De coronacrisis roept vragen op over de waarde van kantoorpanden op de lange termijn.
Een aantal grote vastgoeddeals is onzeker geworden door onenigheid over de prijs, meldt het FD.
Op de korte termijn is kantoorruimte nodig om werknemers op 1,5 meter te kunnen laten werken.
Voor de lange termijn kan de vraag naar kantoorruimte afnemen als werknemers vaker thuiswerken.
Wat is een kantoor waard tijdens en na de coronacrisis? Dat is een stuk onzekerder geworden. Die onzekerheid raakt de prijzen op de vastgoedmarkt.
De verkoop van een reeks grote kantoorpanden in Nederland, die in maart op het punt stonden te worden verkocht, is onzeker geworden. Dat meldt het Financieele Dagblad dinsdag.
Het gaat om het hoofdkantoor van Unilever in Rotterdam, de Cross Towers in Amsterdam en nog vier grote panden in Nederland. Die zijn allemaal in handen van de Chinese verzekeraar Anbang.
Onderhandelingen met een koper van de panden staan op losse schroeven, zo melden bronnen aan het FD. De koper zou een korting willen op de oorspronkelijke vraagprijs van in totaal 700 miljoen euro. En Anbang voelt daar niets voor.
De waarde van kantoren op de korte en lange termijn
Een lastig punt op de kantorenmarkt is dat werkgevers op de korte termijn ruimte nodig hebben, omdat ze een beperkt aantal werknemers in een 1,5-metersituatie veilig op kantoor moeten laten werken. Ondanks ontslagrondes en reorganisaties in verband met de coronacrisis is er relatief veel kantoorruimte nodig.
Op de lange termijn is de vraag of werknemers structureel meer blijven thuiswerken, waardoor er juist minder kantoorruimte nodig zou zijn.
Het Amerikaanse vastgoedconcern JLL concludeerde begin deze maand, op basis van onderzoek naar de gevolgen van de coronacrisis op de kantorenmarkt, dat de thuiswerktrend wel degelijk grote gevolgen zal hebben. Aan het onderzoek werkten zo’n 3.000 klanten mee, waaronder grote Nederlandse werkgevers.
Over tien jaar werkt ongeveer een op de drie werknemers in een flexibel kantoor, zo luidde de conclusie van het onderzoek. Dan wordt het traditionele kantoor, waar mensen maandag tot en met vrijdag van 9 tot 5 worden verwacht, steeds meer een uitzondering.
Van alle kantoorpanden wereldwijd die vorig jaar gehuurd werden, was tussen 10 en 20 procent een flexibele werkruimte, schat het vastgoedconcern in. JLL voorspelt dat de vraag naar flexibele kantoorruimtes zal blijven toenemen als gevolg van de coronacrisis.
Alleen naar kantoor om mensen te zien en te vergaderen
Werknemers gaan straks enkel naar kantoor om mensen te ontmoeten en te vergaderen, denkt JLL. Het echte werk, waar mensen zich voor moeten concentreren, zal met name thuis plaatsvinden.
In sommige landen worden werkplekken ruimer, omdat er meer ruimte nodig is voor die ontmoetingen. In Nederland is dat minder noodzakelijk, omdat een werknemer in ons land al gemiddeld 12 tot 15 vierkante meter tot zijn beschikking heeft. "Dat is internationaal gezien best ruim”, zegt hoofd onderzoek Sven Bertens tegen De Telegraaf.
Een groot overschot aan kantoren verwacht JLL op korte termijn overigens niet in Nederland, hoewel sommige grote dienstverleners door al het flexwerk misschien wel de helft van de kantoorvloer af kunnen stoten.
