De pubquiz is onder twintigers en dertigers uit studentensteden inmiddels een ingeburgerd begrip.
Wie op een doordeweekse avond graag – vaak nutteloze – trivia opgraaft uit de diepste krochten van het eigen geheugen, stuit vanwege de overvloed aan keuze op een luxeprobleem.
Voor wie dit uit Engeland overgewaaide fenomeen geen gesneden koek is, even wat achtergrond.
Een pubquiz is een competitieve kennistest die, meestal in de eerste helft van de werkweek, ’s avonds bezoekers naar de kroeg trekt. Daar nemen zij het in teams van een man of vijf op tegen andere teams door in verschillende rondes zoveel mogelijk vragen te beantwoorden. Vaak hebben rondes een thema, zoals sport of muziek. Het winnende team staat een prijs te wachten, vaak wordt hun barrekening weggestreept.
Een leuke activiteit voor de gasten en voor de kroegbaas een mooie gelegenheid om zijn etablissement ook op maandag of dinsdag goed gevuld te krijgen – en daarmee de kassa. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de pubquiz in Nederland de afgelopen twee decennia flink aan populariteit heeft gewonnen.
Maar wat is nu precies het effect van zo'n quiz op de omzet van de kroeg bij jou in de buurt? Business Insider legde de vraag voor aan Mr. Brights, een Rotterdams bedrijf dat marktleider is in de verkoop van pubquizzen die het organiseert.
Pubquiz als commercieel product
"We zijn het eerste bedrijf dat de pubquiz als commercieel product heeft neergezet", zegt Sander Michelsen. De eerste pubquiz organiseerde hij in 1999 samen met zijn vrouw voor de uitbater van de (inmiddels gesloten) Rotterdamse kroeg O'Sheas. "Daar zaten op dinsdagavond net aan vier man." Michelsen kende de pubquiz uit Engeland en presenteerde deze vervolgens wekelijks in de Ierse kroeg. "Binnen een week of zes zat de kroeg vol."
Toen de bal eenmaal was gaan rollen, kregen Michelsen en zijn vrouw steeds meer aanvragen. Zelf iedere quiz presenteren was al snel geen optie meer. "Vanaf dat moment zijn ze de quiz als product gaan verkopen. De kroeg hoefde dan alleen de presentatie te verzorgen."
Michelsen en zijn vrouw werden zo de eerste in Nederland die voor meerdere kroegen tegen betaling de pubquiz verzorgde. "We kunnen onszelf dan ook gerust de grondlegger van de pubquiz in Nederland noemen."
De kennistest was op dat moment nog allerminst gemeengoed, legt Michelsen uit. "Natuurlijk had je wel kroegeigenaren die hun eigen avondjes organiseerden, maar binnen Nederland waren eigenlijk alleen expats bekend met het fenomeen."
Michelsen wijt dat aan de Nederlandse horeca-cultuur. De kroeg is hier veel minder onderdeel van het sociale leven dan in Engeland of België, waar men na de werkdag vrijwel standaard even langs de kroeg gaat.
"Nederlanders gaan doordeweeks eigenlijk alleen naar de kroeg wanneer er wat te beleven valt, zoals een bandjesavond of voetbalwedstrijd. Anders heeft men toch gauw zoiets van: thuis kan ik ook prima bier drinken met vrienden en nog een stuk goedkoper ook."
Extra omzet voor horeca
Dankzij de quizavond weten café-eigenaren ook op normaliter rustige dagen de tent gevuld te krijgen. Niet voor niets toonden bierbrouwers dan ook al snel interesse om onderzoek te doen naar het effect van de pubquiz op de bierconsumptie, en daarmee de omzet.
Michelsen lepelt de cijfers zonder problemen op. "Gemiddeld geeft iedere deelnemer op een avond 13 tot 15 euro uit. Een klein deel daarvan, zo'n 2 á 3 euro, is deelnamegeld. De rest daarvan gaat naar de drankjes. Een team telt doorgaans vijf leden en omdat niemand wil achterblijven, haalt iedereen op de avond een rondje."
