Jaloezie is een vaak lastige, emotionele ervaring die moeilijk te behappen kan zijn omdat het gepaard gaat met een scala aan negatieve gevoelens, van achterdocht tot bezorgdheid en woede. 

Hoewel de meeste mensen op een bepaald moment jaloezie ervaren, suggereert onderzoek dat ongecontroleerde jaloezie kan leiden tot depressie, angst, een laag gevoel van eigenwaarde, agressie, en zelfs tot het einde van belangrijke relaties.

Daarom is het goed om je jaloezie te leren identificeren en te begrijpen, zodat je er op een constructieve manier mee om kan gaan.

Voorbeelden van extreme jaloezie

Jaloezie kan zich in zowat elke situatie manifesteren, of het nu gaat om een broer-zusrelatie, een verhouding als collega’s, bij vrienden, of in een romantische setting. Dat is in principe ook helemaal geen probleem, zolang het geen extreme vormen aanneemt die het gevoel in agressief gedrag doen omslaan.

Dit zijn een paar voorbeelden van extreme jaloezie:

  • Een vriend beledigen of een schuldgevoel aanpraten, omdat hij of zij tijd heeft doorgebracht met iemand die je niet mag.
  • Je partner isoleren van mensen die gevoelens van jaloezie opwekken, zoals een goede vriend of je schoonmoeder, omdat je gelooft dat zij denken dat je niet de juiste keuze voor je partner bent.
  • De woning van je geliefde in de gaten houden, hem of haar volgen, of in diens telefoon of bezittingen snuffelen zonder toestemming.
  • Liegen over je prestaties of de eer opstrijken voor het werk van iemand anders om meer lof of erkenning te krijgen van je baas.
  • De relaties van je geliefde met anderen saboteren. 

Waarom ben ik zo jaloers?

Je kunt om een aantal redenen jaloers zijn. Je kunt bijvoorbeeld jaloers zijn op mensen van wie je merkt dat ze aantrekkelijker of sympathieker gevonden worden door je partner. "Maar uiteindelijk gaat het niet om die andere persoon. Het gaat om iemands gevoelens ten opzichte van zichzelf", zegt relatiecoach Michelle Baxo.

Meestal komt jaloezie voort uit onzekerheid. Dus mensen die meer geneigd zijn tot jaloerse gevoelens hebben meestal het idee dat ze op de een of andere manier niet goed genoeg zijn voor anderen. Een voorbeeld: een groot recent onderzoek onder 5.660 Finse volwassenen die regelmatig jaloezie ervaren, hadden de volgende kenmerken of gevoelens met elkaar gemeen:

  • Ze geloofden dat ze minder aantrekkelijk waren dan hun partner
  • Hadden het gevoel dat ze hun partner niet konden vertrouwen
  • Waren in het verleden bedrogen
  • Investeerde minder in relaties met anderen

Mensen die geneigd zijn tot jaloerse gevoelens, hebben vaak ook een angstige hechtingsstijl. Dit resulteert in aanhankelijkheid en een voortdurende behoefte aan bevestiging of geruststelling, wat het voor hen moeilijk maakt vertrouwensrelaties aan te gaan en in stand te houden.

Zo pak je jaloezie aan

Hoewel jaloezie misschien gemakkelijk te herkennen is, kan het moeilijk te beheersen zijn. Hier zijn drie tips om jaloezie in de toekomst te voorkomen:

1. Communiceer je gevoelens zonder schuldgevoel

Als je je jaloers voelt, probeer dan je gevoelens met je partner te delen. Als je vermoedt dat je partner geïnteresseerd is in iemand anders, vraag het hem of haar dan openlijk en luister echt naar het antwoord. 

Onze gevoelens kunnen de werkelijkheid volledig verdraaien en veel opschudding in een relatie veroorzaken. Teruggaan naar de feiten kan je helpen de jaloerse gevoelens te vermijden of te beperken. 

Om te voorkomen dat je in de toekomst op basis van de jaloezie handelt, moet je nadenken over hoe je zelf het liefst behandeld zou willen worden door je partner. Laat dat leidend zijn in je aanpak en communiceer open over de ontwikkelingen in de relatie en de bijbehorende gevoelens.

"Het is het beste je partner te vertrouwen op de manier waarop jij vertrouwd wilt worden", zegt Baxo.  

2. Visualiseer fijne herinneringen of schrijf ze op

Onderzoek suggereert dat het visualiseren of het opschrijven van fijne herinneringen kan helpen je jaloerse gevoelens in perspectief te plaatsen en het gevoel te laten wegebben.

Als je je jaloers voelt, zou het daarom kunnen helpen als je je voorstelt dat je een omhelzing van je partner krijgt en om vervolgens de tijd te nemen die warmte ook echt over je heen te laten spoelen. 

Bij een onderzoek uit 2017 hadden deelnemers die zich voorstelden aangeraakt te worden door een geliefde, een groter gevoel van veiligheid en verminderde gevoelens van jaloezie dan degenen die dat niet deden. 

3. Pak oude wonden of trauma's aan met een professional

"Een trauma uit het verleden kan iemands jaloerse gevoelen verergeren", zegt psycholoog Juan Santos. "Een therapeut kan je helpen het trauma aan te pakken en je vertrouwen en gevoel van veiligheid weer op te bouwen. Therapie kan je ook helpen pijnlijke emoties te verwerken en negatieve gedachten die je gedrag beïnvloeden te 'reframen.'" 

Als je je jaloers begint te voelen, "kun je erkennen dat de jaloerse gevoelens er zijn en het framen als een herinnering aan de diepe liefde die je voor je partner hebt", zegt Santos. Zeg tegen jezelf: "Mijn partner koos voor mij en niet voor iemand anders", of "Ik ben dankbaar dat ik in een liefdevolle relatie zit met iemand om wie ik geef".

Een goede therapeut kan je ook helpen betere communicatievaardigheden en emotionele vaardigheden te ontwikkelen. Deze soorten therapie zijn effectief bevonden om jaloerse gevoelens in toom te houden:

  • Een onderzoek uit 2021, met 34 getrouwde vrouwen die extreme jaloezie ervaren, vond een significante verminderingen van jaloezie nadat de deelnemers 10 sessies cognitieve gedragstherapie (CGT) hadden gehad. 
  • Een onderzoek uit 2019 zag een significante vermindering van jaloerse gedachten na 8 sessies cognitieve analytische therapie, waarbij deze veranderingen ook na het beëindigen van de behandelingen aanhielden. 

"Jaloezie is een normale emotie die we allemaal ervaren", zegt Santos. "Het is niet heel anders dan verdriet of geluk. Het gaat om wat we ermee doen." "Door je communicatie en zelfvertrouwen te verbeteren, en fijne herinneringen te leren visualiseren, kun je je jaloerse gevoelens in de toekomst onder controle krijgen."

LEES OOK: Tim Ferriss doet niet aan goede voornemens, maar checkt z’n agenda van afgelopen jaar op positieve en negatieve ervaringen – dit leerde ik ervan