- De Oekraïense kerncentrale bij Zaporizja staat al maanden onder Russische controle. Keer op keer zijn er beschietingen op het terrein.
- De Turkse president Recep Tayyip Erdogan waarschuwt voor een “nieuw Tsjernobyl”. De vernietiging van een reactorblok zou verwoestende gevolgen hebben.
- Rusland verwierp het voorstel van de VN om het gebied te demilitariseren.
- Lees ook: Rusland bouwt naar verluidt raketarsenaal op in Belarus – Zelenski waarschuwt voor aanvallen op de onafhankelijkheidsdag van Oekraïne
De afgelopen dagen speelde één plek in het bijzonder een hoofdrol in de Oekraïense oorlog. Ook baarde het deskundigen en bewoners grote zorgen: de kerncentrale bij Zaporizja.
Deze Oekraïense kerncentrale, de grootste van Europa, staat al maanden onder Russische controle. Keer op keer zijn er beschietingen op het terrein. De situatie is uiterst gespannen. Dreigt er een nieuwe nucleaire ramp?
Wat voor kerncentrale is het?
De kerncentrale bij Zaporizja is de grootste kerncentrale van Europa, met een geïnstalleerd vermogen van 6.000 megawatt. Het is goed voor een groot deel van de elektriciteitsopwekking in Oekraïne.
De vestiging werd in 1981 gebouwd en is een van de belangrijkste werkgevers in de regio.
Sinds begin maart heeft het Oekraïense leger bevestigd dat Russische troepen de kerncentrale bezetten. Volgens Russische bronnen is de plaats sinds eind februari onder Russische controle.
Volgens de Oekraïense geheime dienst zijn er tot 500 Russische soldaten gestationeerd op het terrein van de kerncentrale.
Waar staat de kerncentrale?
De bezette kerncentrale bevindt in het zuidoosten van Oekraïne aan de oever van de Dnipro-rivier – precies op de grens van het door Rusland gecontroleerde gebied.
De dichtstbijzijnde stad, Enerhodar, heeft ongeveer 50.000 inwoners. De stad behoort tot de administratieve regio Zaporizja, vandaar de naam van de centrale.
Hoe gevaarlijk is de situatie?
Bommen en kogels blijven inslaan op het terrein van de kerncentrale. De strijdende partijen geven elkaar de schuld van de beschietingen en van het plannen van een aanval op de krachtcentrale komende vrijdag.
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan waarschuwde donderdag voor een "nieuw Tsjernobyl" na een ontmoeting met VN-chef António Guterres en de Oekraïense president Volodimir Zelenski in de West-Oekraïense stad Lviv.
Het ergste scenario is dat een van de reactoren wordt vernietigd of dat er een 'meltdown' plaatsvindt als gevolg van een meervoudige stroomstoring. Dit zou met name voor Oekraïne verwoestende gevolgen hebben. Maar ook buurlanden zoals Belarus, Polen, de Baltische staten, Moldavië, Roemenië, Bulgarije en ook Rusland zouden kunnen worden getroffen door de straling.
De reactoren zijn beschermd tegen lichte inslagen. Een gerichte raketaanval zou echter grote schade aan de centrale kunnen toebrengen, zeggen deskundigen.
Hoe erg zouden de gevolgen voor Nederland zijn?
De gevolgen van een radioactief ongeval voor Nederland en de rest van Europa zouden voornamelijk afhangen van de wind- en weersomstandigheden.
De kerncentrale ligt hemelsbreed op ruim 2.000 kilometer van de Nederlandse grens.
Onze oosterburen lijken zich voorlopig nog niet zo'n druk te maken. Het Bundesamt für Radiationschutz (BfS, het Duitse Federaal Bureau voor Stralingsbescherming) schat het gevaar voor Duitsland momenteel als gering in.
Florian Gering, hoofd van de afdeling stralingsbescherming, zei tegen de Duitse televisieomroep ZDFheute dat een radioactieve wolk Duitsland slechts in 17 procent van alle weersomstandigheden zou bereiken. Meestal waait de wind in de regio naar het oosten en dus in de richting van Rusland, aldus Gering.
Volgens studies van het BfS zouden bij een stralingsverlies van de omvang van Fukushima of Tsjernobyl geen verreikende rampenbestrijdingsmaatregelen nodig zijn. Er hoeft dus niet te worden gevreesd voor evacuaties of het innemen van jodiumtabletten. Wel zouden sommige landbouwproducten moeten worden vernietigd.
Wat is de huidige status?
Een bezoek aan de centrale door deskundigen van Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) staat al enige tijd op de planning. Rusland steunt het plan van het agentschap. Het land wil de deskundigen dan ook laten zien dat het zorg draagt voor de veiligheid van de kerncentrale.
Er is maar één voorwaarde: het Kremlin eist dat de IAEA-deskundigen het land binnenkomen via Rusland en het door Rusland gecontroleerde grondgebied.
De deskundigen – gesteund door westerse landen – willen echter via Kiev binnenkomen. Moskou beschuldigt de Verenigde Naties ervan het bezoek te hebben verhinderd. De VN verwerpt de beschuldigingen.
Rusland verwierp het voorstel van de Verenigde Naties om het terrein van de kerncentrale te demilitariseren. Een woordvoerster van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zei afgelopen donderdag dat dit onaanvaardbaar was. Demilitarisering zou de centrale nog kwetsbaarder maken voor aanvallen, aldus het Kremlin.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Business Insider Deutschland.