Uit de onderzoeken waaraan Mr. Brights heeft meegewerkt, blijkt dat de gemiddelde avond 70 bezoekers trekt. "Dus reken maar uit, dan kom je op 1000 euro per avond. Organiseer je wekelijks een pubquiz, dan kijk je naar een omzet van tegen de 50.000 euro per jaar."
Een kroeg koopt een quiz van Mr. Brights in voor gemiddeld zo'n 50 tot 60 euro, een bedrag dat wat kan variëren aan de hand van de grootte van de kroeg - meer deelnemers betekent immers ook meer drukwerk. "Als je daar nog een presentator bij moet inschakelen, dan komen daar nog wat personeelskosten bij."
Volgens Michelsen maakt iedere kroeg die bij Mr. Brights is aangesloten winst. "In het begin van de week trekt de horeca doorgaans weinig bezoekers. Op maandag gaan sommige kroegen niet eens open. Maar van deelnemende ondernemers horen wij dat de pubquizavond nu vrijwel even druk is als de zaterdagavond."
Toch hangen die bezoekersaantallen niet alleen af van de quiz, waarschuwt Michelsen.
Pubquiz vraagt ook wat van eigenaar
"Al denken sommige kroegbazen van wel. Die horen deze cijfers en denken direct de kip met de gouden eieren gevonden te hebben. Maar van een uitgestorven avond een stampvolle quizavond maken, vraagt ook wat van de eigenaar. Een goede organisatie, een leuke presentator en vooral de juiste reclame. Die gaat bij pubquizzen toch vooral mond tot mond."
Wie de cijfers bekijkt, vraagt zich af waarom niet iedere kroeg wekelijks een pubquiz organiseert. Past de quiz het beste bij een bepaald type kroeg?
Michelsen: "Groepsgewijs vragen beantwoorden wordt lastig wanneer iedereen tegelijkertijd zit te eten en de bediening met bestellingen heen en weer loopt. Een eetcafé kan op dinsdag moeilijk om acht uur de keuken dichtgooien omdat een deel van de bezoekers een quiz gaat doen. Een ginbar trekt weer een ander publiek."
Een pubquiz leent zich dan ook het beste voor een klassieke kroeg met voldoende capaciteit. "Kan je maar maximaal 30 man kwijt, dan is het niet de moeite waard. Een stille avond vol krijgen met een pubquiz is dan door de extra kosten en inzet van personeel al snel niet rendabel."
Klassieke kroeg maakt plaats voor gastrobar
Pubquizzen zijn de afgelopen twee decennia onder alle leeftijden in trek geraakt, maar toch vooral populair in de studentensteden. Sinds de start van Mr. Brights eind jaren 90 heeft Michels de markt sterk zien veranderen.
"Toentertijd had iedere stad minstens één Ierse pub. Amsterdam had er misschien wel dertig. Voor ons goed nieuws, want pubquizzen deden het vooral goed onder expats die blij waren dat de pubquiz ook in Nederland zijn intrede deed."
Maar samen met de Ierse kroegen verdween ook een groot deel van de klassieke cafés. "De crisisjaren waren een harde klap voor de horeca. Er zijn toen ontzettend veel cafés failliet gegaan." Nu ziet Michelsen de horecasector weer uit het dal klimmen. "Wel zijn dat steeds vaker gastrobars en eetcafés, minder geschikt voor pubquizavonden."
Desondanks groeit de markt voor Mr. Brights weer gestaag.
Maar voor wie nu denkt een eigen pubquizbedrijf te starten, heeft Michels een waarschuwing: "Er zijn op dit moment eigenlijk maar vier à vijf spelers op de markt die wekelijks voor meerdere kroegen pubquizzen leveren. Ik zie jaarlijks veel éénpitters starten, maar er weer net zoveel verdwijnen."
Lees meer over horeca:
- 9 redenen waarom pannenkoeken een gouden business zijn – van het klassieke pannenkoekenhuis tot een kindervrije hiphopzaak
- Grote ketens zijn in opkomst in de horeca – een zelfstandig restaurant of café levert vaak niet genoeg rendement
- Renjana verdubbelde haar omzet door delivery-apps te gebruiken – maar bezorgen voor 20% commissie is niet voor iedere ondernemer ideaal
