Wie op reis gaat, kan voor advies, recepten en vaccinaties terecht bij de lokale GGD, maar daarnaast zijn er vele andere klinieken en ’thuisprikkers’ die inentingen verzorgen.
Waar moet je op letten? Business Insider vroeg reizigersgeneeskundige Rob van Aalsburg van de Travel Clinic van het Havenziekenhuis in Rotterdam om advies.
Allereerst is het belangrijk dat je uitzoekt of, en zo ja, welke vaccinaties je voor jouw bestemming nodig hebt. Die informatie kun je vinden op de site van de aanbieder van de vaccinaties zelf.
Zolang de reiskliniek, GGD of in sommige gevallen jouw huisarts is aangesloten bij het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (LCR) hanteren ze in principe dezelfde richtlijnen. Op de site van het LCR kun je kijken of het bedrijf of de arts waar je de prikken en recepten wilt halen, is aangesloten.
Persoonlijk consult
Bedenk wel dat de adviezen die per land worden gegeven, globale adviezen zijn. Dat is een van de redenen dat je ook langs moet komen voor een consult.
Ga je bijvoorbeeld voor langere tijd naar een land -- meestal langer dan drie maanden -- dan word je soms geadviseerd je voor meer ziektes in te enten dan voor een kort verblijf. Zo word je niet standaard ingeënt tegen hepatitis B als je naar Indonesië gaat, maar is het wel sterk aan te raden als je van plan bent er maanden achtereen te blijven.
Ook maakt het uit wat je gaat doen. Wie twee weken op de fiets door Thailand trekt, wordt aangeraden zich in te enten tegen rabiës (hondsdolheid). Maar ga je in hetzelfde land op strandvakantie, dan is dat weer niet echt nodig.
Binnen een land kunnen de adviezen ook flink verschillen, met name wat betreft het al dan niet nemen van malariapillen. Zo hoef je niet op elk eiland van Indonesië een middel tegen malaria te slikken, en is op dit moment het grootste gedeelte (maar weer niet heel) Mexico malariavrij.
Je komt dus niet alleen om een 'prik' te halen. "De prik die herinneren mensen zich altijd. Omdat het indruk maakt en geld kost", zegt Van Aalsburg. "Maar het advies dat mensen krijgen, is net zo belangrijk."
Inenten voor vertrek
Hoelang moet je je voor vertrek laten inenten? Gouden regel is: vraag een consult aan zodra je jouw bestemming weet, dan hoor je daar wel hoelang van tevoren je langs moet komen.
Er zijn vaccins die in meerdere doses en met tussenpozen worden toegediend. Het gaat dan natuurlijk wel over weken of maanden, en niet over jaren. Sommige vaccins, zoals buiktyfus, beschermen maar voor een aantal jaar.
Het heeft overigens altijd zin, hoe kort van tevoren ook, om je te laten inenten. Denk dus niet als je een last-minute reis boekt dat het toch geen zin meer heeft.
"Van sommige vaccins weten we dat ze ook bij toedienen kort voor blootstelling effectief zijn, zoals het vaccin tegen hepatitis A", zegt Van Aalsburg. Sta je op het punt te vertrekken en heb je nog geen maatregelen getroffen? Op Schiphol is er een Travel Clinic waar je op het laatste moment nog langs kan voor medicijnen en vaccinaties.
Prijsverschillen
De concurrentie op het gebied van reisvaccinaties is hevig. Reisprik.nl, een netwerk van huisartsen die reisvaccinaties zetten, geven zelfs een laagsteprijsgarantie, die overigens wel een paar beperkingen kent.
Maar voor je de tarievenlijsten op internet doorspit om te kijken waar je het voordeligst uit bent, is het verstandig om eerst eens te kijken of de prikken door de verzekeraar worden vergoed. Vaak worden reisvaccinaties gedeeltelijk of zelfs helemaal vergoed door je verzekeraar.
Verschillende aanbieders hebben bovendien vaak deals gesloten met verschillende verzekeraars. Hoe duur je vaccinaties worden, hangt dus vaak af van je zorgverzekering. Soms krijg je, ook al ben je niet aanvullend verzekerd, wel korting als je bij een bepaalde verzekeraar zit.
Moet je het consult en de vaccinaties zelf betalen, dan kan het lonen om de prijslijsten naast elkaar te leggen. Een consult kost ergens tussen de 19 en 23 euro, maar de grootste verschillen zitten in de prijzen van de vaccins. Dat kan soms enkele tientjes uitmaken. Zo kost een inenting tegen meningokokken 61,25 euro in Flevoland, 66,05 euro bij de GGD in Brabant en 106 euro bij Meditel.
Vaccinatie aan huis
Behalve op prijs, concurreren de reisklinieken en GGD's ook op service. Zo is het mogelijk om je vaccinaties thuis te laten zetten, zoals door thuisvaccinatie.nl, en bieden een aantal partijen ook e-consults aan voor bijvoorbeeld malaria.
Let er bij malaria overigens wel op dat je de medicijnen -- medici spreken van een profylaxe, een middel dat je slikt ter voorkoming van een ziekte -- bij de apotheek nog moet afrekenen. De prijsverschillen tussen de malariamiddelen zijn groot. Zo is mefloquine -- vaak gebruiken mensen de merknaam Lariam -- veel goedkoper dan de duurdere combinatie van proquanil en atovaquon, dat bekend is onder de merkname Malarone.
Overigens heb je niet altijd de keuze: in landen als Cambodja en Vietnam bestaan malariaparasieten -- de parasieten waarvan je malaria krijgt die worden overbracht door malariamuggen -- die resistent zijn tegen mefloquine.
Ziekte is een risico, maar niet eens het grootste
Inenten is verstandig, want waarom zou je risico's lopen die je gemakkelijk kunt vermijden? Maar het blijft ook verstandig goed na te denken over wat je wel en wat je niet doet als je op reis gaat, zegt Van Aalsburg.
"Het beste advies dat ik vaak aan mensen geef is: doe je gordel om als je in het buitenland in een auto stapt. Want al zijn infectieziekten een reëel risico, de kans dat je tijdens je vakantie om het leven komt bij een verkeersongeval is vele malen groter."
