- Huishoudens worden geconfronteerd met hogere lasten door de hoge inflatie, terwijl bedrijven nog flinke winsten maken omdat ze de prijzen verhogen.
- Het Centraal Planbureau ziet ruimte voor een eenmalige loongolf om deze scheve verdeling van baten en lasten recht te trekken.
- Als er bij de salarisafspraken geen automatische prijscompensatie wordt vastgesteld wordt een loon-prijsspiraal voorkomen.
- Lees ook: Vakantiegeld: dit hou je netto over bij bruto jaarloon van €35.000 tot €105.000 – kijk zelf
Een eenmalige loonstijging kan werknemers compenseren voor de hoge inflatie zonder dat er gevaar is voor een loon-prijsspiraal. Dat concludeert het Centraal Planbureau (CPB) dat naar enkele scenario’s voor de ontwikkeling van de inflatie keek.
Terwijl de Nederlandse huishoudens worden geconfronteerd met hogere lasten, mede door de hoge inflatie nemen de bedrijfswinsten al een paar jaar toe. Bedrijven zijn namelijk wel in staat prijzen te verhogen om hun winstmarges te beschermen.
Het CPB ziet daarom ruimte voor een eenmalige loongolf om de verdeling van de baten en lasten weer recht te trekken.
Hoewel de inflatie momenteel heel hoog is, is er een grote kans dat die op middellange termijn stabiel rond de 2 procent komt te liggen.
De inflatie is door onder meer de sterke stijging van de vraag naar goederen en diensten na de coronapandemie gestegen. Dat leidde namelijk tot leveringsproblemen, zoals bij computerchips. Maar ook andere zaken zijn lastiger te krijgen, onder meer door lockdowns in landen als China, maar ook door de oorlog in Oekraïne. Die leidde, mede door de sancties tegen Rusland ook voor hoge prijzen voor gas en olie, en daarmee ook die van stroom.
Als de prijzen dit jaar niet meer stijgen, komt de gemiddelde inflatie volgens de Europees geharmoniseerde meetmethode al op 8,7 procent uit in Nederland, stelt het CPB. Maar volgend jaar is de inflatie al veel lager omdat de grootste prijsstijgingen van energie dan naar verwachting al in de prijs zitten verwerkt. Verder ziet het CPB mogelijkheden dat de problemen in leveringsketens minder erg worden.
CPB ziet geen ruimte voor automatische prijscompensatie
Ondanks de hoge inflatie kunnen de lonen volgens het CPB in veel gevallen omhoog zonder risico op een loon-prijsspiraal, waarbij bedrijven de hoge lonen door gaan rekenen in hun prijzen en zo nieuwe inflatie aanwakkeren.
Om een loonspiraal te voorkomen moet terughoudendheid getoond worden aan de cao-onderhandelingstafel. Een automatische prijscompensatie, waarbij het loon telkens met minimaal de inflatie toeneemt, zou zo'n spiraal wel kunnen aanwakkeren.
Op de middellange termijn, tussen de drie en vijf jaar vooruit, ziet het CPB een goede kans dat de inflatie stabiel rond de 2 procent komt te liggen. Daarvoor is wel geloofwaardig beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) voor nodig, waar huishoudens, bedrijven en financiële markten vertrouwen in hebben.
Als bedrijven en huishoudens denken dat de economie het minder goed doet de komende jaren, kan de inflatie ook weer stabiel onder de 2 procent komen te liggen.
