De vermogensheffing op sparen en beleggen in box 3 gaat flink op de schop vanwege een uitspraak van de Hoge Raad over de gewraakte ‘spaartaks’. Vanaf 2023 geldt er een overgangsregime, waarbij het minder gunstig kan worden om een hypotheekschuld aan te houden in box 3.

Veel huiseigenaren plaatsen de schuld voor de eigen woning standaard in box 1, waar de betaalde hypotheekrente kan worden ingezet voor de hypotheekrenteaftrek. Hiermee wordt het belastbare inkomen in box 1 gedrukt, wat een fiscaal voordeel oplevert.

Maar in sommige gevallen kan het ook interessant zijn om de hypotheekschuld in box 3 voor vermogen te laten vallen, om zo het belastbare vermogen te drukken. Dit geldt vooral als de hypotheekrente laag is en daarmee ook het voordeel van de hypotheekrenteaftrek in box 1.

Hypotheek: fiscaal voordeel hypotheekrenteaftrek versus schuld in box 3

Vermogensplanners René Bruel en Tjarko Denekamp van ABN AMRO MeesPierson schrijven in een woensdag verschenen analyse dat het door de nieuwe heffingsmethodiek voor schulden in box 3 vanaf 2023 minder gunstig kan worden om een hypotheekschuld in box 3 te plaatsen.

De vermogensplanners van ABN AMRO illustreren dit met een voorbeeld. Het gaat daarbij om een vermogende alleenstaande met 1,5 miljoen euro aan bezittingen in box 3 en een hypotheekschuld van 500.000 euro met een rente van 3 procent.

Als je kijkt naar de situatie in 2022, dan zijn een paar zaken van belang.

Hypotheek in box 1 (2022)

  • Aftrekbaar voor het belastbare inkomen in box 1 is het saldo van het eigenwoningforfait (dat je moet optellen bij het inkomen) en de aftrekbare hypotheekrente
  • Bij een woning met een WOZ-waarde van 500.000 euro is het eigenwoningforfait dit jaar 0,35% van de WOZ-waarde, ofwel 2.250 euro
  • Bij een hypotheek van 500.000 euro zijn de rentelasten 15.000 euro, als hypotheekrente 3 procent is.
  • Voor de hoogste schijf van de inkomstenbelasting, vanaf een inkomen van 69.399 euro, geldt dat het aftrekpercentage voor de hypotheekrente maximaal 40 procent bedraagt in 2022.
  • Het fiscale voordeel komt per saldo uit op 4.886 euro.

Hypotheek in box 3 (2022)

  • Volgens de oude heffingsmethode in box 3 wordt het vermogen verdeeld drie tranches: grofweg het vermogensdeel tot 100.000 euro, het vermogensdeel tussen de 100.000 euro en 1 miljoen euro en het vermogensdeel boven de 1 miljoen euro. De belastingdruk neemt daarbij toe, naarmate het vermogen hoger is.
  • De effectieve belasting op het vermogensdeel vanaf 1 miljoen euro is in 2022 volgens de oude methode in box 3 ongeveer 1,7 procent.
  • Bij een vermogen van 1,5 miljoen euro in box 3 kan een hypotheekschuld van 500.000 euro gebruikt worden om het belastbare vermogen met een half miljoen euro te drukken. Dit scheelt bij een belastingdruk van 1,7 procent ongeveer 8.550 euro
  • Wel betaal je in dit geval in box 1 nog een stukje eigenwoningforfait, waardoor het fiscale voordeel iets lager uitvalt op 8.401 euro.

Kijk je naar het verschil tussen het fiscale voordeel van de hypotheek in respectievelijk box 1 en box 3, dan blijkt in dit geval dat het gunstiger is om de hypotheek in box 3 voor vermogen te plaatsen. Dat levert 3.515 euro méér fiscaal voordeel op.

Als je vervolgens beziet hoe de nieuwe heffing in box 3 uitpakt in 2023, dan ziet de vergelijking tussen het plaatsen van de hypotheek in box 1 of box 3 er anders uit.

Hypotheek in box 1 in 2023

  • De verrekening van het eigenwoningforfait en de aftrekbare hypotheekrente verloopt op dezelfde manier als in het voorbeeld uit 2022.
  • Er is één verschil: het maximale aftrekpercentage voor de hypotheekrente is in 2023 verlaagd naar 36,96 procent, terwijl dit in 2022 nog 40 procent was.
  • Per saldo komt het fiscale voordeel van de hypotheek van 500.000 euro in box 1 uit op 4.678 euro.

Hypotheek in box 3 in 2023

  • In de nieuwe heffingsmethode van box 3 wordt nog steeds met verondersteld rendement op spaargeld en overige beleggingen gewerkt.
  • Het fictieve rendement wordt echter toegepast op de daadwerkelijke bedragen aan spaargeld en beleggingen.
  • Schulden worden volgens de nieuwe heffingsmethode in box 3 anders behandeld, waarbij de schuld wordt betrokken bij het bepalen van het veronderstelde netto rendement.
  • Aan schulden wordt een fictieve rente van naar verwachting 2,5 procent toegekend. Aan de andere kant wordt voor beleggingen een fictief rendement van 6,17 procent verondersteld. De fictieve rente op een schuld in box 3 kan in mindering worden gebracht op het totale rendement.
  • In het voorbeeld van het vermogen van 1,5 miljoen euro en de hypotheekschuld van 500.000 euro, levert dit een fiscaal voordeel van 0,87 procent op, gerekend over een half miljoen euro. Dat komt neer op 4.350 euro.
  • Aangezien er ook in dit geval sprake blijft van kosten van het eigenwoningforfait in box 1, blijft het totale fiscale voordeel in box 3 beperkt tot 4.206 euro.

Te zien is nu dat het voordeel van de hypotheekrenteaftrek in box 1 per saldo 472 euro hoger is dan het fiscale voordeel van de hypotheek in box 3.

De vermogensexperts van ABN AMRO geven aan dat de keuze met betrekking tot het toerekenen van de hypotheek voor de eigen woning aan box 1 voor inkomen (hypotheekrenteaftrek) of box 3 voor vermogen, sterk afhangt van de individuele situatie.

Wel zijn er een paar vuistregels die je kunt hanteren:

  • Als de hypotheekrente stijgt en daarmee ook het bedrag dat je kwijt bent aan betaalde rente, wordt het aftrekbare rentebedrag groter in box 1. Een hogere hypotheekrente betekent dus dat het voordeel van de hypotheek in box 1 toeneemt.
  • Als de hypotheekrente sterk daalt, geldt het omgekeerde: een schuld in box 1 wordt dan minder voordelig.
  • Bij een lage eigenwoningschuld en/of en laag rentebedrag kan het zelfs zo zijn dat er in box 1 helemaal geen fiscaal voordeel is. In dat geval is het verplaatsen van de schuld naar box 3 altijd voordeliger.

LEES OOK: Huis verhuren als particulier in 2023? Zo zwaar hakt belasting in box 3 in op je rendement