- Het Amerikaanse Hooggerechtshof lijkt op het punt te staan het baanbrekende arrest Roe versus Wade ongedaan te maken en de toegang tot abortus in de Verenigde Staten te beperken.
- Het terugdringen van reproductieve rechten heeft zich in de 21e eeuw slechts in een handvol landen voorgedaan.
- Deskundigen waarschuwen dat het terugschroeven van de toegang tot abortus kan wijzen op een beschadigde democratie en de ontwikkeling van een autoritair politiek klimaat.
- Lees ook: Amerikaans Hooggerechtshof staat op punt federaal recht op abortus af te schaffen
Nu het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten op het punt lijkt te staan twee historische uitspraken (Roe versus Wade en Planned Parenthood versus Casey) te verwerpen, waarschuwen deskundigen dat het terugschroeven van de toegang tot abortus kenmerkend is voor wankelende democratieën.
“Er is een trend waarneembaar in landen waar het regeringen niet lukt om toegang tot abortus terug te dringen, en waar wetgeving geïntroduceerd wordt om het terug te draaien,” vertelde Rebecca Turkington, een sociale wetenschapper van de Universiteit van Cambridge, vorig jaar aan The New York Times over de toegang tot abortus.
“Dit maakt deel uit van een bredere onderdrukking van de rechten van de vrouw. En dat gaat hand in hand met opkomend autoritarisme (een staatsvorm waarbij de macht wordt uitgeoefend door één persoon en waarbij oppositie wordt onderdrukt, red.).”
De plannen van het Amerikaanse Hooggerechtshof kwamen aan het licht door uitgelekte documenten die de nieuwssite Politico in handen kreeg en online publiceerde. In een concept van een aanstaande uitspraak staat dat het Hof het mogelijk wil maken om abortusrechten te verwerpen.
In het document genaamd 'Opinion of the Court' schrijft de conservatieve opperrechter Samuel Alito (72) dat "wij vinden dat Roe en Casey verworpen moet worden. Het is tijd om recht te doen aan de Grondwet en de abortuskwestie bij gekozen volksvertegenwoordigers neer te leggen".
In 1973 gaf de zaak Roe versus Wake Amerikanen het recht op abortus. Dat recht werd in 1992 bevestigd door de uitspraak in de zaak Planned Parenthood versus Casey.
Er zijn maar weinig landen die in de 21e eeuw bestaande wetten rondom toegang tot abortus hebben teruggedraaid. Onder hen: Polen, Nicaragua, en de VS. De veranderingen in de bestaande wetgeving kwamen in tijden van politieke onrust, zoals die waarmee de VS momenteel worden geconfronteerd.
Een voorbeeld is Nicaragua waar president Daniel Ortega in 2006 een totaal abortusverbod invoerde, dat paste in het beeld van zijn regime dat zich in toenemende mate autoritair opstelde.
Het Poolse abortusverbod van 2020 kwam op een moment waarop een van de hoogste rechters van het land zei dat het land "op weg was" naar een autoritair regime.
De Poolse wet is momenteel een van de meest verstrekkende beperkingen op abortus in Europa. Negen organisaties hebben namens vrouwen in het land de noodklok geluid bij onder anderen Amnesty International.
Reproductieve vrijheid waartoe abortus behoort, wordt niet altijd gezien als onderdeel van een democratie, constateert Anu Kumar, hoofd van Ipas, een wereldwijde non-profit voor reproductieve rechten.
Aan Foreign Policy vertelde ze dat we dat wel zouden moeten doen, omdat abortusrechten vrij snel sneuvelen als het bestuur van een land autoritaire trekjes krijgt. "Het is een rechtsgebied waar autoritaire regimes vaak naar kijken. Misschien niet in de eerste plaats, maar dan toch wel vrij snel daarna."
