Door de perikelen bij pensioenfondsen neemt de belangstelling om zelf aanvullend pensioen op te bouwen flink toe.

“Pensioen is een high-interest product geworden”, zegt oprichter Kalo Bagijn van pensioenbank Brand New Day tegen Business Insider.

Wie zelf belegt voor pensioen moet waken voor minder rendement vanwege timingsfouten.

Daarnaast is het belangrijk financiële doelen in het oog te houden. Als je niet of te weinig systematisch belegt, haal je die mogelijk niet.

De pensioenwereld is flink in beweging. Werknemers die pensioen opbouwen via pensioenfondsen van werkgevers krijgen te maken met nieuwe spelregels. Maar ook voor wie zelf aanvullend pensioen opbouwt, zijn het spannende tijden met flinke schommelingen op de beurs.

“Tien jaar geleden was de belangstelling voor pensioen onder particulieren heel laag, maar inmiddels is pensioen een high-interest product geworden”, zegt mede-oprichter Kalo Bagijn van pensioenbank Brand New Day.

Brand New Day startte in 2010 en biedt spaar- en beleggingsproducten aan om zelf pensioen op te bouwen. Afgelopen jaar steeg het aantal klanten met 12 procent tot 285.000. Brand New Day zag het beheerde vermogen groeien tot 3,5 miljard euro.

Wie zelf pensioen opbouwt kan kiezen uit twee smaken: je kunt door te sparen en beleggen vermogen opbouwen dat belast wordt in box 3 van de inkomstenbelasting; of je kiest voor een fiscaal voordelige opbouw van vermogen (lijfrentebeleggingsrecht), waar vervolgens bepaalde verplichtingen aan vastzitten.

Afgelopen jaar lanceerde het kabinet-Rutte III een plan om de belastingheffing in box 3 zo aanpassen dat de belastingdruk op sparen fors lager wordt. Daar staat tegenover dat (pensioen)beleggen veel zwaarder zou worden belast. Maar dinsdag kondigde staatssecretaris Hans Vijlbrief plots aan dat dit plan van tafel gaat, omdat de zwaardere belasting van beleggers juridisch niet goed is doordacht.

Business Insider sprak met Kalo Bagijn van Brand New Day over de veranderingen in de pensioenwereld en de gevolgen voor Nederlanders die zelf pensioen opbouwen.

Wat vind je van het kabinetsbesluit om de zwaardere belasting van beleggen in box 3 te schrappen?

"Dat lijkt me verstandig. Om financiële doelen zoals aanvullend pensioen te realiseren, moet je een bepaalde mate van risico nemen. Met alleen sparen wordt het opbouwen van voldoende vermogen, zeker bij de huidige lage rentes, heel lastig. Het kabinetsplan voor box 3 gaf wat dit betreft de verkeerde prikkel door beleggen fiscaal te ontmoedigen.

"Wat hierbij ook speelt is de manier waarop mensen omgaan met risico. Bij beleggen heb je aan de ene kant het volatiliteitsrisico. Particuliere beleggers hebben de neiging om meer te doen met aandelen als het goed gaat met de beurs en zich terug te trekken als de beurs daalt. Ofwel: hoog kopen en laag verkopen.

"Maar er is ook een ander risico, namelijk het gevaar dat je je financiële doelen voor later niet haalt, omdat je onvoldoende belegt. Je kunt mensen daarbij opvoeden en laten zien dat als je elke maand 100 euro belegt, er minder risico is naarmate je langer belegt. Dat moet je inzichtelijk maken, maar een negatieve fiscale prikkel helpt dan niet."

Hoe kijk je naar de keuze die er nu is tussen pensioen opbouwen via box 3 of via een fiscaal gefaciliteerde pensioenrekening?

"Het voordeel van beleggen in box 3 is de flexibiliteit. Je houdt de vrije beschikking over het opgebouwde vermogen en hoeft dit niet in een uitkeringsproduct te stoppen. Aan de andere kant zijn de fiscale voordelen van box 1 groot, waardoor je uiteindelijk met hetzelfde beleggingsresultaat meer vermogen opbouwt. Wat we daarnaast bij Brand New Day zien, is dat klanten die voor een fiscaal gefaciliteerde pensioenrekening kiezen, per saldo ook betere beleggingsresultaten halen.

"Hier komt het volatiliteitsrisico weer om de hoek kijken. Particulieren die voor een pensioenrekening kiezen waar ze niet tussentijds aan mogen komen, zijn minder snel geneigd om te reageren op schommelingen op de beurs. Ze hebben minder last van het timingsrisico. In algemene zin kun je stellen dat dit leidt tot een 2 procent hoger rendement per jaar, vergeleken met beleggers die door het timingsrisico op verkeerde momenten kopen of verkopen."

Nadeel van een fiscale pensioenrekening kan zijn dat je het vermogen rond de pensioendatum in een uitkeringsproduct moet stoppen. Als de rente op dat moment laag is, levert dat een lagere vaste uitkering op.

"De lage rente kan inderdaad een risico zijn, maar je kunt in de opbouwfase wel dingen doen om dat risico te verminderen. Als je bijvoorbeeld verwacht dat de rente in de toekomst lager is, kun je langlopende obligaties met een wat hogere rente opnemen in je beleggingsmix. Als de rente dan daadwerkelijk daalt, stijgt de waarde van die obligaties. En een lagere rente is vaak ook gunstig voor aandelen. Op die manier kun je een toekomstige rentedaling opvangen met een wat hogere vermogensopbouw."

Merkt Brand New Day dat de belangstelling voor zelf pensioen opbouwen toeneemt door de perikelen bij pensioenfondsen?

"We zijn tien jaar geleden begonnen met dit bedrijf, als reactie op de woekerpolissen van verzekeraars. Die leverden beleggingsproducten met zeer hoge kosten en matige opbrengsten. Toen we zagen dat we veel betere en goedkopere producten konden aanbieden, waren we ervan overtuigd dat we snel veel klanten zouden binnenhalen. Maar dat viel in het begin best tegen."

"De afgelopen jaren is dat sterk veranderd. Met het toenemende besef dat collectieve pensioenen minder zeker zijn dan ze lijken, is ook de algemene belangstelling voor pensioen sterk gegroeid. Dat zien we elk jaar terug in de klantengroei. Afgelopen jaar hadden we 285.000 klanten en inmiddels gaan we richting de 350.000 klanten. Pensioen is echt een high-interest product geworden."

Hoe kijk je in dit verband aan tegen het nieuwe pensioenakkoord?

"Pensioenfondsen zetten met het nieuwe pensioenakkoord een goede eerste stap: deelnemers krijgen straks te horen wat hun individuele aandeel is in een collectieve pensioenpot. Dan kun je ook sneller zien of de opbouw tegenvalt en beslissen of je zelf voor aanvulling wilt zorgen.

"Het blijft echter zo dat er in het collectieve stelsel geen individuele opbouw op maat is. Als je jong bent, kun je in principe meer risico nemen met beleggen en dus een groter deel van je vermogen in aandelen aanhouden; als je ouder bent wil je juist minder risico nemen.

"Binnen een collectief pensioen blijft dit problematisch. Dat betekent ook dat je niet de kans hebt om tijdens de opbouwfase te kiezen voor een strategie die een hoger eindbedrag kan opleveren met een vergelijkbaar risico."

Lees meer over pensioen: