Rusland nam vorige maand een reeks wetten aan die het aantal dienstplichtigen flink uitbreidde. Het land kampt in toenemende mate met personele problemen, maar wil een nieuwe grootschalige mobilisatieronde voorkomen.

Door de inmiddels al 17 maanden durende oorlog tegen Oekraïne is er nog steeds een tekort aan manschappen. Zelfs de mobilisatie van 300.000 reservisten van president Vladimir Poetin afgelopen herfst, hielp onvoldoende. Als reactie op de oproep, sloegen tienduizenden Russische mannen op de vlucht.

De Russische regering kijkt nu naar nieuwe manieren om het aantal militairen op te schroeven. Dit keer zonder dat er onrust ontstaat onder de bevolking of dat het de eigen economie kannibaliseert.

Vorige week tekende daarom Poetin een nieuwe wet die de maximale dienstplichtleeftijd opschroeft van 27 naar 30 jaar.

Er gold tot nu toe een dienstplicht van een jaar voor Russische mannen van tussen de 18 en 27 jaar oud. Deze werden in twee oproeprondes per jaar opgetrommeld. Dankzij de nieuwe wet wordt het aantal jonge mannen die opgeroepen kunnen worden voor een dienstjaar flink groter.

"Dat geeft Rusland meer speelruimte om te kiezen wie er moet vechten, zonder mensen weg te nemen die economisch en/of militair waardevolle producten maken", zegt assistent-hoogleraar Simon Miles aan The Duke University's Sanford School of Public Policy, een historicus gespecialiseerd in de Sovjet-Unie.

De nieuwe wetten moeten ook voorkomen dat dienstplichtigen Rusland verlaten, nadat ze een oproep hebben gehad. Dat lijkt een antwoord op de grote aantallen Russen die het land ontvluchtten na de mobilisatie vorig jaar.

Eerder dit jaar nam Rusland ook al een wet aan die verschillende straffen mogelijk maakt voor mannen die hun dienstplicht proberen te ontlopen. Daaronder vallen het intrekken van hun rijbewijs en hen de mogelijkheid ontzeggen een huis te kopen of een lening aan te gaan bij een bank.

"Als ik Poetin zou zijn, zou ik geen nieuwe grootschalige mobilisatieronde willen. Mensen zouden er daardoor aan herinnerd worden dat ze ook geraakt worden door de oorlog", zegt Miles.

Russische staatsmedia proberen de oorlog te presenteren als iets dat volledig losstaat van het dagelijkse leven van Russen en zetten het conflict weg als iets dat "ergens verweg" in Oekraïne plaatsvindt, zegt Miles.

"Maar het is niet "ergens verweg" als er 200.000 mensen in het leger worden gedwongen om een belachelijke en onzinnige oorlog uit te vechten", zegt hij.

Poetin heeft beloofd dat dienstplichtigen niet naar de frontlinies in Oekraïne worden gestuurd. Maar The New York Times meldde vorige week dat deze mannen wel worden ingezet in gebieden aan de Oekraïense grens en opgeroepen kunnen worden om oorlogscontracten te tekenen.

Andere maatregelen tegen personeelstekorten  

De nieuwe dienstplichtwet is slechts een van de stappen die Rusland zet om de personeelstekorten te bestrijden. Half juli verhoogde het Russische parlement ook de maximale leeftijd waarop reservisten die hun dienstplicht al hebben vervuld, kunnen worden opgeroepen om te vechten. De hoogste officiers die kunnen worden gemobiliseerd zijn 70 jaar oud 

En afgelopen week nam de Doema ook een wet aan die de boetes verhoogt voor mensen die niet op komen dagen na een oproep. Eerder bedroeg de maximale boete 3.000 roebel, maar met de nieuwe wet is dat standaard 30.000 roebel, omgerekend bijna 300 euro. Ook geeft de wet Russische gouverneurs meer macht tijdens periodes van mobilisatie.

"Dit zijn oplossingen die Rusland de mogelijkheid geeft meer dienstplichtigen op te roepen, zonder dat het tot grote nieuwsverhalen en onrust onder de bevolking leidt", zegt Miles.

De Russische autoriteiten hebben sinds begin 2022 ook bijna 60.000 inwoners opgeroepen van het bezette De Krim, meldt The Institute for the Study of War (ISW) op basis van Oekraiense inlichtingenbronnen. Veel van hen zijn ingezet bij de frontlinies van de oorlog, ondanks beloftes dat ze weg zouden worden gehouden bij de zwaarste gevechten.

De recente aanscherping van de dienstplichtwet leidde volgens ISW tot de nodige onrust. Zo is er bij verschillende registratiekantoren brand gesticht. "Dit zijn nieuwe aanwijzingen dat de aanname van Poetin niet klopt, dat hij deze oorlog zo lang kan laten duren als hij wil en nodig vindt", zegt Miles.

LEES OOK: Rusland moedigde burgers aan vakantie te houden op de Krim – nu worden militaire aanvoerlijnen gehinderd door toeristen die merken dat er een oorlog woedt in Oekraïne