De Europese gasprijs schoot maandagochtend op de toonaangevende gasbeurs in Amsterdam met bijna een derde omhoog na het besluit van het Russische staatsgasconcern Gazprom op vrijdag om de leveringen via de belangrijke pijplijn Nord Stream 1 langer stil te leggen.

Het Nederlandse gascontract op de groothandelsmarkt voor levering in oktober noteerde maandagochtend op 255 euro per megawattuur, tegen een slotkoers van 215 euro per megawattuur afgelopen vrijdag.

Gazprom wees in het weekend op technische problemen bij het leveren van gas via Nordstream 1. Afgelopen woensdag werd de pijpleiding tussen Rusland en Duitsland via de Oostzee al voor drie dagen stilgelegd vanwege onderhoud.

Er is vrees dat Gazprom de gasleveringen via Nord Stream 1 helemaal niet meer gaat hervatten. Moskou verlaagde de toevoer van gas eerder al tot 20 procent van de maximale capaciteit.

Ook hiervoor droeg Gazprom technische problemen als reden aan, waaronder een olielek. Rusland stuurt nog wel gas via een route door Oekraïne naar Europa, maar dat is niet voldoende om de gestopte leveringen door Nord Stream 1 te compenseren.

Afgelopen weekend stelde Siemens Energy in een verklaring juist dat "een olielek de werking van een turbine niet beïnvloedt". Bovendien kan een eventuele reparatie ter plaatse en "routinematig" worden uitgevoerd. Daarnaast zijn er volgens de Duitse fabrikant voldoende andere turbines beschikbaar in het Russische compressorstation.

De Europese Commissie beschuldigde Gazprom er vrijdag al van de gasstromen via de Nord Stream 1 pijpleiding onder valse voorwendselen stopgezet te hebben.

"De aankondiging van Gazprom vanmiddag dat het Nord Stream 1 onder valse voorwendselen afsluit, is opnieuw een bevestiging van zijn onbetrouwbaarheid als leverancier", schreef een woordvoerder van de Europese Commissie vrijdagavond op Twitter. "Het is ook een bewijs van het cynisme van Rusland, dat er de voorkeur aan geeft gas af te fakkelen in plaats van contracten na te komen."

Onder westerse politieke analisten bestaat een brede consensus dat het regime van president Vladimir Poetin ertoe is overgegaan om gas als politiek wapen in te zetten om verdeeldheid te zaaien binnen Europa over de oorlog in Oekräine.

Europese beurzen in mineur door energiecrisis

Op Europese beurzen treden de zorgen over de energievoorziening in Europa treden weer op de voorgrond na het besluit van Moskou om de Nordstream 1-pijleiding langer dan gepland dicht te houden.

De AEX-index noteerde maandagochtend kort na de opening 1,5 procent lager op 668 punten.

De beurzen in New York blijven maandag dicht vanwege Labor Day.

Later in de week verschuift de aandacht naar het rentebesluit van de Europese Centrale Bank (ECB). De ECB gaat de rente verder verhogen om zo de hoge inflatie tegen te gaan. Op de financiële markten wordt met spanning uitgekeken hoe groot die rentestap zal zijn. In juli werd de rente met een half procentpunt verhoogd en mogelijk komt de ECB nu met een rentestap van driekwart procentpunt.

Olieprijzen in de lift

Olieprijzen stonden maandag voorbeurs flink hoger. De prijzen liepen op na geluiden dat de landen van oliekartel OPEC en zijn bondgenoten (OPEC+) later op maandag besluiten om de productie te beperken om daarmee de prijzen te stutten. Daarnaast kan de energiecrisis in Europa verergeren doordat de G7-landen akkoord gingen met het plan om de prijzen voor Russische olie af te toppen.

Met de invoering van een maximumprijs willen de grote industrielanden ervoor zorgen dat Moskou minder verdient aan de verkoop van fossiele brandstoffen, waardoor Rusland zijn oorlog in Oekraïne minder goed zou kunnen financieren. Het prijsplafond zou vanaf 5 december moeten gaan gelden. Dat is op het moment dat Europa ook Russische olie in de ban doet.

Een vat Amerikaanse olie werd maandag voorbeurs 2,2 procent duurder op 88,74 dollar. Voor Brentolie moest 2,5 procent meer worden betaald op 95,31 dollar per vat. Een week eerder daalden de olieprijzen nog fors vanwege de angst voor een recessie. Dat zal de vraag naar olie mogelijk raken. Ook de tragere economische groei in China, de grootste olie-importeur ter wereld, droeg bij aan de prijsval.

Ruwe olie is sinds begin juni met ongeveer een kwart in prijs gedaald door de vertraging van de wereldeconomie en doordat centrale banken hun rentetarieven verhoogden. Daardoor werden eerdere winsten als gevolg van de Russische invasie in Oekraïne tenietgedaan.

LEES OOK: Er dreigt een Europees tekort aan glas: Volkswagen legt een voorraad autoruiten aan en brouwers kopen massaal bierflesjes in