ANALYSE – Wat is TomTom voor bedrijf? Met de verkoop van de divisie Telematics maakt het management een duidelijke keuze: TomTom is een specialist in locatietechnologie. Maar de vraag is of dat zo’n slimme keuze is.
TomTom, opgericht in 1991, is groot geworden door de verkoop van losse navigatiekastjes, de eerste pijler van het Amsterdamse bedrijf. Maar door de opkomst van gratis navigatie-apps op smartphones is die pilaar jaren geleden al afgebrokkeld.
Onder meer Google, dat met Maps een sterke troef in handen heeft in navigatieland, speelde daar een belangrijke rol in. En tegen de machtige zoekgigant die met advertentiedollars op zak gratis allerlei andere diensten aanbiedt, is het lastig concurreren.
Dus boorde TomTom een nieuwe markt aan: de verkoop van ingebouwde navigatiesystemen aan autofabrikanten. Maar ook die tweede pijler gaat Google met een sloophamer te lijf. Vorig jaar kondigden automakers Renault, Nissan en Mitsubishi aan deels over te stappen op de software van de internetreus uit Mountain View.
“Een doodsteek voor TomTom”, aldus analist Jos Versteeg van InsingerGilissen. Een signaal dat mogelijk meer autofabrikanten volgen. Beleggers zagen in elk geval de bui al hangen: de koers van TomTom kelderde afgelopen september in een dag met een kwart.
Verkoop van Telematics
Hoe kan TomTom zich verweren tegen Google? De derde pijler van het bedrijf, de divisie Telematics, had een reddingsboei kunnen zijn. Deze afdeling maakt software waarmee bedrijven als autoverhuurders en transportbedrijven hun vloot efficiënter kunnen inzetten.
"Het bedrijfsonderdeel is veruit marktleider in Europa, en groeit gestaag op een vrij onontwikkelde markt: er zijn nog veel klanten te winnen", schrijft het Financieele Dagblad. Genoeg potentie voor de toekomst, zou je zeggen. In het eerste halfjaar van 2018 groeiden de inkomsten bij Telematics met 7 procent en lag de brutomarge op 38 procent.
Maar TomTom doet Telematics, goed voor een vijfde van de jaaromzet, van de hand. De Japanse bandenmaker Bridgestone koopt het winstgevende onderdeel voor 910 miljoen euro, zo werd dinsdag bekend.
"Telematics is een heel solide bedrijf, maar heeft een heel ander profiel dan de rest van TomTom. Dat maakt het lastig voor de buitenwereld TomTom te plaatsen", zei CEO Harold Goddijn rond het besluit om de divisie in de etalage te zetten.
Duidelijke focus voor TomTom
Met de verkoop van Telematics heeft TomTom de duidelijke focus die Goddijn wenst. Het bedrijf richt zich uitsluitend op kaarten en andere locatiediensten.
In het bijzonder wil TomTom zich toeleggen op zelfrijdende auto's, een markt die de komende jaren naar verwachting enorm gaat groeien. Dit moet de vierde zuil van TomTom worden. De overname van de Duitse startup Autonomos, dat software voor auto’s zonder chauffeur ontwikkelt, was in 2017 al een stap in die richting.
TomTom wil extreem gedetailleerde kaarten maken, die zelfrijdende auto's kunnen helpen om te navigeren. Het bedrijf brengt niet alleen de wegen in kaart, maar ook de locatie van lantaarnpalen, vangrails, belijning en bomen. Dat is een waardevol extra hulpmiddel, naast gps, radar, lidar en andere sensoren op de auto zelf.
De Amsterdammers behoren tot de koplopers als het gaat om het maken van HD-kaarten voor autonome voertuigen. Maar ook hier vindt TomTom Google-moeder Alphabet op zijn weg, dat onder de vlag van Waymo al bijna een decennium sleutelt aan zelfrijdende auto's. En de Duitse autofabrikanten Audi, BMW en Daimler, die sinds 2015 navigatieconcurrent HERE in handen hebben, zitten ook niet stil.
Kan het kleine TomTom opboksen tegen een techreus uit Silicon Valley en een consortium van grote Duitse automakers? Versteeg heeft er een hard hoofd in. Volgens de analist van InsingerGilissen is TomTom nooit echt een softwarebedrijf geweest. "Ze hadden een mooi kastje gemaakt dat ze goed wisten te verkopen", zei Versteeg vorig jaar tegen de Volkskrant. "Die tijd is voorbij."
