ANALYSE – De Britse premier Theresa May heeft de stemming over haar Brexit-deal verloren. En niet zomaar een beetje: 432 parlementsleden stemden tegen en slechts 202 voor.
Met name de oplossing die May heeft uitonderhandeld voor de Ierse grenskwestie is voor veel parlementariërs een obstakel. Noord-Ierland zou na de Brexit een aparte status krijgen om te voorkomen dat er een harde grens tussen Noord-Ierland en de republiek Ierland ontstaat.
Het is deze deal of geen deal, zoals May herhaaldelijk heeft gezegd. Harde Brexiteers zullen dit toejuichen. “Geen deal is beter dan een slechte deal”, zeggen sommige Britse ministers.
Tegelijk lijkt het sentiment op financiële markten een andere kant op te wijzen: dinsdagavond steeg het Britse pond tegenover de euro, wat volgens markthandelaren duidt op een voorzichtige inschatting dat een zachte Brexit of een nieuw referendum waarschijnlijker is dan een no deal-Brexit.
Als het Verenigd Koninkrijk zonder overeenkomst de EU verlaat, heeft dat grote gevolgen die tot in de haarvaten van de Britse samenleving voelbaar zullen zijn.
Medische behandelingen voor kanker, de aanvoer van medicijnen, de geldigheid van verzekeringspolissen, het functioneren van de nationale gezondheidszorg en tal van economische sectoren: overal zou een no deal-Brexit gevolgen hebben. Ook voor Nederland, want wij moeten de komende twee jaar dan 1,6 miljard euro extra betalen aan Brussel.
Hieronder enkele van de meest in het oog springende dingen die kunnen gebeuren bij een no deal-Brexit:
Een tekort aan medicijnen in de gezondheidszorg.
Het praktische functioneren van de publieke gezondheidszorg, de NHS, is voor de meeste Britten iets waar ze zelden bij stil staan. Dat medicijnen, medische apparatuur en bloed dagelijks beschikbaar zijn, geldt als vanzelfsprekend. Maar die medicijnen zijn onderdeel van een Europese logistieke keten.
Dagelijks gaan er ongeveer 45 miljoen medische zendingen van het VK naar Europa en vanuit de EU komen er dagelijks ongeveer 37 miljoen pakketten het VK binnen. Elk pakket moet beschikken over een licentie en is afhankelijk van certificatie door de Europese Medische Autoriteit.
Als een test of medicijn is goedgekeurd in het VK betekent dat momenteel dat die test ook in de rest van de EU acceptabel is en vice versa. Op het moment dat de Britten zonder overeenkomst de EU verlaten, is daar geen sprake meer van, aldus de Brexit Health Alliance.
Het vervallen van licenties betekent dat medicijnen waarvan de licenties door Britse bedrijven worden gehouden, niet meer verkocht kunnen worden in Europa en omgekeerd. In concreto kunnen dan van de ene op de andere dag 361 Britse producten niet worden verkocht in Europa en 978 Europese medicijnen niet in het VK.
Grote farmaceutische bedrijven als AstraZeneca zijn uit voorzorg begonnen met het aanleggen van extra voorraden in Europa en het VK. Maar of deze noodplanning zal werken, is niet zeker.
Douanecontroles kunnen de behandeling van kritieke medische gevallen bemoeilijken.
Doordat er bij een 'no deal'-Brexit per direct extra douanecontroles moeten plaatsvinden bij de grenzen kan er ook een enorm probleem ontstaan bij de behandeling van zwaargewonden personen.
In het geval van bepaalde ongevallen worden noodpakketten met medicijnen vaak binnen een termijn van enkele uren ingevlogen vanuit het buitenland. Zeker als er grootschalige problemen zijn, zoals in het geval van terroristische aanslagen, is de tijdsspanne kort.
Ziekenhuizen slaan meestal geen grote hoeveelheden van bepaalde noodpakketten in, omdat de houdbaarheid beperkt is.
