Ondernemersorganisatie ONL heeft een klachtenmeldpunt geopend en “het loopt storm”, zegt voorzitter Hans Biesheuvel tegen Business Insider.
De meest genoemde klachten gaan over grote ketens die eenzijdig uitstel van betaling aankondigen tegenover leveranciers, problemen met huurafdracht en het eenzijdig annuleren van orders.
Biesheuvel zou het toejuichen als de Nederlandse overheid, net als in Duitsland, MKB-leningen voor 100% garandeert.
De coronacrisis biedt ook kansen: ONL verzamelt ideeën van ondernemers over hoe Nederland sterker uit deze crisis kan komen.
Afnemers die eenzijdig betalingstermijnen opschuiven en bevestigde orders annuleren, vastgoedverhuurders die de huur niet willen verlagen, uitstellen of uitsmeren. Heel wat ondernemers in het midden- en kleinbedrijf worden tijdens de coronacrisis geconfronteerd met minder sympathieke eigenschappen van hun ketenpartners.
Voor ondernemersorganisatie ONL reden om een ondernemersmeldpunt tegen eenzijdige maatregelen in het leven te roepen. “Het loopt storm”, zegt voorzitter Hans Biesheuvel van Ondernemend Nederland in een interview met Business Insider.
Biesheuvel maakt zich boos over hoe sommige grote retailers zich tegenover hun kleinere ketenpartners opstellen: “Het zijn veelal grotere retailers die vaak in een bozige brief allerlei eenzijdige maatregelen aankondigen. Van bedrijven als Bijenkorf, HEMA, Carglass en Action begrijp ik dat ze íets moeten doen. Maar doe het niet zó, ga met elkaar in gesprek.”
Volgens Biesheuvel wordt het meldpunt veelvuldig gecontacteerd, omdat mensen “redelijk desperaat” zijn en ze niet echt in gesprek komen met grote partijen als Booking.com.
Niet zelden pakt de voorzitter daarom zelf de telefoon om CEO’s van de grote bedrijven in kwestie te bellen, hen om begrip te vragen en aan te sporen in gesprek te gaan met de ondernemers. “Je hebt die ondernemer straks ook weer nodig”, is Biesheuvels consequente boodschap. Hij benadrukt dat bedrijven er idealiter zelf moeten uitkomen, maar dat hij belt als het moet. “Tot nu toe heeft dat effect, maar ik ben natuurlijk geen nationale ombudsman.”
Heel veel meer dan proberen dat gesprek aan te gaan, kan een ondernemer niet. Er is natuurlijk een wettelijke betalingstermijn en formeel-juridisch kan een ondernemer acht procent boeterente rekenen, maar niemand wijst een klant er graag op dat deze de wet overtreedt.
Toch roept Biesheuvel ondernemers wel op gebruik te maken van de juridische mogelijkheden: “Als je dit accepteert en voorbij laat gaan, dan kunnen de Actions van deze wereld hun gang gaan. Ik denk dat het wél belangrijk is dat je op je strepen durft te staan.”
Klachten over vastgoedverhuurders en annuleren orders
Andere veel gehoorde klachten die het meldpunt ontvangt hebben betrekking op het rücksichtslos annuleren van orders die al bevestigd waren en problemen met verhuurders van bedrijfsvastgoed.
Er is altijd een bedrijfsrisico, vindt Biesheuvel, maar ook daar zijn er grenzen. Als de overheid je café sluit, dan kun je je daar niet tegen wapenen. “Dan vind ik het heel redelijk dat de verhuurder de huurder daarin tegemoet komt. Ik zeg niet dat de verhuurder dat moet kwijtschelden, maar verhuurders worden ook niet blij van lege winkelstraten en kantoren. Het is in iedere belang dat we hier samen doorheen komen.”
Verhuurders moeten wat Biesheuvel betreft begrip tonen voor hun huurders en reëel zijn in het vinden van oplossingen. ”Stel de huur bijvoorbeeld drie maanden uit en kijk daarna hoe je dit eventueel kunt inhalen. Je zou bij wijze van spreken in 2021 elke maand een klein beetje bij de huurnota kunnen optellen, maar geef de ondernemer nu in elk geval even lucht.”
Ongelijke machtsverdeling
Biesheuvel zoekt het vooral in overleg, en in mindere mate in optreden van de overheid: “Ik ben niet de grootste voorstander van allerlei wettelijke maatregelen. Alleen als het niet anders kan. Ik geloof dat de overheid vooral kan bijdragen met een morele oproep aan bedrijven.”
Wel zegt Biesheuvel al geruime tijd in gesprek te zijn met staatssecretaris Mona Keijzer over wat de overheid kan doen om de positie van MKB-bedrijven ten opzichte van de inkoopkracht van grote retailers in de toekomst te versterken. “Want het blijkt nu weer hoe ongelooflijk lastig het is met grote, vaak Angelsaksische bestuurde bedrijven die alleen maar focussen op aandeelhouderswaarde. Het zijn dit soort partijen die opvallen door hun gedrag. En dat is jammer, want het verstoort het ondernemersklimaat in Nederland.”
