In de meer dan twintig jaar dat de Russische president Vladimir Poetin aan de macht is, heeft hij veel tijd en geld besteed aan het opbouwen en moderniseren van het Russische leger. Dit heeft ook de reputatie van Poetin als een sterke leider gevoed.

Maar het Russische leger heeft een vernietigende klap gekregen door de oorlog in Oekraïne. Hierdoor zijn er ook twijfels gerezen over de macht van Poetin, zo zeggen Rusland-experts en militaire analisten tegen Insider. 

“De Russische invasie van Oekraïne is uit aan het draaien op een strategische nederlaag. Tot nu toe heeft het Kremlin zijn strategische doelen niet weten te halen, terwijl er wel hele hoge kosten zijn gemaakt. Het Russische leger moet opnieuw worden opgebouwd”, zegt militair analist George Barros van het Institute for the Study of War (ISW) tegen Insider.

“Het conventionele grondleger dat het Kremlin de afgelopen twintig jaar heeft opgebouwd, is voor een groot deel vernietigd in de al zes maanden durende oorlog in Oekraïne”, zegt Barros. “Het is duidelijk dat de Russische grondtroepen enorme klappen hebben gekregen en het leger weer opnieuw moet worden versterkt.”

Hoewel het lastig is het exacte dodental vast te stellen, schat het Amerikaanse leger het aantal Russische doden rond de 80.000. Onder de doden zijn veel officieren, onder wie ook opvallend veel generaals.

Volgens Barros gaat het waarschijnlijk "een generatie duren voordat er weer een Russisch officierenkorps is opgebouwd" en dat zal "ongetwijfeld voor langere duur een strategische impact hebben op de slagkracht van het conventionele leger van Rusland."

En hoewel Poetin tot dusver terugschrikt voor een algehele mobilisatie om het verlies aan troepen in Oekraïne te compenseren, heeft hij het leger in augustus opgedragen vanaf volgend jaar uit te breiden met 137.000 militairen. Dat is een ambitieus doel dat door sommige waarnemers als onhaalbaar wordt gezien en tegelijk is het een van de vele tekenen dat het Russische leger ernstige klappen heeft gekregen door de oorlog in Oekraïne.

Het Britse ministerie van Defensie liet onlangs weten dat de elitetroepen van de Russische 1e tankdivisie en andere eenheden met zware verliezen te kampen hebben en dat de "Russische conventionele troepen die weerstand moeten kunnen bieden tegen de NAVO, ernstig verzwakt zijn." Volgens het ministerie zal het "waarschijnlijk jaren duren voordat Rusland deze capaciteit weer heeft opgebouwd."

Ook is er enorme schade aangericht aan het materieel en de uitrusting van het Russische leger in Oekraïne. Er zijn volgens schattingen duizenden pantservoertuigen verloren gegaan sinds het begin van de oorlog. Door die verliezen is het leger genoodzaakt oud Sovjet-materieel, zoals T-62 tanks, af te stoffen en uit de opslag te halen.

Foto: Christopher Furlong/Getty Images

Russisch leger: 'Lang niet zo sterk als we dachten'

Het Russische leger werd vóór de oorlog in Oekraïne gezien als het op een na sterkste ter wereld na de VS.

Maar door het rampzalige optreden in Oekraine is "de reputatie van het Russische leger ernstig aangetast", zegt hoogleraar internationale betrekkingen Robert Orttung van de George Washington University tegen Insider. Het Russische leger is "lang niet zo sterk als we dachten."

Toen de invasie begon was de verwachting dat Rusland binnen enkele dagen de Oekraïense hoofdstad Kiev zou kunnen veroveren. Maar het Oekraïense leger wist met hulp van door het westen geleverd materieel veel meer weerstand te bieden dan Moskou had gedacht. Het lukte het Russische leger niet Kiev in te nemen en in plaats daarvan werd de aandacht verlegd naar de Donbas-regio.

Hoewel er in die regio al sinds 2014 een oorlog woedt tussen het Oekraïense leger en rebellen die door het Kremlin worden gesteund, heeft Rusland maar mondjesmaat vooruitgang geboekt in de operatie om de Donbas in te nemen. 

In de afgelopen dagen is Oekraïne een tegenoffensief begonnen en zijn Russische militairen op de vlucht geslagen. Volgens de Oekraïense autoriteiten is er in september al zesduizend vierkante kilometer terrein heroverd in het oosten van het land.

Foto: GAVRIIL GRIGOROV/SPUTNIK/AFP via Getty Images

'Poetin moet nog niet worden afgeschreven'

Nu de verliezen van het Russische leger oplopen, bevindt president Vladimir Poetin zich in een precaire positie.

"Zijn legitimiteit berust volledig op brute kracht", zegt Poetins voormalige speechwriter Abbas Gallyamov tegen The New York Times. "In een situatie waarin blijkt dat hij helemaal niet krachtig is, zal zijn legitimiteit naar nul dalen."

Gallyamov zegt tegen The New York Times dat de roep om een opvolger voor Poetin "zal toenemen" als de Oekraïense strijdkrachten "doorgaan met het vernietigen van het Russische leger". 

Sommige Rusland-experts denken dat het regime van Poetin aan het wankelen is. Een voormalige Amerikaanse ambassadeur in Rusland, Michael McFaul, tweette woensdag "Poetin heeft zichzelf overschat. Dit is het begin van het einde van het Poetinisme in Rusland."

Maar hoogleraar internationale betrekkingen Orttung is er nog niet van overtuigd dat het einde nadert voor Poetin. "Ik zou Poetin nog niet afschrijven", zegt hij. "Veel mensen, onder wie ikzelf, hebben gezegd dat zijn macht afbrokkelt, of dat zijn ondergang nabij is. Maar hij heeft nog altijd veel troeven in handen, waarvan de belangrijkste is dat hij elk mogelijk en geloofwaardig alternatief heeft geëlimineerd." 

"Het is niet duidelijk wie Poetin zou kunnen opvolgen. De mensen om hem heen zijn voor hun eigen macht allemaal afhankelijk van het leiderschap van Poetin", schetst Orttung. "Zij hebben er allemaal belang bij dat Poetin zijn positie behoudt. Hij heeft meer dan 22 jaar overleefd in de complexe Russische politiek en het lijkt erop dat het grootste deel van de elite denkt beter af te zijn met Poetin dan zonder."

LEES OOK: De Amerikaanse HIMARS-raketsystemen spelen een belangrijke rol in de kentering van de oorlog in Oekraïne – de VS wil er flink wat bij laten maken