De Britse premier Theresa May werd niet bepaald met open armen ontvangen door haar partij nadat ze tegen de EU-leiders had gezegd dat ze bereid is de overgangsfase na de Brexit met een jaar te verlengen.
Ze probeert zo de uiterst moeizaam verlopende onderhandelingen vlot te trekken.
De concessie die ze woensdagavond deed tijdens een diner met de EU-leiders, betekent dat Groot-Brittannië tot het einde van 2021 niet helemaal loskomt van het juk van de Europese Unie en mogelijk nog miljarden extra moet bijdragen aan het EU-budget.
May zei donderdag tegen de BBC dat ze hoopt dat er geen verlenging van de overgangsperiode nodig is, maar stelde ze tegelijkertijd dat “een aantal maanden extra” weleens hard nodig zouden kunnen zijn.
Daardoor ontstaat meer tijd om een toekomstige handelsdeal met de EU te sluiten en ook meer tijd om een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland te voorkomen. Maar dat heeft zowel politieke als financiële gevolgen. De extra bijdrage aan de EU zou kunnen oplopen tot ruim 11 miljard euro.
Terug in Westminster reageerden parlementariërs van alle zijden woedend op de aankondiging van de Britse premier.
De fanatieke Brexiteer Nadine Dorries riep collega-parlementariërs op om May af te zetten als leider van de Conservatieven en als premier als ze een langere overgangsfase accepteert.
“Het is tijd om opzij te stappen en iemand die kan onderhandelen verder te laten gaan en resultaten te laten boeken. Ik ben erg voor David Davis als interim-leider. Ik heb mijn bijdrage geleverd. Nu is het tijd dat mijn collega’s ook gaan leveren”, tweette ze.
If Theresa May is asking for a longer transition period, she is stalling. It’s time to stand aside and let someone who can negotiate get on with it and deliver. I fully support DD as an interim leader. I’ve done my bit. It’s time for my colleagues to do theirs. #Brexit
— Nadine Dorries (@NadineDorries) 17 oktober 2018
Bill Cash, ook een Brexit-voorstander, zegt dat een langere overgangsperiode “een grof schandaal” zou zijn. Groot-Brittannië wordt dan volgens hem gedwongen om “mogelijk wel tientallen miljarden extra te betalen aan de EU, bovenop wat al is afgesproken. Zijn collega John Redwood omschrijft dat als “onacceptabel”.
Conservatieven die pro-EU zijn reageerden ook negatief. Remainer Nick Boles zei tegen de BBC: “Het is krankzinnig. Het lost de onderliggende problemen niet op en houdt vast aan het pijnlijke Brexit-proces.”
Hij zegt ook dat de manier waarop May de onderhandelingen voert, parlementariërs die haar eerst nog steunden “wanhopig” maakt en dat ze “het vertrouwen verliest van collega’s van alle zijden van het spectrum”.
Als teken van toenemende crisis binnen de partij, mailde de staf van de premier donderdag aan de Conservatieve parlementariërs dat ze “het hoofd koel moeten houden”.
“Een nieuw idee dat is ontstaan – en in deze fase is het alleen nog maar een idee – is de optie om de implementatieperiode met een aantal maanden te verlengen en het gaat echt maar om een aantal maanden”, staat in de e-mail.
“Op dit moment is het belangrijk kalm te blijven en het hoofd koel te houden.”
Analyse: May heeft weinig alternatieven voor een verlenging
De suggestie van May om de overgangsperiode te verlengen heeft dan wel de voorspelbare kritiek opgeleverd, maar veel andere opties heeft ze niet.
De overgangsfase van twee jaar was al nooit genoeg om de onderhandelingen over een handelsdeal met de EU af te kunnen ronden. Zulke enorme internationale onderhandelingen kunnen wel tien jaar duren. Zo deed Canada er acht jaar over om een deal te sluiten met de EU. Normaal gesproken vinden dat soort gesprekken niet plaats onder zo’n enorme urgentie als Groot-Brittannië nu voelt.
Als die onderhandelingen niet binnen twee jaar succesvol worden afgesloten, dan stort dat de Britten in zowel grote politieke als economische problemen. Dan lijkt een harde grens bij Noord-Ierland onvermijdelijk en is het uiteenvallen van het Verenigd Koninkrijk een reële dreiging.
Daarom is het voorstel van May om de overgangsperiode te verlengen volkomen begrijpelijk, ook al komt het besef dat het nodig is erg laat in het hele onderhandelingsproces.
