Binnenkort valt bij huiseigenaren de jaarlijkse brief van de gemeente op de mat met de schatting van de WOZ-waarde van de woning. Die is van belang voor tal van gemeentebelastingen, zoals de onroerendezaakbelasting, maar ook voor de inkomstenbelasting.

Deze week meldde de Waarderingskamer dat de WOZ-waarde voor de peildatum 1 januari 2022 op jaarbasis gemiddeld met 17 procent is gestegen. Maar er zijn behoorlijke verschillen tussen gemeenten, zoals je hier kunt zien.

Die peildatum vraag om enige uitleg: de meest recente waardebepaling van woningen door gemeenten kijkt naar de prijsontwikkeling van huizen tussen begin 2021 en begin 2022. Daar rollen forse stijgingen van de WOZ-waarde uit, aangezien huizenprijzen in 2021 zijn opgelopen.

Fiscaal gezien is het zo dat voor de inkomstenbelasting in box 1 bij de WOZ-waarde gekeken wordt naar de waarde in het jaar voorafgaand aan het desbetreffende belastingjaar. Dit betekent dat voor het belastingjaar 2023 gekeken wordt naar de WOZ-waarde per 1 januari 2022.

De WOZ-waarde wordt bij de inkomstenbelasting gebruikt om het eigenwoningforfait te bepalen. Dat is een bedrag dat je moet optellen bij het belastbare inkomen. Voor 2023 is dit bij huizen met een WOZ-waarde tussen de 75.000 euro en 1,2 miljoen euro 0,35 procent van de WOZ-waarde.

Voor huizen met een waarde boven de 1,2 miljoen euro is het eigenwoningforfait 4.200 euro plus 2,35 procent van de waarde boven de 1,2 miljoen euro.

Eigenwoningforfait en hypotheekrenteaftrek

Het eigenwoningforfait is voor veel huiseigenaren relevant in combinatie met de hypotheekrenteaftrek. Als je veel aftrekbare hypotheekrente hebt, dan wordt het eigenwoningforfait doorgaans in mindering gebracht op het bedrag aan aftrekbare hypotheekrente.

Stel dat je 10.000 euro hypotheekrente hebt betaald en het eigenwoningforfait bedraagt 2.000 euro. Dan resteert per saldo 8.000 euro aan aftrekbare rente waarmee je het belastbare inkomen kunt verlagen.

Voor huiseigenaren met een kleine of geen hypotheek, geldt een speciale regeling. Hierbij gold tot een aantal jaar geleden dat het eigenwoningforfait verviel, als je aftrekbare hypotheekrente lager was dan het bedrag van het eigenwoningforfait. Maar deze regeling wordt afgebouwd. Voor 2023 betekent dit dat het eigenwoningforfait nog voor 83,3 procent wordt kwijtgescholden. Voor het overige deel telt dit wel mee als belastbaar inkomen.

WOZ-waarde voor de belastingaangifte 2023

Wie binnenkort de nieuwe WOZ-waarde met de peildatum van 1 januari 2022 ontvangt, kan daarmee alvast uitrekenen hoe hoe hoog het eigenwoningforfait bij de belastingaangifte van 2023 is.

In de tabel hieronder hebben we dit weergegeven voor woningen tussen de 200.000 euro en 1,2 miljoen euro, waarbij het eigenwoningforfait van 0,35 procent geldt.

We hebben ook aangegeven hoeveel belasting je betaalt over het eigenwoningforfait in box 1 van de inkomstenbelasting, tegen de tarieven van respectievelijk 36,93 procent (eerste schijf) en 49,5 procent (tweede schijf). Het hoge belastingtarief geldt bij het inkomensdeel boven de 73.071 euro.

Het tarief van 36,93 procent geldt overigens voor degenen die nog niet de AOW-leeftijd van 66 jaar en 10 maanden hebben bereikt. Voor ouderen geldt dat ze in de eerste schijf een lager tarief betalen.

In de tabel is te zien dat als de WOZ-waarde per 1 januari 2022 is vastgesteld op 500.000 euro, het eigenwoningforfait uitkomt op 1.750 euro. Afhankelijk van je inkomen levert dit een belastbaar bedrag van 646 euro of 866 euro op.

Ter illustratie hebben we ook een woning met een waarde van 1,5 miljoen euro opgenomen. Boven de 1,2 miljoen euro gaat het eigenwoningforfait fors omhoog en dat is hier ook te zien.

Waar je met een woning van 1,2 miljoen euro op een eigenwoningforfait zit van 4.200 euro, schiet dit met een 3 ton duurdere woning omhoog naar 11.250 euro. Voor de fiscale druk in de hoogste belastingschijf maakt dit veel uit. Over een WOZ-waarde van 1,2 miljoen euro moet je 2.079 euro belasting betalen en bij een pand van 1,5 miljoen euro 5.569 euro.

LEES OOK: Huizenprijs daalt, hypotheekrente stijgt: goed of slecht nieuws voor starter op woningmarkt?