van energie heb je in totaal 2.760 euro betaald aan leveringskosten. We laten andere, vaste kosten hier voor de eenvoud buiten beschouwing.

Als je uitgaat van nieuwe tarieven van 0,90 euro per kWh voor stroom en 3,60 euro per kuub gas, dan kun je kijken wat dat doet met je jaarverbruik. Neem wel enige speling, want de vraag is uiteindelijk hoe de gemiddelde tarieven uitpakken over de hele 12-maandsperiode.

In dit voorbeeld kom je met de hogere tarieven en een gelijk verbruik van 1.200 kuub gas en 2.400 kWh stroom uit op een totaal leveringsbedrag van 6.480 euro.

In de oude situatie waren de maandelijkse leveringskosten 230 euro. Met de hogere tarieven zou je uitkomen op 540 euro per maand: een verschil van 310 euro per maand. Op jaarbasis maakt dat liefst 3.720 euro uit!

Zoals gezegd kun je hier een marge van plus of minus 15 procent nemen, afhankelijk van schommelingen in je verbruik van stroom en gas.

Maar als je op grond van een berekening zoals in het voorbeeld hierboven uitkomt op een maandbedrag dat sterk afwijkt van je huidige termijnbedrag, dan is het wel zaak om bij je energieleverancier na te vragen hoe die dit inschat. En eventueel je termijnbedrag aan te passen.

LEES OOK: Gebruik je veel of weinig stroom en gas vergeleken met andere huishoudens? Dit zou je gemiddeld moeten betalen met huidige recordprijzen