• De leden van GroenLinks en de PvdA scharen zich achter de samenwerking tussen beide partijen.
  • De linkse partijen trekken samen op in de formatie en vormen mogelijk een kabinet met VVD, D66 en CDA.
  • Een fusie is voorlopig nog een brug te ver, gaven de leden aan.

Een overweldigende meerderheid van de PvdA-leden is voor nauwe samenwerking met GroenLinks. Tijdens een politieke ledenraad in Zeist stemde 93 procent voor een voorstel om samen op te trekken tijdens de kabinetsformatie.

Een motie van de jongerenorganisatie Jonge Socialisten om de fracties in de Tweede Kamer helemaal samen te voegen, haalde het net niet. Wel steunt driekwart van de leden een voorstel om de Kamerfracties daar zelf onderzoek naar te laten doen.

Minder dan een op de vijf PvdA-leden wil een fusie met GroenLinks, nu of op de langere termijn, helemaal uitsluiten. Politiek leider Lilianne Ploumen benadrukt evenwel dat een samensmelting tussen de twee linkse partijen nu niet aan de orde is.

Ploumen vindt dat haar partij, samen met GroenLinks, móet proberen aan de formatietafel te komen. Het alternatief is dat de rechtse partijen “hun gang kunnen gaan”, waarschuwde zij. “Dan wordt de champagne ontkurkt in de boardrooms en blijven gewone mensen weer met lege handen achter.”

Aangezien zonder de VVD nu eenmaal geen kabinet kan worden gevormd is het aan PvdA en GroenLinks om de rechtse partijen "op het rechte pad te houden", zei Ploumen. Dat kan ook vanuit de oppositie, maar zij vreest dat de PvdA dan opnieuw vier jaar lang geen van haar idealen kan verwezenlijken. "Ik wil niet weer vier jaar naar stilstand kijken."

Lees ook: 5 dingen die je wilt weten over Lilianne Ploumen, de vrouw die de PvdA weer een factor van betekenis moet maken

Samen met GroenLinks hoopt Ploumen onder meer een hoger minimumloon, een eerlijkere woningmarkt en een voortvarender aanpak van klimaatverandering uit het vuur te slepen. En als daar geen afspraken over gemaakt kunnen worden, "dan schuiven we met zijn allen de stoelen naar achteren, staan op en lopen de deur uit. Dan gaan we oppositie voeren".

Eerder op de dag steunden ook de GroenLinks-leden het besluit om samen met de PvdA de onderhandelingen voor de kabinetsformatie te doen. Wel is er huiver om een fusie aan te gaan.

Partijleider Jesse Klaver maakte zaterdag op een partijbijeenkomst met leden in Utrecht duidelijk dat het zover nog lang niet is. "Daar is nooit enige sprake van geweest."

Partijleider Jesse Klaver in gesprek met partijleden en sympathisanten tijdens een bijeenkomst van GroenLinks over de formatie. Foto: ANP/Jeroen Jumelet
Partijleider Jesse Klaver in gesprek met partijleden en sympathisanten tijdens een bijeenkomst van GroenLinks over de formatie. Foto: ANP/Jeroen Jumelet

Samenwerking is nodig, betoogde Klaver want hij wil niet opnieuw een rechts kabinet. Als je fundamenteel iets wil veranderen moet je volgens hem wel de handen ineen slaan. "We gaan alleen regeren als we het verschil kunnen maken op cruciale onderwerpen", maakte Tweede Kamerlid Corinne Ellemeet duidelijk aan de leden.

Onder de meer dan tweehonderd aanwezigen was weinig kritiek. Wel is er een angst dat de identiteit van de partij verloren kan gaan. "Samenwerking neemt je eigenheid niet weg", zei Klaver. De partij neemt wel een risico, geeft hij toe. Maar "alleen als we samenwerken kunnen we Nederland veranderen".

Volgens Klaver zit de formatie "muur- en muurvast". En dat ligt volgens hem alleen aan de VVD en CDA die onderhandelingen met twee linkse partijen blijven uitsluiten. "Het is cynisch." Volgens Ellemeet, vertrouweling van Klaver, weigeren de rechtse partijen over hun schaduw heen te stappen. Ze sprak van de "arrogantie van rechts".

Wil om het systeem te veranderen

In het verleden werd er wel vaker over samenwerking tussen beide partijen gesproken. Bij de sociaaldemocraten is volgens Klaver nu iets veranderd waardoor het wel mogelijk is. Er is bij de PvdA ook een wil om het systeem te veranderen, voelt hij. "Bij de old school PvdA had ik er niet in geloofd."

Om de innige banden te benadrukken was ook PvdA-Kamerlid Gijs van Dijk aanwezig in Utrecht. Hij hield een vurig pleidooi voor samenwerking. "Dit is het moment." Zijn partij komt deze dag bijeen in Zeist om over de ontwikkelingen rond de formatie te praten. In de PvdA lijkt minder eensgezindheid over de plannen met GroenLinks.

Ook als GroenLinks en PvdA niet samen in een kabinet komen, wordt de ingeslagen weg voortgezet. In de oppositie is het bundelen van de krachten net zo belangrijk, vindt de leider van GroenLinks. "Het zal dan een heel, heel harde oppositie worden", stelde Klaver alvast in het vooruitzicht.

Lees meer over Nederlandse politici: