- China trad onlangs hard op tegen techmiljardair Jack Ma en zijn bedrijven Ant Group en Alibaba.
- De regering lijkt Ma als voorbeeld te stellen om ook andere miljardairs een lesje te leren.
- De groeiende vermogenskloof in het land levert problemen op voor de Communistische Partij van China.
ANALYSE – Toen de beursgang van financiële dienstverlener Ant Group van techmiljardair Jack Ma afgelopen herfst werd geblokkeerd leek dat nog een incident.
Ant Group had zich ontwikkeld tot een onafhankelijke macht naast het door de staat gecontroleerde bankensysteem van China. De beursgang werd tegengehouden nadat Ma openlijk de regels voor banken had bekritiseerd. Hij sprak zich uit tegen het financiële systeem in China en de grote rol die de Chinese staat speelt bij de controle op banken en de kredietverstrekking, berichtte Nikkei Asia.
Later werd bekend dat de Chinese president Xi Jinping persoonlijk opdracht gaf om een onderzoek in te stellen naar Ant Group. Nu zal Ant Group, dat ooit werd geprezen als een vernieuwend fintechbedrijf, mogelijk eindigen als een grotendeels door de Chinese staat gerund bedrijf.
De aanval van de Chinese staat op Ma is misschien wel een signaal dat de Chinese regering het vizier sterker richt op de superrijken van het land. Dit vanwege de groeiende vermogenskloof in China.
De onvrede over de kleine groep superrijken in China is volgens The New York Times aan het groeien. De regering heeft dat sentiment gebruikt om de macht te breken die Ma had opgebouwd.
De groeiende vermogenskloof in China
Het communistische China omarmde in de jaren tachtig een meer kapitalistische vrije markt. In de decennia daarna zagen sommige ondernemers hun vermogen ineens enorm groeien. Voor de rijken werd het makkelijker hun vermogens te behouden en te laten groeien, maar voor lagere inkomensgroepen werd het moeilijker om heel rijk te worden.
De stijgende huizenprijzen in Chinese steden en krapte op de arbeidsmarkt in combinatie met relatief lage lonen maken het voor jonge opgeleide mensen lastig het hoofd boven water te houden. Daardoor is afgunst ontstaan ten opzichte van rijke Chinezen.
Na de VS is China het land met de meeste miljardairs ter wereld: 626 om precies te zijn, zo telde zakenblad Forbes. De hoofdstad Beijing telt meer miljardairs dan welke andere stad ook in de wereld. Tegelijk verdienen ongeveer 600 miljoen van de 1,4 miljard inwoners omgerekend 125 euro of minder per maand.
Zulke enorme economische ongelijkheid heeft tot politieke problemen geleid voor de Chinese Communistische Partij, die streeft naar een enigszins gelijkmatige verdeling van de rijkdom. En Ma met zijn vermogen van 50 miljard dollar is een van de doelwitten.
Met de toenemende vermogenskloof en de opkomst van miljardairs als Jack Ma die hun bedrijven tot enorme machtsfactoren kunnen laten uitgroeien, is China vastbesloten "de ongebreidelde uitbreiding van kapitaal" aan banden te leggen.
China verstevigt de greep op de economie
China heeft de afgelopen tijd op verschillende manieren ingegrepen bij private bedrijven, van de Zweedse kledingketen H&M tot techreuzen van eigen bodem die nog aan weinig regels gebonden waren.
De regering voerde afgelopen november nieuwe mededingingsregels in voor internetbedrijven als Alibaba. Daarbij zitten ook richtlijnen die bedrijven verbieden gevoelige gebruiksgegevens te delen en samen te spannen om kleinere concurrenten uit te sluiten.
CEO Daniel Zhang van Alibaba zei kort na de invoering ervan de regels te verwelkomen. Afgelopen week kreeg Alibaba een boete van omgerekend 2 miljard euro opgelegd voor het misbruiken van zijn dominante marktpositie.
China hoopt dat andere techreuzen dat als waarschuwing opvatten en dat lijkt ook het geval te zijn. Tientallen Chinese techbedrijven, waaronder TikTok-eigenaar Bytedance, e-commercebedrijf JD.com en socialemediaplatform Weibo hebben publiekelijk beloofd zich aan de nieuwe mededingingsregels te houden en ook om de waarden van de partij hoog te houden. Ze hopen daarmee te ontsnappen aan het lot dat Ma getroffen heeft.
De situatie rond Ma wijst erop dat er moeilijke tijden aanbreken voor innovatie in China, aangezien de Communistische Partij de teugels aanhaalt bij het particuliere bedrijfsleven om de grip van de staat op de economie weer te verstevigen.
Lees meer over China:
- China scherpt censuur aan en blokkeert berichtendienst Signal en een browser van Alibaba
- Zo rolt China zijn digitale munt uit – met de e-yuan kan de Chinese overheid alle geldtransacties volgen
- Europa komt moeizaam uit de coronacrisis… maar heeft op de lange termijn 7 troeven om overeind te blijven tegenover China en de VS
