ANALYSE – De Britse premier Boris Johnson zal later deze maand de Europese Unie aanschrijven om uitstel te vragen van de Brexit, tot na de huidige deadline van 31 oktober.
We weten dit om twee onbetwistbare redenen.
1. De Britse wet verplicht hem om uitstel te vragen.
Leden van het Britse Lagerhuis hebben vorige maand een wet aangenomen, de ‘Benn Act’. Die is bedoeld om de premier te verplichten om uitstel van de deadline van 31 oktober te vragen, als hij er niet in slaagt om uiterlijk 19 oktober overeenstemming te bereiken met de EU.
Die deadline is over minder dan twee weken, en er zijn weinig aanwijzingen dat de EU en het Verenigd Koninkrijk dicht bij overeenstemming over een deal zijn. De meest recente voorstellen van Johnson zijn verworpen door de Ierse regering, andere Europese leiders en meerdere vooraanstaande EU-functionarissen in Brussel. Een hooggeplaatste bron bij de Britse regering liet woensdag weten dat een akkoord met de EU inmiddels “onmogelijk” is.
Dat betekent dat er voor 19 oktober geen overeenstemming zal worden bereikt, en dat de Benn Act van toepassing zal worden. Volgens de wet moet Johnson persoonlijk een brief schrijven aan Donald Tusk, de voorzitter van de Europese Raad, waarin hij om uitstel vraagt tot middernacht op 31 januari 2020.
De afgelopen weken zijn in de Britse pers berichten verschenen op basis van anonieme regeringsbronnen, waarin wordt gesuggereerd dat Johnson zal proberen te ontkomen aan de plicht om de brief te versturen, of de brief op een andere manier wil saboteren.
Er is echter geen bewijs dat dat kan, of dat hij dat van plan is. Uit openbare uitspraken van Johnson en zijn kabinet blijkt geen voornemen om de wet te breken. Het lijkt erop dat hij de wet zal naleven.
2. Boris Johnson heeft al erkend dat hij de brief zal versturen.
In de afgelopen dagen heeft Johnson op Twitter volgehouden dat er "geen uitstel" van Brexit zal komen. Anonieme regeringsbronnen blijven erbij dat uitstel op de een of andere manier zal worden afgewend.
Er is echter een eenvoudige reden dat die uitspraken anoniem blijven: ze zijn niet waar.
New deal or no deal - but no delay. #GetBrexitDone #LeaveOct31 🇬🇧
— Boris Johnson (@BorisJohnson) October 4, 2019
Advocaten van Johnsons regering hebben vorige week tegenover een rechter in Schotland erkend dat als er uiterlijk 19 oktober geen akkoord is, hij geen andere keuze zal hebben dan de brief te versturen. De juristen hebben toegegeven dat de premier de wet zal gehoorzamen en Tusk zal aanschrijven. Een Schotse rechtbank bevestigde maandag te verwachten dat de premier de wet zal naleven.
Het is mogelijk dat de premier terugkomt op zijn toezegging en de wet breekt door te weigeren om uitstel te vragen. Maar zelfs als hij dat probeert, zou het Britse Hooggerechtshof ingrijpen om ervoor te zorgen dat hij zijn juridische verplichtingen nakomt.
Er bestaat ook een kans dat de EU weigert uitstel te verlenen. Maar op basis van wat de Ierse regering en andere EU-leiders de afgelopen weken hebben gezegd, is dat onwaarschijnlijk.
Als het VK de EU zonder akkoord verlaat, willen Europese leiders dat dat besluit volledig voor rekening komt van het VK.
Boris Johnson moet de Brexit uitstellen of opstappen
Boris Johnson heeft gezegd dat hij liever "dood in een greppel" zou willen worden aangetroffen dan de Brexit uit te stellen. "Onder geen beding" wil hij om uitstel vragen, aldus de premier. Maar als het erop aankomt, wijzen de wet en uitspraken van Johnsons juridische team erop dat hij volgende week door de knieën zal gaan en voor een derde keer zal vragen om uitstel van de Britse uittreding uit de EU.
Johnsons enige alternatief is om af te treden als premier. Dan zou oppositieleider Jeremy Corbyn of een ander die in staat is een regering te vormen, hem vervangen en om uitstel aanvragen. Zoals de zaken er nu voorstaan, is dat onwaarschijnlijk.
In plaats daarvan lijkt het erop dat Johnson, met het oog op naderende verkiezingen, hoopt dat hij zijn tegenstanders de schuld kan geven van het potentiële uitstel.
Bij de verkiezingen hoopt hij vervolgens een meerderheid te behalen in het Britse Lagerhuis. Dat laatste is uiteindelijk zijn voornaamste doel. Uitspraken van regeringsbronnen die anders beweren, zeggen meer over de pogingen van Johnson om de schuld van uitstel bij anderen te leggen, dan over serieuze pogingen om uitstel te voorkomen.