Biesheuvel erkent wel hoe lastig de materie is: je moet de economie z’n werk laten doen (“Dat heeft Nederland ook sterk gemaakt”), en bovendien ligt de zakelijke relatie van bedrijven in de privaatrechtelijke sfeer.
En, zo zegt Biesheuvel, daar moet je als overheid niet tussen gaan zitten. “Een exacte oplossing vind ik lastig: in dit soort situaties en met dit soort partijen is er sprake van een ongelijke machtsverdeling. Overheidsmaatregelen hebben tot nu toe weinig uitgehaald, niet in de laatste plaats omdat ze ook lastig te handhaven zijn.”
Liquiditeit, liquiditeit, liquiditeit
Duitsland kent sinds kort een overheidsgarantie voor MKB-leningen van honderd procent. Is dat iets voor Nederland? "Dat is zeker een goed idee", meent Biesheuvel. "De liquiditeit van ondernemingen staat op korte termijn fors onder druk en ik verwacht dat voor veel bedrijven die druk de komende twee maanden te groot wordt om aan allerlei lopende verplichtingen te voldoen.”
Weliswaar is Biesheuvel zeer tevreden over wat de Nederlandse overheid tot nu toe aan regelingen heeft opgetuigd zoals de TOGS en de NOW, maar is er meer nodig om bedrijven door de komende recessie heen te slepen.
“Zo'n garantie zou enorm helpen. We hebben natuurlijk de Borgstelling MKB kredieten, maar dat is een vrij bureaucratische regeling. Je moet bijvoorbeeld al klant bij een bank zijn en zo zijn er meer lastige voorwaarden waar maar heel weinig bedrijven makkelijk aan kunnen voldoen, zoals de liquiditeitsprognoses. Die zijn moeilijk te maken als je dicht bent en je weet niet eens wanneer je weer open mag.”
Biesheuvel zegt vierkant achter de eerste noodmaatregelen te staan, maar vindt een tweede stap noodzakelijk: “Het kernpunt is liquiditeit. Dat is de enige manier om bedrijven niet failliet te laten gaan en hen in ieder geval de loonkosten te kunnen laten betalen. Natuurlijk moet je niet blind iedereen steunen, maar wel de bedrijven die onderliggend gezond zijn en die de afgelopen jaren hebben bijgedragen aan de mooie overheidsfinanciën zoals we die nu hebben.”
Ook banken mogen na het uitstel van aflossingen en rentebetalingen wat Biesheuvel betreft een tweede stap maken. “Banken moeten meer doen en dat zal hem vooral liggen in het opschalen van aantallen beschikbare medewerkers, systemen en overbruggingskredieten. De drie grote banken zijn nog niet klaar voor grootschalige liquiditeitssteun. Balanstechnisch kunnen ze het aan, maar ze moeten ook de mensen en de organisatie klaar hebben en de snelheid hebben om dat te doen.”
Dat geldt overigens niet alleen voor banken, aldus Biesheuvel, maar voor alle MKB-financiers: van crowdfunders en factormaatschappijen tot leasemaatschappijen.
De crisis als kans
Ondanks het naderende onweer ziet Biesheuvel ook “hele mooie ontwikkelingen”, zoals partijen die voorheen niet, en nu wél met elkaar samenwerken. Er zijn ook bedrijven die hun productieproces omgooien en daarmee bijdragen aan bestrijding van het coronavirus, zoals een producent van draagdoeken voor baby’s die nu mondkapjes produceert. “Dat is fantastisch om te zien.”
Los van de vele individuele initiatieven ziet Biesheuvel ook in breder perspectief kansen die de crisis biedt. Zo wijst hij op allerhande kansen om de energietransitie een boost te geven: “Er zijn veel mensen die hun baan kwijt zijn. Waarom leiden we die niet versneld op of scholen we ze niet om? En grijpen we dit aan om de tekorten in de zorg, het onderwijs en de techniek op te lossen? Dat zijn zaken die nu voor het oprapen liggen.”
Nog dichter bij huis: de digitaliseringsagenda voor het MKB, waar veel bedrijven de afgelopen jaren niet aan toe kwamen, maar wat hen wél belemmerde in verdere groei. “We zijn de afgelopen drie weken allemaal heel digitaal geworden, we doen dingen online die we voorheen niet deden.”
Er leven volgens Biesheuvel meer dan genoeg ideeën bij ondernemers over hoe het Nederlandse bedrijfsleven weer uit deze crisis tevoorschijn kan komen. Om die ideeën bij elkaar te krijgen heeft ONL een zogeheten ondernemersapp in het leven geroepen.
Ondernemers wordt gevraagd via deze app hun ideeën aan te leveren. Die worden vervolgens door deskundigen beoordeeld. “De beste adviezen leggen we het kabinet voor.”
De komende drie tot vier weken wil ONL met ondernemers kijken wat er allemaal mooier en beter kan, als Nederland weer kan opstarten. “We gaan dingen naar voren halen, we gaan dingen doen die we voor de crisis nog niet bedacht hadden.”