In het geval van een no deal-Brexit krijgt het VK van de ene op de andere dag een andere status op handelsgebied met extra douanecontroles bij het goederenverkeer aan de grens.
Bij de grens ontstaan enorme opstoppingen van vrachtwagens.
Britse vrachtwagens kunnen bij een no deal-Brexit plots niet meer zomaar Europa inrijden (en vice versa).
Onderdirecteur James Hookham van de Britse vrachtorganisatie FTA zei tegen Business Insider dat in het geval van een no deal-Brexit teruggevallen moet worden op oudere regelingen. Daarbij gaat het om 103 licenties die Britse trucks het recht geven om maximaal 300.000 trips per jaar te maken naar EU-landen.
Gevolg zou zijn dat het gros van de Britse vrachtwagens de dag na de Brexit tegengehouden zou worden bij de grens, tenzij premier May op een of andere manier een overgangsregeling weet veilig te stellen.
De Britse regering is naar verluidt bezig met een noodplan om een kilometers lange strook bij de snelweg M26 in Kent als parkeerplek voor vrachtwagens te reserveren.
Lege schappen in de supermarkt.
Het Britse kabinet is naar verluidt bezig met geheime plannen om extra voorraden van voedsel en medicijnen aan te leggen, met het oog op aanzwellende tekorten in het geval van een no deal-Brexit.
Ruim 97 procent van de voedingsmiddelen (en dranken) die zijn verpakt in zakjes, pakken, blik of glazen wordt via de Europese Unie geïmporteerd. Volgens topman Gavin Darby van Premier Foods zijn bedrijven zich al aan het voorbereiden op het aanleggen van extra voorraden, zo zei hij tegen de Financial Times.
Lange-afstandsvluchten kunnen niet meer vertrekken.
Bij een no deal-Brexit vallen Britse luchtvaartmaatschappijen plots niet meer onder Europese afspraken. Daarmee zouden ze het recht verliezen om boven EU-gebied te vliegen.
Volgens luchtvaartadviseur Andrew Charlton zullen vluchten tussen het VK en andere Europese landen wel kunnen vertrekken, omdat de meeste luchtvaartmaatschappijen daarvoor kunnen terugvallen op oudere overeenkomsten, zo vertelde hij tegen Business Insider.
Maar wat betreft intercontinentale, lange-afstandsvluchten is het een ander verhaal. Zo zijn vluchten tussen het VK en de Verenigde Staten momenteel op Europees niveau geregeld. Als dat raamwerk wegvalt, komt het VK uit op een bilaterale overeenkomst met de Verenigde Staten, genaamd Bermuda 2.
Volgens luchtvaartspecialist Charlton is deze bilaterale regeling "extreem restrictief" en zou dit tot massale disruptie van het luchtvaartverkeer tussen het VK en de Verenigde Staten leiden.
De Londense City loopt een enorm financieel stabiliteitsrisico.
De Britse financiële sector werkt hard aan noodplannen voor de no deal-Brexit, maar het is niet zeker of hiermee voorkomen kan worden dat klanten daar iets van gaan merken.
Het grootste risico ligt bij grensoverschrijdende contracten, zoals bijvoorbeeld verzekeringspolissen van Britse financiële dienstverleners die klanten in de EU hebben.
Als de continuïteit van contracten niet gegarandeerd kan worden, heeft dit enorme consequenties: uitbetaling van verzekeringsclaims, pensioenaanspraken en contracten waarmee financiële risico's worden afgedekt, worden plots onzeker.
Volgens Kerstin Matthias van de lobbygroep TheCityUK gaat het om een gigantisch probleem, zo vertelde ze tegen Business Insider. "De sector probeert zeker te stellen dat bestaande klanten bediend kunnen blijven worden door contracten in een nieuwe vorm te gieten. Maar er is enorme tijdsdruk: mogelijk is er simpelweg onvoldoende tijd om alle contracten over te zetten."
