• Het kabinet-Rutte III treedt af om de toeslagenaffaire waarbij duizenden ouders slachtoffer werden van het fraudebeleid van de Belastingdienst.
  • De ouders vonden geen bescherming bij het kabinet, de Tweede Kamer en de rechter.
  • Een speciale Kamercommissie concludeerde na een parlementaire ondervraging waarbij bewindslieden werden verhoord, dat ouders ‘ongekend onrecht’ was aangedaan.
  • Ouders belandden diep in de schulden, omdat ze onterecht als fraudeur werden aangemerkt. De uit de hand gelopen fraudeaanpak vond plaats tijdens de regeerperiodes van Rutte.

Het kabinet treedt af vanwege het snoeiharde rapport over de toeslagenaffaire.

Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat treedt direct af en zal dus geen deel uit maken van het demissionaire kabinet. Cora van Nieuwenhuizen, minister van Verkeer en Waterstaat, neemt Economische Zaken waar totdat een demissionair opvolger van Wiebes aantreedt.

Het besluit tot aftreden viel tijdens de wekelijkse ministerraad vrijdag. Daar werd gesproken over de politieke gevolgen van de affaire, waar vele duizenden mensen het slachtoffer van zijn geworden.

De positie van het kabinet werd onhoudbaar door de verregaande conclusies van het rapport van de commissie-Van Dam over de affaire.

Al snel na de publicatie ervan in december nam de druk op het kabinet toe om de ultieme vorm van politieke verantwoordelijkheid te nemen. Vrijwel de voltallige oppositie wilde ook dat het kabinet zou aftreden.

Grondbeginselen van de rechtstaat geschonden

De speciale Kamercommissie concludeerde dat ouders "ongekend onrecht" is aangedaan. Het kabinet, de Kamer, de Belastingdienst en de rechtspraak hebben de "grondbeginselen van de rechtstaat" geschonden, met verregaande gevolgen voor vele duizenden ouders. De ontspoorde fraudejacht vond vrijwel volledig plaats tijdens de kabinetten-Rutte.

In de zomer van vorig jaar stemde de volledige Kamer in met een parlementaire ondervraging naar de politieke en ambtelijke verantwoordelijkheid in het overheidsschandaal.

Het rapport kwam half december uit en zorgde al voor een belofte van het kabinet om ouders sneller en ruimhartiger te compenseren. Een maand later werd pas intensief gesproken over politieke gevolgen.

Lodewijk Asscher, in het vorige kabinet minister van Sociale Zaken, kondigde donderdag al aan dat hij zich terugtrekt als lijsttrekker van de PvdA.

Lees meer: Deze twee vrouwen zijn favoriet om Asscher op te volgen als PvdA-lijsttrekker

Premier Rutte zei in een verklaring na de ministerraad dat aftreden de enige juiste reactie is op de toeslagenaffaire. Wiebes zal als voormalig staatssecretaris van Financiën niet doorgaan als demissionair minister van Economische Zaken en Klimaat, voegde hij daaraan toe.

Volgens Rutte blijft het demissionaire kabinet werken aan financiële compensatie aan de ouders. "Maar voor de toekomst is meer nodig want het mag niet meer zo verschrikkelijk misgaan."

De informatievoorziening van de Kinderopvangtoeslag moet volgens hem op de schop en signalen dat het niet goed gaat moeten veel eerder tot actie leiden.

Kabinet wil getroffen ouders snel compenseren

Halverwege maart zijn er verkiezingen. Rutte beloofde dat het werk van het kabinet in het teken staat van corona en het helpen van de in de toeslagenaffaire getroffen ouders.

Dit betekent onder meer dat ouders die zich voor 15 februari hebben gemeld, vóór 1 mei 30.000 euro kunnen verwachten die het kabinet voor Kerst beloofde uit te keren. Rutte kon niet zeggen wanneer grotere bedragen worden uitgekeerd aan ouders die meer schade hebben geleden.

"We blijven werken aan snelle compensatie", zei hij. "Met dit besluit van vandaag wil het kabinet recht doen aan al die ouders die ongekend onrecht is aangedaan."

Lees meer over de toeslagenaffaire: