• Amerikaanse bedrijven zijn van plan om dit jaar al artificial intelligence (AI) te gebruiken om hen te helpen bij het nemen van ontslagbeslissingen.
  • Bedrijven gebruiken al langer software en algoritmen tijdens het sollicitatieproces.
  • ChatGPT behoort niet tot de AI-tools die zal worden gebruikt voor personeelsbeslissingen.
  • Lees ook: ChatGPT en generatieve AI – de toekomst van tech of de volgende zeepbel?

Het klinkt misschien als een aflevering van Black Mirror, maar 98 procent van de Amerikaanse bedrijven is op zoek naar AI-tools en -software die kunnen helpen bij het maken van ontslagbeslissingen. Dat blijkt uit een onderzoek van Capterra, een online marktplaats voor software, onder 300 Amerikaanse HR-managers. 

Deze ontslagsoftware moet beslissingen nemen op basis van “skills” en “prestaties”. Dit kan variëren van de verkoopcijfers van een werknemer tot kleine details, zoals de hoeveelheid tijd die een werknemer besteed aan z’n e-mails of hoe vaak iemand zijn camera aan heeft staan tijdens vergaderingen. 

HR-afdelingen zijn “ongelooflijk data gedreven” geworden, zegt Brian Westfall, senior HR-analist bij Capterra tegen de Amerikaanse krant The Washington Post. Volgens hem zullen data en algoritmen het traditionele ‘HR-instinct‘ daarom op korte termijn gaan vervangen. 

Sinds de lancering van ChatGPT in november hebben dit soort tools op basis van artificial intelligence (AI) in korte tijd de wereld veroverd. Door de snelle opkomst en verbazingwekkende skills van de tools vragen sommigen zich af of AI binnenkort mensen kan gaan vervangen in bepaalde functies.

Wat duidelijk is, is dat deze tools op korte termijn ingezet zouden kunnen worden voor zowel functioneringsgesprekken en promoties als voor de selectie van werknemers die ontslagen moeten worden. 

Hoewel bedrijven zich hiervoor niet tot ChatGPT zullen wenden, is AI op andere manieren al goed ingeburgerd geraakt op veel HR-afdelingen. Het inzetten van deze algoritmen bij het nemen van moeilijke ontslagbeslissingen kan "een verlichting" zijn voor HR-managers, aldus Westfall. 

'Als AI met verkeerde data wordt gevoed, zal dit tot hele schadelijke beslissingen leiden'

Bedrijven gebruiken al vele jaren AI om cv's te verwerken, sollicitatiegesprekken te voeren en kandidaten te beoordelen. Amazon en Goldman Sachs zetten bijvoorbeeld het recruitmentplatform HireVue in om videosollicitaties af te nemen. De AI van dit platform beoordeelt de kandidaten direct na het uploaden van de videosollicitatie en geeft hen een score op basis van hun probleemoplossende en communicatieve vaardigheden. 

"We kunnen zo het totaal aantal kandidaten die doorstromen naar de eerste online sollicitatieronde verdubbelen en de kwaliteit van kandidaten die doorstromen naar face-to-face sollicitatiegesprekken verbeteren, terwijl we duur van het proces halveren", zei chief growth officer van HireVue Patrick Morrissey eerder tegen Insider.

Bedrijven gebruiken AI ook al om prestaties te beoordelen en werknemers te controleren. De Amerikaanse zakenbank JP Morgan heeft bijvoorbeeld een intern systeem dat gegevens verzamelt over de activiteiten van werknemers, waaronder hoeveel tijd ze besteden aan Zoom-gesprekken en wat ze doen op hun door het bedrijf verstrekte mobiele telefoons.

AI kan op basis van deze gegevens bijvoorbeeld voorspellen wie niet meer gemotiveerd is en zo een hoog verloop binnen bedrijven tegengaan. Maar dit kan volgens Westfall ook compleet misgaan.

Als een bedrijf bijvoorbeeld werknemers met diverse achtergronden niet goed behandelt en veel van hen ontslag nemen, zou de AI kunnen voorspellen dat andere werknemers die tot een minderheidsgroep behoren waarschijnlijk ook ontslag zullen nemen. Dit vergroot hun risico bij een volgende ontslagronde.

"Je hebt dan geen controle meer op het pad dat de AI inslaat", zegt Westfall. "Plotseling worden er beslissingen gemaakt op basis van data waarvan je niet weet hoe die gegevens zijn gecreëerd of waardoor ze zijn beïnvloed. En dat zijn slechte beslissingen."

Mede door deze zorgen zegt slechts 47 procent van de door Captera ondervraagde HR-managers dat zij zich "volledig op hun gemak" voelen bij het gebruik van AI voor het nemen van ontslagbeslissingen. Een meerderheid zegt daarnaast dat ze niet "volledig vertrouwen" op de kwaliteit van de data die hun werkgever hiervoor levert. 

LEES OOK: Hybride werken, handige tools en toepassingen van kunstmatige intelligentie bepalen de toekomst van werken met collega’s, volgens durfinvesteerders